Công trình Thủy điện Đắk R’Tih- Đắk Nông:
Bị phía Trung Quốc rút lui, lãng phí tiền tỷ mỗi ngày
Công trình thủy điện ĐắkR’Tih gồm 4 tổ máy với tổng công suất 144 MW, tổng vốn đầu tư khoảng 4.200 tỷ đồng. Nằm cách quốc lộ 14 khoảng 2,5km. Đây là một trong những công trình đầu tư trọng điểm của Tổng Cty Xây dựng số 1, thuộc Bộ Xây dựng.
Được xây dựng thành 2 bậc, bậc trên có công suất 82 MW gồm 2 tổ máy, bậc dưới cũng 2 tổ máy với công suất 62 MW, diện tích hai mặt hồ do suối Đắk R’tih dâng tự nhiên, vì đập chắn rộng hơn 1.000 ha, trải dài trên địa bàn 3 đơn vị hành chính là huyện ĐắkR’lấp, huyện ĐắkGlong và thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông.
Ngoài việc dùng để sản xuất điện, trữ lượng 130 triệu mét khối giúp điều hòa khí hậu góp phần tưới tiêu cho hàng ngàn hecta cây trồng của bà con nông dân địa phương nuôi trồng thủy sản.
Khởi công từ tháng 7-2008, cuối xuân 2011, công trình cơ bản đã hoàn thành. Theo kế hoạch, 2 tổ máy phát điện trong tháng 5, còn 2 tổ phát điện trong tháng 6. Tuy nhiên, tới nay đã gần cuối tháng 8 mà cả hai nhà máy của công trình thủy điện Đắk R’tih vẫn chưa hoạt động được.
Theo Ban Quản lý dự án thủy điện ĐắkR’Tih, nguyên nhân của sự đình trệ là quan điểm bất đồng giữa chủ đầu tư - Tổng công ty Xây dựng số 1 với nhà thầu- Công ty quốc tế công nghệ cao Bắc Kinh thuộc Viện nghiên cứu Thủy lợi và Thủy điện Trung Quốc (IWHR) về tiến độ giải ngân hợp đồng. Trong gói thầu cung ứng và lắp đặt thiết bị trị giá 14,9 triệu USD, dù thiết bị cung ứng không đồng bộ như cam kết, còn thiếu một số thiết bị phụ, chủ đầu tư đã thanh toán cho nhà thầu 75% trị giá hợp đồng. Phần còn lại chủ đầu tư hẹn phía nhà thầu bổ sung thiết bị, lắp đặt vận hành thông suốt xong sẽ chi trả nốt. Phía IWHR yêu cầu Tổng Cty Xây dựng số 1 phải trả trước nhiều hơn. Không được đáp ứng nên từ tháng 7-2011, dù chưa thực hiện khâu then chốt cuối cùng của gói thầu là kích từ và điều tốc để phát điện nhà thầu đã rút hết chuyên gia về nước. Đàm phán mãi không xong, Tổng Cty Xây dựng số 1 quyết định tự hoàn tất nốt những phần việc còn lại, vì cứ mỗi ngày chậm phát điện, chủ đầu tư phải chịu mất không vài tỷ đồng để trả lãi vay và bỏ rất lãng phí nguồn nước xả tràn.
Một cán bộ Ban Quản lý dự án kể: Theo tính toán của bộ phận thiết kế, mỗi ngày xả nước không tải với lưu lượng 60m3/s thế này, bình quân dự án thất thu lớn.
Ông Lê Hữu Việt Đức - Trưởng Ban chỉ đạo Dự án cho biết: Nếu không có gì thay đổi, ngày 28-8 sắp tới, Tổng Cty Xây dựng số 1 sẽ cho hòa lưới điện tổ máy số một, sau đó tiếp tục lên lưới nốt 3 tổ máy kia trong tháng 9-2011. Vướng mắc giữa chủ đầu tư với nhà thầu nếu không hòa giải được, đành giải quyết tại tòa án.
