 |
| Cả ngàn công nhân có bằng đại học đang làm việc tại Cty Poster Đà Nẵng. Ảnh: Thanh Hải (Lao Động). |
“Ông cử, bà cử” làm công nhân
Giám đốc nhân sự Cty TNHH điện tử Poster Đà Nẵng - ông Lê Duy Lương - cho biết, Cty này hiện có 16.000 CN, nhưng có đến cả ngàn người có bằng cử nhân, kỹ sư. Cá biệt, có CN có cả 2 bằng cử nhân, hoặc cả hai vợ chồng đều là “ông bà cử” làm CN tại Cty.
Tuy nhiên, thực tế con số CN có bằng ĐH còn nhiều hơn hàng ngàn người công khai đăng ký trong hồ sơ nhân sự. Theo ông Lương, hầu hết các bạn có bằng ĐH mà làm CN tại Cty đều mặc cảm với quê hương, gia đình và bạn bè. Họ không muốn công khai lộ diện danh tính và Cty cũng không đòi hỏi bằng cấp.
Nhiều người có bằng ĐH nhưng chỉ khai trình độ lớp 9, 12... Mặt khác, họ giấu thông tin cá nhân là vì trước đây, từ năm 2009 trở về trước, Cty chúng tôi không nhận CN có bằng ĐH với lý do số lao động này hay “nhảy việc”, bất ổn định.
Từ thực tế tại Cty Poster, ông Lương đúc kết, có 3 nguyên nhân chính khiến các cô cậu cử nhân, kỹ sư phải chấp nhận làm CN với mức lương thấp, lãng phí kiến thức ĐH của mình là “không xin được việc làm”; “thực trạng mất kiểm soát ở các DN tư nhân về chế độ chính sách như BHYT, BHXH, chế độ thai sản, chính sách cho lao động nữ... khiến người lao động ở khối DN này bị chịu nhiều thiệt thòi” và nguyên nhân nữa là “làm tạm để chờ xin việc”.
Dẫu với nguyên nhân gì thì việc cả ngàn người có bằng ĐH chấp nhận làm CN cũng khiến chúng tôi áy náy khi tuyển dụng, trả lương. Thực tế, mọi lao động sau khi được tuyển dụng vào làm CN đều được Cty đào tạo như nhau. Họ chỉ cần làm 1 công đoạn của dây chuyền lắp ráp linh kiện tai nghe - sản phẩm chính của Cty Poster.
Bạn N.H.L- tốt nghiệp ĐH Kinh tế ĐN, ngành ngoại thương- đành chấp nhận làm CN tại Cty 3 năm nay sau khi tìm không được việc ở khắp nơi. Chồng cô cũng tốt nghiệp ĐH Bách khoa Đà Nẵng nhưng cũng đang thất nghiệp, gia cảnh khốn khó vì phải thuê nhà trọ, nuôi con nhỏ. N.H.L rơi nước mắt nhưng không muốn chia sẻ kỹ vì sợ bố mẹ ở quê buồn phiền, xấu hổ với bạn bè thời ĐH ngày xưa.
Còn N.H.H tốt nghiệp ĐH loại khá, có đầy đủ các chứng chỉ tin học, tiếng Anh ... nhưng đành vứt bỏ tất cả kiến thức để làm CN. N.H.H nói, thực tế em có làm việc ở một số DN tư nhân, nhưng không được mua BHXH, không có chế độ thai sản, bảo hiểm tai nạn... cho người lao động.
Trong khi đó, lương CN ở Cty Poster cũng tương đương các DN kia, các chế độ chính sách cho người lao động trước mắt cũng như lâu dài rất đảm bảo. Vì vậy em sẽ gắn bó nơi này. Cũng chính từ thực tế này mà từ 2010, Cty Poster Đà Nẵng đã “mở rộng” đối tượng, tuyển chọn người có bằng ĐH về làm CN.
Mất cân đối về đào tạo
Sau 3 năm liên tiếp đứng đầu toàn quốc về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (CPI), năm 2012 TP.Đà Nẵng bị tuột xuống thứ... năm. Trong đó, chỉ số về nguồn nhân lực bị tuột điểm nhiều nhất.
Theo các DN trên địa bàn, việc tuyển dụng nhân sự hiện rất khó. Thậm chí, DN trực tiếp nhận hồ sơ, phỏng vấn tại các hội chợ việc làm nhưng vẫn không tìm được lao động.
Trong khi đó, báo cáo của Sở LĐTBXH cho hay, hệ thống đào tạo nghề của địa phương đã nâng cao, mở rộng với quy mô rộng khắp, đủ các ngành nghề, sát với thực tiễn ở 60 cơ sở. Mỗi năm, con số lao động qua đào tạo trên dưới 30.000 người. Vì sao lại có nghịch lý này?
Phó GĐ Sở LĐTBXH TP.Đà Nẵng - ông Nguyễn Văn An - cho biết, kết quả khảo sát của ngành LĐTBXH đầu năm 2012, có đến 49% (trong tổng số 70.000 CN) CN lao động tại Đà Nẵng là dân nhập cư. Điều này chỉ hợp lý với thời điểm hơn 10 năm trước, khi đó các DN đều đầu tư vào các ngành nghề gia công, may mặc... nên nhu cầu tuyển lao động nhiều nhưng không đòi hỏi tay nghề cao.
Tuy nhiên, những năm gần đây, loại hình đầu tư này dần dịch chuyển về nông thôn, các địa phương lân cận cũng hình thành các KCN, có nhà máy và lực lượng lao động nhập cư bị thâm hụt vì họ rút về quê.
Trong khi đó, cư dân Đà Nẵng lại “chê” công việc lao động chân tay, nhưng lại thiếu trình độ cao để vào các DN công nghiệp công nghệ cao, đòi hỏi tay nghề chất lượng.
Ngoài ra, việc giáo dục đào tạo nghề trong vài chục năm gần đây gần như phát triển nóng, bị thả nổi về công tác sàng lọc chất lượng, định hướng nghề nghiệp, dẫn đến thực trạng nguồn nhân lực sau đào tạo vừa thiếu lại vừa thừa.
Như ngành sư phạm, mỗi năm TP có trên 300 sinh viên tốt nghiệp, song địa phương chỉ tuyển dụng 15 - 20 người. Việc thừa, dồn ứ giáo viên thất nghiệp nhiều năm lên đến con số hàng ngàn người.
Sự dôi dư này vừa gây lãng phí cho xã ,vừa tạo áp lực giải quyết việc làm cho địa phương. Ở Đà Nẵng đang tồn tại thực trạng cử nhân, kỹ sư dôi thừa, thất nghiệp, nhưng cần lao động nghề thì tuyển không ra.
Theo Thanh Hải
Lao Động
