Xem Trần Lực 'phá' Kiều

Tặng Kiều cho vợ, chồng có ý gì? Ảnh: N.M.Hà
Tặng Kiều cho vợ, chồng có ý gì? Ảnh: N.M.Hà
Tới giờ diễn ghi trên vé, sân Nhà hát Tuổi Trẻ vẫn còn hàng người rồng rắn chờ lấy vé. Chúng tôi tìm mãi mới có chỗ trống ở hàng ghế cuối cùng của tầng 2 để xem Nàng Kiều (gồm 4 vở ngắn của 4 đạo diễn khác nhau), buổi diễn thứ ba cũng là cuối cùng tại Hà Nội.

Mỗi đạo diễn có chưa đầy 30 phút để thể hiện quan điểm và sáng tạo quanh Kiều. Để các nghệ sĩ nắm vững về Kiều, hồi giữa năm, “nhà đầu tư” viện Goethe tổ chức hội thảo mời nhiều học giả từ văn chương, lịch sử tới tâm lý, xã hội học… đến bàn về Kiều, mở rộng sang các lĩnh vực liên quan. Nữ đạo diễn Amélie Niermeyer có mặt trong tất cả các buổi hội thảo tại Hà Nội. Chị tóm lược luôn hội thảo lên sân khấu, dưới dạng một cuộc tranh luận về Kiều của những người đang sống hôm nay. Bối cảnh nhà hàng, bồi bàn cũng tham luận.

Nhân vật Quỳnh do Thu Quỳnh đóng trong chiếc váy đỏ rực được chồng và các bạn đưa tới nhà hàng để mở tiệc sinh nhật. Quà cô nhận được từ chồng là một cuốn Kiều. Vô tình hay hữu ý, đúng thời điểm bạn gái của chồng cô cũng tới nhà hàng. Cả hai bên đều không có vẻ nể nang gì nhau nên cũng không biết ai “Kiều”, ai “Hoạn Thư”. Kết thúc vở, sân khấu hầu như chỉ còn các cô nâng cốc vì “nữ quyền”.

Đạo diễn Đức dựng vở trên kịch bản của Hà Trang- cũng tham gia diễn xuất trong vai nữ độc thân vui tính. Điểm nhấn của vở diễn là thủ pháp livestream, tức là diễn viên dùng máy quay phim quay lẫn nhau, hình được phát ngay lên màn hình lớn giúp khán giả có thể nhìn tận mặt diễn viên, như phim. Ngoài những lúc phát hình trực tiếp, phông sân khấu lúc thì để cảnh TPHCM, lúc thì Hà Nội.

Đạo diễn Trần Lực cho Kiều mặc cả bộ vest tối màu, đi giày cao gót như một nữ nhân viên văn phòng sành điệu. Thoạt đầu khán giả tưởng mic của diễn viên bị hỏng, hóa ra đó là ý đồ. Các diễn viên buộc phải phát huy hết công suất đài từ, một số đoạn dùng ngữ khí tuồng đã được rèn luyện trước đó. Mà thực ra kiểu diễn lăn lê bò toài này cũng không cho phép gắn mic vào người diễn viên được. Ánh sáng được tiết chế tối giản. Trang phục toàn vest, Từ Hải có đoạn cởi áo trong màn ân ái với Kiều lộ phông đen tiện thể in dòng chữ quảng cáo Luc team (Đoàn kịch của Trần Lực).

Nói chung về khoản… ân ái, kịch hình thể xem ra khá đắc địa. Diễn viên dùng các động tác từa tựa múa hiện đại và khán giả nắm được ngay. Sở Khanh vest trắng cả cây nhiều đoạn di chuyển bằng mông hoặc uốn lượn trong tư thế nằm sấp rất hợp với tính cách cũng như tội lỗi.

Kiều không ra vẻ e lệ, đài các, thậm chí hơi băm bổ, “xã hội đen”, trong khi Từ Hải trước Kiều cứ nhí nhảnh như em bé. Cầm tay nàng, chàng nói: “Nàng đây rồi, làm ta tìm mãi từ ngoài vào trong/ Vào trong ta lại càng mong/ Tìm nàng tìm mãi từ trong ra ngoài…”. Có thể thấy không chỉ diễn xuất được hình thể hóa mà tính cách nhân vật cũng được Lục Team “ước lệ” theo cách riêng. Nhưng bản chất nhân vật và câu chuyện (đoạn Kiều báo thù) vẫn theo đúng logic tác phẩm.

Thoại sử dụng nguyên tác văn học hoặc viết mới cũng theo thể thơ lục bát. Các diễn viên không chỉ diễn xuất nhuần nhuyễn mà khi không diễn còn trở về chơi bộ gõ cùng người phụ trách âm thanh. Sự chuyên nghiệp và đa năng của Luc team thêm một lần được chứng nhận bằng những tràng vỗ tay của khán giả, ai đó còn hét lên: “Hay quá!”.

Phần thể hiện của đạo diễn Bùi Như Lai phá kịch hoàn toàn, không cốt truyện, không tiến triển, không rõ nhân vật, chỉ liên tục những hành động kịch và phát ngôn (về định mệnh, về tự do…) được tung ra tạo nên sự bức bối, và cả… khó hiểu.

Ban đầu hai nhân vật nữ vận đồ đen bước ra bày tỏ sự đau khổ trước áp lực phải phá thai. Sau đó họ không được đả động đến nữa, thay vào đó là hai nữ diễn viên áo hồng theo kiểu cổ trang. Hai cô này không tự ra sân khấu mà được bưng ra khi toàn thân bị trói bằng dây thừng. Sau đó một cô tỏ vẻ hoảng hốt khi bị lột hết đồ cổ trang. Và người ta hiểu rằng đó là người phụ nữ hiện đại. Cô Kiều ngày xưa với Kiều ngày nay rất thương, rất đồng cảm với nhau nhưng không thể giúp gì cho nhau và cùng bị các nam nhân vật giày xéo không thương tiếc hết lần này tới lần khác. Họ tỏ ra hoàn toàn phục tùng, chịu đựng, không hề phản kháng. Có lẽ đạo diễn muốn đưa ra một phản đề hơi lập thể một chút để xáo trộn tư duy khán giả. Tất nhiên khán giả cũng được xả hơi phần nào trước kết cục của kẻ đòi “xử bắn” tự do.

Đạo diễn Hồng Vân sử dụng các diễn viên nói chung khá quen mặt với khán giả qua sóng truyền hình hoặc mạng như Ốc Thanh Vân, Khả Ngân, Hòa Hiệp… Các yếu tố dựng kịch cũng đều quen thuộc, chỉ có sự ghép nối giữa chúng là ít ai làm. Kiều với Đạm Tiên trong truyện vốn có sự đồng cảm sâu xa, có cả tiếng nhạc và mùi hương mỗi khi bóng ma này xuất hiện. Còn Kiều kịch mỗi khi gặp Đạm Tiên lại rú lên. Rú là phải vì Đạm Tiên mặc đồ trắng tóc, tai xõa xượi xong lại tự… cắt đầu mình chỉ để thuyết phục Kiều tha thứ cho các kẻ thù cũ.

Đạm Tiên vừa xuất hiện đã hát: “Hãy buông xả lòng đi, hãy tha thứ từ bi! Rộng lượng ta bỏ qua, lỗi sai của người cũng là chính ta (?)” Tuy không phải hài kịch nhưng một số đoạn diễn viên hát các ca khúc do Nguyễn Văn Chung viết cũng có thể khiến khán giả bật cười. Thứ nhất, ca từ của Nguyễn Du (trừ phần Đạm Tiên “dọa” Kiều vì bịa thêm nên phải viết mới) được đưa vào giai điệu hoàn toàn pop giống như những gì tác giả Nhật ký của mẹ vẫn viết. Nhìn chung các ca khúc không mấy ăn nhập với bối cảnh, diễn biến hay tính cách nhân vật. Thứ hai, không phải diễn viên nào hát cũng hay cũng đạt, dù đã nhép theo bản thu sẵn. Tóm lại phần của Hồng Vân chính là dựng Kiều theo cách thông thường bằng cách trộn lẫn các thủ pháp có vẻ đang ăn khách hiện nay.

Trong phiếu điều tra, khán giả được yêu cầu cho biết Nàng Kiều nào phù hợp để dựng thành kịch dài trong năm 2020. Nếu lựa chọn nghiêng về đạo diễn Đức, khán giả dễ được xem một câu chuyện hôn nhân, ngoại tình… thời nay tựa những gì phim truyền hình đang khai thác, Kiều chỉ là cái cớ. Kiều của Trần Lực mang tính trích đoạn nhưng cũng vừa đủ để duy trì được sự phấn khích của tác giả và sẽ trở nên thách thức nếu kéo dài cả vở theo cách đó. Tuy nhiên những sáng tạo phá cách của nhóm Trần Lực cũng rất đáng để khai thác và thưởng thức thêm.

Xem Trần Lực 'phá' Kiều ảnh 1 Tình cảnh bi đát của Kiều quá vãng và Kiều ngày nay  Ảnh: N.M.Hà
MỚI - NÓNG