Người đọc tiếng Anh có thể tiếp xúc với thơ Nguyễn Trãi qua tuyển tập thơ Beyond the Court Gate (Rời xa triều đình) do Counter Press tại Denver, Colorado ấn hành năm 2010. Tuyển tập dày 160 trang trong đó nửa già là thơ Nôm, và không thể thiếu Bình Ngô Đại Cáo.
Bìa cuối tập thơ giới thiệu (tạm dịch): “Trong khi Lý Bạch và các nhà thơ cổ điển Trung Hoa khác phần nhiều tìm kiếm sự diễn cảm qua cảnh vật, nhà thơ Việt Nam Nguyễn Trãi (1380-1422) đã viết về chính đời sống của ông.
Thơ Đường (thời bấy giờ) rất gần gũi và được đánh giá là tao nhã (ở Việt Nam), nhưng Nguyễn Trãi đã phát triển một phong cách cá nhân và thông tục. Sau hơn 600 năm, chúng xuất hiện qua bản dịch của nhà thơ đương đại Việt Nam Nguyễn Đỗ và nhà thơ Mỹ Paul Hoover, như thể vừa được viết mới hôm qua, bất kể ông cách xa chúng ta cả về thời gian và văn hóa”.
Paul Hoover đánh giá Nguyễn Trãi có phần nhỉnh hơn hai thi hào nước láng giềng Đỗ Phủ và Lý Bạch, trước hết bởi tính hiện đại. Nguyễn Đỗ và Paul Hoover đọc thơ Nguyễn Trãi vòng quanh nước Mỹ và nhận được những phản hồi tốt đẹp. Nhiều độc giả tỏ ra ngạc nhiên, vui mừng khi được tiếp xúc với những bài thơ hay như vậy.
Nguyễn Đỗ kể ông cùng Hoàng Hưng đều khóc khi cùng nhau đọc thơ Nguyễn Trãi tại California vào năm 2006. Chính Hoàng Hưng giới thiệu Nguyễn Đỗ với Paul Hoover- trưởng khoa Sáng tác Văn học- ĐHTH bang California tại San Fransisco. Theo Nguyễn Đỗ, Paul Hoover là một trong những nhà thơ lớn nhất nước Mỹ.
Bạn đọc Việt Nam có thể tìm đọc 30 bản dịch thơ Nguyễn Trãi của Nguyễn Đỗ và Paul Hoover qua tập thơ song ngữ Về Côn Sơn do Nguyễn Duy biên soạn và dịch sang thể lục bát. Paul Hoover và Nguyễn Đỗ ở Việt Nam để thực hiện “chiến dịch tuyên truyền cho Nguyễn Trãi”.
Từ nay đến hết tháng 5, hai dịch giả sẽ được nhà thơ Nguyễn Duy và nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên hộ tống để đến với độc giả Nghệ An, Quảng Ngãi, TPHCM. Buổi giới thiệu thơ đầu tiên diễn ra chiều 20-5 tại ĐH Văn Hóa Hà Nội. Sáng 21-5, đoàn tới Côn Sơn để làm lễ dâng hương.
Nguyễn Duy nhận định, Nguyễn Trãi là nhà thơ cổ điển đầu tiên đưa tâm sự cá nhân vào thơ. Nguyễn Đỗ cho hay một số bài thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi hiện đại quá nên ông chọn hình thức hiện đại để dịch chứ không theo thể thơ Đường.
Người chịu trách nhiệm Anh hóa thơ Nguyễn Trãi Paul Hoover cho hay, cái khó nhất khi dịch Nguyễn Trãi là chuyển được tính nhạc của câu thơ, cũng như tính triết lý. “Khi dịch thơ, mình rất dễ trở thành người sáng tác thơ. Nên khi dịch thơ Nguyễn Trãi, nhiều khi tôi phải kiềm chế để không bịa thêm”, Paul Hoover cho hay.
