Qua tìm hiểu của chúng tôi, hàng loạt địa phương như xã Hồng Hóa, Yên Hóa, Minh Hóa, Trung Hóa, Thượng Hóa, Xuân Hóa, Hóa Hợp và thị trấn Quy Đạt, không cấp tiền hỗ trợ đúng đối tượng theo danh sách mà các xã lập và báo cáo cho phòng LĐ-TBXH huyện. Họ ngang nhiên, tự tung tự tác lấy của người nghèo chia cho người không nghèo.
Anh Cao Xuân Liệu (thôn Liêm Hóa 1, xã Trung Hóa) ngạc nhiên: “Gia đình tui là hộ nghèo. Tui có biết chi mô. Gần tết họ phát cho gia đình tui 92.000 đồng/người. Cả nhà ba người tổng cộng là 276.000 đồng. Trưởng thôn gọi lên bảo ký vào danh sách rồi nhận tiền, tui cũng ký để có ít tiền sắm tết. Hỏi các hộ khác trong xã, không kể giàu nghèo hay khá giả, ai cũng có phần như tui cả. Gia đình cán bộ cũng có”.
Bà Cao Thị Phong, người cùng thôn cho biết: “Khi xem tivi tui biết là mỗi khẩu thuộc diện nghèo được nhận 200.000 đồng, hộ không quá một triệu. Cả nhà tui có bảy người mà chỉ nhận được 644.000 đồng. Biết là mấy ông cán bộ thôn làm sai, nhưng sợ mất đoàn kết tui đành ký nhận. Không chỉ tiền đâu, cả gạo cũng bị san sẻ để cấp cho toàn thôn”.
Ông Đinh Quang Thanh, Trưởng thôn Liêm Hóa 1 hồn nhiên thừa nhận: “Toàn thôn có 154 hộ với 715 khẩu, trong đó có 100 hộ nghèo. Trong dịp Tết Nguyên đán Kỷ Sửu 2009, thôn Liêm Hóa 1 được cấp 65 triệu đồng tiền hỗ trợ người nghèo và 3.794 kg, chúng tôi tổ chức họp thôn và quyết định chia đều cho các hộ”.
Ông Thanh biện minh rằng từ trước đến nay các hộ nghèo đều nhận được nhiều ưu đãi của Nhà nước, nên trong dịp tết chúng tôi chia đều theo phương châm nhường cơm sẻ áo.
Ngoài việc chia đều số tiền hỗ trợ theo chủ trương chung của thôn, thôn Yên Phú, xã Trung Hóa lại có cách hợp thức hóa số gạo hỗ trợ rất bài bản, với danh sách thực nhận và danh sách báo cáo lên trên, để che đậy hành vi sai phạm.
Rắc rối phép chia
Các hộ nghèo ở thôn Phú Nhiêu, xã Thượng Hóa sau khi nhận đủ tiền hỗ trợ của Chính phủ, sẽ được chia lại 25 phần trăm số tiền đó. 75 phần trăm còn lại nộp cho trưởng thôn để chia đều cho tất cả các hộ trong thôn.
Chị Trương Thị Hiền kể cái phép chia rắc rối này: “Gia đình có sáu khẩu, ngày 28 tết, tui ra UBND xã nhận tiền hỗ trợ được một triệu đồng. Sau khi nhận 25 phần trăm của số tiền thực nhận, tui đem nộp lại cho thôn. Ngoài 250.000 đồng (chia theo tỷ lệ), thôn lại chia tiếp cho gia đình tui 417.000 đồng (chia theo khẩu), trung bình mỗi khẩu nhận được 69.000 đồng”.
Chị Hiền sống trong ngôi nhà ẩm mốc, chung quanh chỉ che tạm bằng lá cọ cũ nát. Bên kia, gia đình của chị Đinh Thị Luyến, ngoài ngôi nhà mái bằng khang trang, vật dụng phục vụ sinh hoạt được sắm sửa khá đầy đủ, chị Luyến vẫn được nhận 348.000 đồng.
Ông Thái Xuân Huống, Trưởng thôn Phú Nhiêu bộc bạch: “Để có cách chia này, thôn họp để xét hộ nghèo với sự tham gia của 74 hộ. Các hộ nghèo tham gia đều nhất trí nhận 25 phần trăm số tiền hỗ trợ, sau đó nộp lại cho thôn để chia đều cho tất cả các hộ trong thôn với nghĩa cử lá lành đùm lá rách.
Với hình thức chia tiền này, gia đình ông Huống cũng nhận được số tiền gần 500.000 đồng. Tuy vậy, trong biên bản cuộc họp do ông Thái Quang Liên làm thư ký, không ghi rõ đó là ý kiến đề xuất của ai.
Ở xã Minh Hóa, người ta khấu bớt khẩu phần của người nghèo bằng cách, mỗi hộ nghèo sau khi nhận được tiền trích lại cho thôn từ 20-50 ngàn đồng để thôn trợ cấp cho hộ cận nghèo.
