Xơ gan do uống nhiều rượu

Uống nhiều rượu rước bệnh về nhà

Tại khoa Tiêu hóa Bệnh viện Quân y 354 Hà Nội, tôi gặp anh Trần Mạnh Tuấn (ở 35/112 Tôn Thất Tùng, Hà Nội) bệnh nhân đang điều trị tại đây. Mới 45 tuổi nhưng anh Tuấn đã có bộ dạng “rệu rã”: mắt vàng, da bủng, người xanh xao mệt mỏi…

Chị Nguyễn Thanh Tâm, vợ anh buồn bã kể: Anh Tuấn vốn là kỹ sư xây dựng. Năm 24 tuổi khi anh chị cưới nhau, anh ấy không biết uống lấy một giọt rượu. Nhưng sau vì công việc chuyên môn phải đi công tác tỉnh thường xuyên, anh bắt đầu tập tành uống đôi ly để giao đãi cùng đối tác. Nhưng không ngờ, sau chừng 7 năm làm quen với rượu, tửu lượng của anh tăng lên vùn vụt và nhanh chóng nổi danh là “thần rượu” của cơ quan. Cũng từ đó, trong bất cứ cuộc tiếp đối tác làm ăn tiềm năng nào của cơ quan, các sếp đều phải nhờ đến tài “thần rượu” của anh Tuấn để công việc trôi chảy.

Được sự tín nhiệm của các sếp, sự nghiệp của anh Tuấn hanh thông trông thấy nhưng đến năm gần 40 tuổi, anh bắt đầu có biểu hiện của người nghiện rượu. Ngày nào không có rượu thì y như rằng đầu óc anh cứ lơ tơ mơ quên trước nhớ sau, tính tình cáu gắt. Sau giờ làm thế nào anh cũng phải rủ bằng được bạn bè bù khú chén chú chén anh đến khi say khướt mới về nhà.

Thấy công việc làm ăn của chồng thuận lợi, chị Tâm mừng 1 thì phải lo cho sức khỏe của anh đến gấp 10 lần. Thời gian gần đây khi thấy chồng thường xuyên mệt mỏi, ăn không tiêu, hay bị đầy bụng, trướng hơi, mắt vàng, cơ thể suy nhược… chị nhất quyết bắt anh đi khám bệnh thì mới biết anh đã bị xơ gan do uống quá nhiều rượu.

Chuyện không của riêng ai

 BS. Vũ Đức Chung (Trưởng khoa Tiêu Hóa, Bệnh viện Quân y 354, Hà Nội) - Người trực tiếp điều trị cho anh Tuân cho biết: Hiện có nhiều nguyên nhân dẫn đến xơ gan, nhưng có hai nguyên nhân gặp nhiều nhất là viêm gan do siêu vi B, C và do rượu.

Sở dĩ rượu gây độc cho gan là vì chất ethanol (cồn), chất này sẽ theo máu đến gan và được biến đổi thành Acetaldehyde độc hại. Chính chất này là thủ phạm gây viêm gan. Bình thường gan chúng ta có thể tự sản xuất ra một số chất để bảo vệ chính nó, nhưng khi bạn uống quá nhiều rượu thì gan không thể chống lại sự tác hại của Acetaldehyde khi ethanol được đưa vào cơ thể quá nhiều và thường xuyên.

Uống rượu kéo dài trong nhiều năm có thể đưa đến những tổn thương vĩnh viễn của cấu trúc gan. Chết tế bào gan thường đi kèm với sự hình thành một lượng lớn mô liên kết không thể kiểm soát được.

Chỉ cần mỗi ngày bạn đưa vào cơ thể 30g Ethanol thì nguy cơ xơ gan đã tăng cao. Những giai đoạn sớm của quá trình tạo xơ trong gan có thể hồi phục đuợc nhưng khi bệnh đã bước sang giai đoạn xơ gan thực thụ thì các tổn thương không thể nào hồi phục được nữa.

Các giai đoạn cuối của xơ gan, chức năng gan bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nó làm tăng áp lực trong hệ thống tĩnh mạch của gan, tạo điều kiện cho sự hình thành khối u trong ổ bụng.

Ngoài ra, suy giảm chức năng gan nặng nề trong giai đoạn cuối cũng có thể khiến bệnh nhân hôn mê. Nếu lượng rượu tiêu thụ hằng ngày trên 800mml trong 10 năm thì nguy cơ ung thư gan cũng tăng lên 10 lần.

BS. Vũ Đức Chung cũng cho biết, quá trình xơ gan thường diễn ra theo các giai đoạn:

Giai đoạn 1: Không có triệu chứng gì rõ rệt, bệnh nhân chỉ cảm thấy hơi mệt mỏi, ăn kém, khó tiêu, đau tức vùng dưới sườn.

Giai đoạn 2: Người bệnh thấy mệt mỏi, biếng ăn, sụt cân, mất khả năng tập trung, thiếu máu; phụ nữ có thể bị rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh, đàn ông có thể bị bất lực; phù chân, da vàng, báng bụng, xuất huyết (chảy máu mũi, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da), to tuyến mang tai, lòng bàn tay son, nữ hóa tuyến vú ở nam, teo tinh hoàn.

Giai đoạn 3: Toàn thânxuất hiện vàng da, vùng da dần dần sẫm màu, dễ bầm tím, đau xương, quáng gà,viêm da, tăng mỡ máu, lắng đọng mỡ dưới da xung quanh mắt...

Biến chứng nguy hiểm của xơ gan

Xuất huyết tiêu hóa do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản: bệnh nhân ói ra máu đỏ tươi, tim đập nhanh, choáng váng, tụt huyết áp.

Giảm sức đề kháng: Bệnh nhân dễ bị nhiễm trùng như nhiễm trùng da, đường tiết niệu, viêm phổi, lao phổi.

Rối loạn tri giác: Bệnh nhân buồn ngủ, ngủ nhiều, nói những câu vô nghĩa lẫn lộn, có thể hôn mê.

Hội chứng gan thận: Là tình trạng suy chức năng thận xảy ra ở bệnh nhân bị xơ gan tiến triển. Bệnh nhân đi tiểu ít dần, tụt huyết áp. Khi xảy ra biến chứng này tỷ lệ tử vong cao hơn 50%.

Phòng ngừa tai biến xơ gan

- Không nên uống rượu, hoặc uống có chừng mực, khoa học không nên uống quá nhiều, vô tội vạ.

- Những người đã bị nhiễm siêu vi B, C mãn tính cần theo dõi định kỳ mỗi 3-6 tháng để phát hiện và điều trị sớm những trường hợp viêm gan tiến triển, nhờ đó hạn chế được các biến chứng nặng như xơ gan hay ung thư gan.

- Cần lưu ý những thuốc ảnh hưởng đến gan như các thuốc an thần, gây ngủ, các thuốc giảm đau Paracetamol, kháng viêm. Tốt nhất là sử dụng theo đơn thuốc của bác sĩ.

- Theo dõi sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý gây viêm gan hoặc có ảnh hưởng đến gan như suy tim, tắc mật...

Điều trị kịp thời xơ gan

Khi đã bị xơ gan rồi thì khó làm cho gan trở về bình thường. Tuy nhiên, việc điều trị có thể làm cải thiện một số triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng của xơ gan.

Điều trị nguyên nhân: ngưng uống rượu hoàn toàn. Việc ngưng uống rượu sẽ làm cho bệnh được ổn định lâu dài hơn. Không có thứ thuốc nào có thể bảo vệ được gan chống lại tác dụng của rượu; điều trị siêu vi B, C nếu u xơ gan do nhiễm siêu vi B, C và xơ gan mới ở giai đoạn đầu; nếu xơ gan do tắc mật thứ phát thì giải phóng tắc mật bằng ngoại khoa hoặc nội soi sẽ cải thiện chức năng gan; nếu xơ gan tim, điều trị suy tim để cải thiện chức năng gan.

Điều trị biến chứng xơ gan

Phù chân, báng bụng: Nằm nghỉ tại giường để thận lọc tốt hơn, tiểu nhiều hơn, hạn chế muối.

Dùng thuốc lợi tiểu: Cần có ý kiến của bác sĩ để tránh làm giảm thể tích máu, suy thận, rối loạn điện giải, hôn mê. Mục tiêu là giảm cân nặng 0,5kg/ngày ở bệnh nhân báng bụng không có phù chân và giảm 1 kg/ngày ở bệnh nhân báng bụng và phù chân.

Giảm triệu chứng ngứa bằng choles-tyramin. Ở bệnh nhân xơ gan ứ mật cần bổ sung các vitamin tan trong mỡ A, D, E, K.