Điều 3 luật quy định vị trí, chức năng của Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng vũ trang nhân dân, lực lượng chuyên trách của Nhà nước, làm nòng cốt thực thi pháp luật và bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển.
Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Cảnh sát biển Việt Nam và có hiệu lực từ ngày 1/7/2019 Cảnh sát biển Việt Nam (CSBVN) có chức năng tham mưu cho Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành theo thẩm quyền hoặc đề xuất với Đảng, Nhà nước về chính sách, pháp luật bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn trên biển; bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán quốc gia trong vùng biển Việt Nam; quản lý về an ninh, trật tự, an toàn và bảo đảm việc chấp hành pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, thỏa thuận quốc tế theo thẩm quyền.
Về quy định này, có ý kiến đề nghị làm rõ hơn về vị trí, chức năng của CSBVN trong tương quan với Bộ đội Biên phòng và Hải quân trên cơ sở Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045.
Ủy ban Thường vụ QH cho biết, quy định về vị trí, chức năng của CSBVN trong dự thảo Luật đã thể chế hóa các quan điểm của Đảng có liên quan tới CSBVN, trên cơ sở kế thừa Pháp lệnh lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam hiện hành và bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Trong bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển, Hải quân là nòng cốt; trong bảo vệ biên giới quốc gia trên biển, Bộ đội Biên phòng là nòng cốt; trong thực thi pháp luật trên biển, CSBVN là nòng cốt; mỗi lực lượng đều được pháp luật quy định nhiệm vụ, chức năng cụ thể phù hợp với vị trí, vai trò của mình; đồng thời có sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Quốc phòng và quy định về việc phối hợp hoạt động (khoản 2 Điều 22), nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng trong bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.
“Chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”
Liên quan đến điều 5, xây dựng CSBVN, luật quy định Nhà nước xây dựng CSBVN cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; ưu tiên nguồn lực phát triển CSBVN; Cơ quan, tổ chức và công dân Việt Nam có trách nhiệm tham gia xây dựng CSBVN trong sạch, vững mạnh.
Điều 34, qu định cấp bậc, quân hàm, chức vụ, chế độ phục vụ, chế độ chính sách và quyền lợi của cán bộ, chiến sĩ CSBVN. Luật quy định, việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, phong, thăng, giáng, tước cấp bậc, quân hàm, nâng lương, hạ bậc lương, đào tạo, bồi dưỡng, tuyển dụng, chế độ phục vụ, thôi phục vụ, chế độ chính sách, quyền lợi và các quy định khác đối với cán bộ, chiến sĩ CSBVN được thực hiện theo Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam; Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân, viên chức quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Cán bộ, chiến sĩ CSBVN khi phục vụ tại ngũ được hưởng chế độ ưu đãi phù hợp với tính chất nhiệm vụ, địa bàn hoạt động theo quy định của Chính phủ.
