> Nới hạn mức tín dụng, lo suy thoái kép
Thống đốc Nguyễn Văn Bình cho biết: Từ năm 2008 đến nay, nợ xấu của các tổ chức tín dụng có xu hướng tăng nhanh. Cụ thể, theo báo cáo của các tổ chức tín dụng, đến 31-5 năm nay, nợ xấu của toàn hệ thống là 117.723 tỷ đồng (chiếm 4,47% tổng dư nợ tín dụng).
Trong đó, nợ xấu của nhóm ngân hàng thương mại nhà nước là 54,6 ngàn tỷ đồng (chiếm 3,96% dư nợ tín dụng của nhóm ngân hàng thương mại nhà nước); nợ xấu của nhóm ngân hàng thương mại cổ phần là 41 ngàn tỷ đồng (chiếm 4,54% dư nợ tín dụng của nhóm ngân hàng thương mại cổ phần).
Tuy nhiên, theo kết quả giám sát của Ngân hàng Nhà nước, đến 31-3-2012 nợ xấu của các tổ chức tín dụng là 202.099 tỷ đồng (chiếm 8,6% tổng dư nợ cấp tín dụng).
Trong đó, nợ xấu của nhóm ngân hàng thương mại nhà nước là 125,8 ngàn tỷ đồng, chiếm 10,37% dư nợ cấp tín dụng của nhóm ngân hàng thương mại nhà nước; nợ xấu của nhóm ngân hàng thương mại cổ phần là 60,9 ngàn tỷ đồng, chiếm 5,8% dư nợ tín dụng của nhóm ngân hàng thương mại cổ phần.
Theo Thống đốc, số liệu giám sát của Ngân hàng Nhà nước cao hơn so với báo cáo của các tổ chức tín dụng là do Ngân hàng Nhà nước thực hiện chuyển nhóm nợ theo đúng quy định hiện hành trong khi một số tổ chức tín dụng thực hiện phân loại nợ, ghi nhận nợ xấu trong báo cáo tài chính thấp hơn thực tế để giảm chi phí trích lập dự phòng rủi ro.
Chậm phát hiện vi phạm
Lý giải về nguyên nhân dẫn đến nợ xấu của các tổ chức tín dụng tăng nhanh thời gian qua, ông Bình cho rằng, từ cuối năm 2008, do tác động tiêu cực của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu nên môi trường kinh doanh trong nước gặp rất nhiều khó khăn.
Chính khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh đã làm cho chất lượng tín dụng suy giảm, làm tăng nợ xấu nhanh hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng.
Từ 2011 đến nay, tổng cầu của nền kinh tế giảm mạnh, hàng tồn kho lớn, thị trường bất động sản đóng băng… làm tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng năm 2011 chậm lại đáng kể và trong 7 tháng đầu năm 2012 chỉ tăng 1,02% nhưng nợ xấu tăng tới 45,5%.
Thống đốc Bình cho rằng, công tác quản trị, điều hành hoạt động tín dụng của một số tổ chức tín dụng còn bất cập.
Cụ thể là, việc thẩm định, cho vay, kiểm tra sử dụng vốn vay, giám sát tình hình sản xuất kinh doanh của khách hàng chưa tuân thủ đúng quy định.
Ngoài ra, việc đánh giá tài sản đảm bảo cao hơn giá trị thực tế, nhận tài sản đảm bảo không đầy đủ tính pháp lý, có tranh chấp dẫn tới tình trạng khó xử lý, phát mại hoặc phát mại được thì giá trị thu hồi thấp…
Bên cạnh đó, những năm gần đây, các tổ chức tín dụng liên tục tăng vốn điều lệ, có tổ chức có tốc độ tăng trưởng tín dụng hàng năm quá cao (trên 50%), trong khi khả năng về quản trị rủi ro, giám sát vốn vay còn bất cập cũng là nguyên nhân khiến nợ xấu tăng nhanh.
Về trách nhiệm của NHNN, Thống đốc Nguyễn Văn Bình thừa nhận, trong một thời gian dài còn hạn chế trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các vi phạm và rủi ro trong hoạt động tín dụng của các tổ chức tín dụng, đặc biệt là vi phạm quy định về hạn chế cấp tín dụng và việc đầu tư quá mức vào một số lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao.
