 |
Cái miệng há hốc cho thấy người phụ nữ có thể đã phải chịu đau đớn khi chết.(Ảnh: Sahar Saleem) |
Xác ướp được bảo quản tốt bằng vật liệu ướp xác đắt tiền. Các cơ quan nội tạng của bà vẫn còn nguyên vẹn, cho thấy một kỹ thuật ướp xác khác thường, một hình ảnh chụp CT cho thấy.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng, người phụ nữ này đã được ướp xác bằng những chất liệu nhập khẩu đắt tiền và toàn bộ các cơ quan nội tạng đều nằm bên trong cơ thể, điều này cho thấy đây là một cách bảo quản độc đáo.
Các nhà nghiên cứu đã tiết lộ những phát hiện của họ trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Frontiers in Medicine.
"Việc ướp xác ở Ai Cập cổ đại vẫn còn nhiều bí ẩn", đồng tác giả nghiên cứu Sahar Saleem , một bác sĩ chuyên khoa X-quang về xác ướp tại Bệnh viện Kasr Al Ainy thuộc Đại học Cairo, chia sẻ. Các cơ quan còn nguyên vẹn thường là dấu hiệu của việc ướp xác kém hoặc bị bỏ quên, nhưng "Người phụ nữ la hét" được bảo quản rất tốt.
Saleem cho biết: "Điều này thực sự khiến tôi ngạc nhiên, vì phương pháp ướp xác cổ điển (khoảng năm 1550 đến 1070 trước Công nguyên) bao gồm việc loại bỏ tất cả các cơ quan ngoại trừ tim".
Các nhà khảo cổ học đã khai quật được xác ướp "Người phụ nữ la hét", được đặt tên theo cái miệng há hốc của bà, tại Deir el-Bahari, gần Luxor, Ai Cập, vào năm 1935 khi đang khai quật lăng mộ của Senenmut, một kiến trúc sư và quan chức nổi tiếng được đồn đại là người tình bí mật của Nữ hoàng Hatshepsut. "Người phụ nữ la hét" được chôn cất trong một phòng chôn cất gần đó và có thể là một thành viên gia đình thân thiết của Senenmut.
Xác ướp được trang trí bằng một bộ tóc giả màu đen và hai chiếc nhẫn bọ hung. Tóc tự nhiên của cô đã được nhuộm bằng cây lá móng và cây bách xù. Kính hiển vi điện tử cho thấy bộ tóc giả được làm từ cây chà là; một thử nghiệm nhiễu xạ tia X cho thấy nó chứa hỗn hợp các tinh thể thạch anh, magnetite và albite, có khả năng làm cứng các lọn tóc và mang lại cho mái tóc của cô một màu đen.
Bí quyết bảo quản thi thể của bà có lẽ nằm ở cách ướp xác xa hoa, Saleem và đồng tác giả nghiên cứu Samia El-Merghani, thuộc Bộ Du lịch và Cổ vật Ai Cập, phát hiện ra. Sử dụng phương pháp quang phổ hồng ngoại, họ phát hiện ra dấu vết của nhựa cây bách xù và nhũ hương, đây là những sản phẩm xa xỉ có khả năng được nhập khẩu vào Ai Cập từ Đông Địa Trung Hải và Đông Phi hoặc Nam Ả Rập. Nhựa cây và nhũ hương ngăn cơ thể khỏi bị phân hủy do vi khuẩn và côn trùng gây ra.
Đây không phải là xác ướp duy nhất được phát hiện với biểu cảm la hét - Hoàng tử Pentawere (1173 đến 1155 trước Công nguyên) và Công chúa Meritamun (1525 đến 1504 trước Công nguyên) cũng được khai quật với miệng há ra.
"Việc mở miệng xảy ra khi các cơ này thư giãn trong khi ngủ hoặc khi chúng phân hủy sau khi chết", Saleem nói. "Để giữ cho miệng người chết khép lại, những người ướp xác thường quấn xương hàm quanh hộp sọ".
Nhưng trường hợp này thì khác: Miệng há hốc là do cái chết đau đớn. "Biểu cảm khuôn mặt la hét của xác ướp trong nghiên cứu này có thể được hiểu là co thắt tử thi, ngụ ý rằng người phụ nữ đã chết trong khi la hét vì đau đớn", Saleem nói. Co thắt tử thi xảy ra khi các cơ co lại chỉ vài phút trước khi chết, khiến chúng cứng lại. Tình trạng này có thể xảy ra trong những trường hợp như tử vong do bị tấn công, tự tử hoặc chết đuối.
Không giống như nguyên nhân cái chết của hai xác ướp khác - Pentawere chết vì tự tử và Meritamun chết vì đau tim - chụp cắt lớp vi tính (CT), người phụ nữ la hét không tiết lộ nguyên nhân cái chết của bà.
Tuy nhiên, hình ảnh 2D và 3D từ máy quét CT đã làm sáng tỏ chiều cao, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của người phụ nữ, cho thấy bà cao khoảng 1,5 m. Khớp giữa hai xương chậu của bà, thay đổi theo tuổi tác của con người, cho thấy bà khoảng 48 tuổi khi qua đời. Các xương trên cột sống cũng cho thấy bà có thể bị viêm khớp nhẹ. Người phụ nữ này bị mất một số răng, có khả năng là bị mất ngay trước khi chết — được chỉ ra bởi các ổ răng chưa lành.
Xác ướp "Người phụ nữ la hét" được lưu giữ tại Bảo tàng Ai Cập ở Cairo, trong khi quan tài và nhẫn của bà được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở Thành phố New York, Mỹ.
