Việt - Mỹ xây dựng lòng tin để có nhiều quả ngọt

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper vừa có cuộc trả lời phỏng vấn riêng cho báo Tiền Phong về quan hệ Việt - Mỹ sau 28 năm bình thường hoá và 10 năm quan hệ Đối tác toàn diện.

Nhiều hoạt động nổi bật

PV: Có nhiều hoạt động trao đổi và chuyến thăm diễn ra giữa hai nước thời gian qua, trong đó có cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden và chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken. Xin Đại sứ cho biết đây có phải là những hoạt động chuẩn bị cho khả năng diễn ra chuyến thăm cấp cao nhất giữa hai nước và đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới?

Đại sứ Marc Knapper: Chúng ta chứng kiến rất nhiều hoạt động thời gian qua, nổi bật là cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 29/3. Tại cuộc điện đàm, hai nhà lãnh đạo tái khẳng định coi trọng quan hệ song phương và bày tỏ mong muốn chung về việc tăng cường quan hệ song phương lên mức cao hơn nữa. Hai nhà lãnh đạo đều khẳng định sẽ chỉ đạo quan chức của hai bên bàn bạc, tìm biện pháp đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới. Đó là điều chúng tôi đang làm. Bên cạnh đó, hai nhà lãnh đạo cũng mời nhau sang thăm. Đó là điều mà chúng tôi hy vọng sẽ trở thành hiện thực. Gần đây Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken thăm Việt Nam. Ông đã được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp; ông hội kiến với Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ông cũng đến thăm ĐH Bách khoa, thăm một câu lạc bộ jazz và dùng bữa tại một nhà hàng địa phương. Dù lịch trình cực kỳ dày đặc, nhưng tôi nghĩ chuyến thăm đã thành công trong việc làm nổi bật nhiều khía cạnh trong quan hệ hữu nghị và hiệu quả giữa Mỹ và Việt Nam, cũng như mong muốn chung về việc tiếp tục đưa quan hệ này lên tầm cao mới.

Ngoài ra, chúng tôi cũng đã có một chuyến thăm thành công của một đoàn nghị sĩ Mỹ, do Thượng nghị sĩ Jeff Merkley dẫn đầu, đến Hà Nội, Cần Thơ và TPHCM. Chuyến thăm rất thành công vì đã làm nổi bật công việc tuyệt vời mà chúng tôi làm với Việt Nam, từ giải quyết các vấn đề chiến tranh đến ứng phó với biến đổi khí hậu, hỗ trợ người khuyết tật và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Điều quan trọng là các nghị sĩ của chúng tôi đã nhìn thấy những hoạt động hợp tác này, vì họ là những người quyết định ngân sách của Mỹ. Điều tuyệt vời là họ nhìn thấy những gì hai bên đang làm, và quan hệ Mỹ - Việt có lẽ đang ở mức tốt nhất từ trước đến nay. Chúng tôi cũng vừa động thổ xây dựng khu phức hợp Đại sứ quán Mỹ mới, nhân chuyến thăm của Ngoại trưởng Blinken. Chúng tôi mong muốn xây dựng một đại sứ quán thể hiện mối quan hệ quan trọng và ngày càng phát triển mà chúng tôi đang có với Việt Nam.

Đại sứ vừa đề cập đến vấn đề di sản chiến tranh. Hợp tác trong lĩnh vực này có ý nghĩa như thế nào cho việc xây dựng lòng tin giữa hai quốc gia?

Công việc của chúng tôi trong lĩnh vực giải quyết hậu quả chiến tranh diễn ra từ trước khi hai bên bình thường hóa quan hệ. Từ trước năm 1995, chúng tôi bắt đầu với những nỗ lực tìm kiếm các quân nhân Mỹ mất tích, sau đó phát triển thành nỗ lực chung để xử lý bom mìn và vật liệu chưa nổ, tẩy độc những khu vực nhiễm chất độc da cam như sân bay Đà Nẵng và Biên Hòa, đồng thời giúp đỡ những người khuyết tật. Hiện nay, hai bên đang hợp tác để xác định hài cốt bộ đội Việt Nam mất tích trong chiến tranh nhờ công nghệ ADN. Những nỗ lực đó thực sự giúp xây dựng lòng tin, tạo nên nền tảng cơ bản để hai quốc gia mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong 28 năm qua và xa hơn nữa.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ngày 15/4/2023 - Ảnh: Như Ý

Đây là vấn đề mà chúng tôi cam kết đầy đủ, như Ngoại trưởng Blinken nói, chúng tôi làm điều này vì nó quan trọng cho quan hệ giữa hai nước. Đó cũng là điều đúng đắn và chúng tôi có nghĩa vụ đạo đức phải thực hiện. Đó là cam kết mà chúng tôi đang thực hiện nghiêm túc, và sẽ tiếp tục làm trong những năm sau này.

Những cơ hội lớn

Một đoàn gồm hơn 50 doanh nghiệp Mỹ có chuyến thăm Việt Nam gần đây. Họ quan tâm như thế nào đến cơ hội và môi trường đầu tư ở Việt Nam?

Đó cũng là một chuyến thăm quan trọng, do Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN tổ chức. Với sự tham gia của 52 doanh nghiệp, đó là phái đoàn doanh nghiệp lớn nhất của Mỹ từng đến Việt Nam. Tôi nghĩ điều đó rất đáng kể, vì cho thấy sự quan tâm lớn của các doanh nghiệp Mỹ đối với thị trường Việt Nam, dù đó là tìm cơ hội bán hàng hóa, đầu tư hay mở rộng hiện diện ở đây. Tôi nghĩ hoạt động này gửi đi một thông điệp quan trọng, rằng Việt Nam cởi mở với các doanh nghiệp, và các công ty Mỹ rất hứng thú với cơ hội làm ăn ở Việt Nam. Chúng tôi đang làm việc với Chính phủ Việt Nam để xử lý những vấn đề liên quan đến quy định và các khía cạnh khác, nhằm mở ra nhiều cơ hội hơn nữa cho các doanh nghiệp Mỹ, nhất là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Việc đại diện 52 doanh nghiệp đến đây thể hiện sự tin tưởng của Mỹ, các doanh nghiệp Mỹ với Việt Nam, thị trường Việt Nam.

Thượng nghị sĩ Jeff Merkley, trưởng đoàn nghị sĩ Mỹ thăm Việt Nam tháng 4/2023, đặt hoa bên bức phù điêu bên hồ Trúc Bạch, Hà Nội Ảnh: ĐSQ Mỹ

Chúng tôi cũng rất vui mừng khi một số công ty Việt Nam đang đầu tư sang Mỹ. VinFast đầu tư vào bang Bắc Carolina, King Coffee bán cà phê sang Mỹ, Tín Thành Group gần đây mở nhà máy lốp xe ở bang Nam Carolina. Những dự án này gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ về sự tin tưởng của Việt Nam ở thị trường Mỹ và công nhân Mỹ.

“Quan hệ Mỹ - Việt có lẽ đang ở mức tốt nhất từ trước đến nay… Chúng ta có thể tự hào về những gì đã đạt được trong 10 năm qua, nhưng không nên dừng lại ở đây. Đó là lý do trong năm nay, những chuyến thăm cấp cao mà chúng ta đã có và cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo rất ý nghĩa, để mở đường cho quan hệ hai nước phát triển hơn nữa. Chúng tôi hy vọng chúng ta có thể nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược”.

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper

Trong đoàn 52 doanh nghiệp Mỹ có cả những tên tuổi lớn trong ngành công nghiệp quốc phòng. Đại sứ đánh giá như thế nào về triển vọng hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực này?

Chúng tôi luôn tìm kiếm cơ hội tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này, bao gồm việc tăng cường năng lực cho Việt Nam, để giúp Việt Nam bảo vệ lợi ích của mình trên Biển Đông, như cung cấp các tàu tuần tra từ Tuần duyên Mỹ. Chúng tôi đã cung cấp cho Việt Nam 2 tàu và đang chuẩn bị bàn giao tàu thứ ba, đồng thời phối hợp với Việt Nam về cơ sở đào tạo và sửa chữa tàu. Chúng tôi cũng tìm kiếm cơ hội hợp tác để giúp Việt Nam đa dạng hoá thiết bị quốc phòng. Chúng tôi rất hài lòng với triển lãm quốc phòng mà Việt Nam tổ chức tháng 12 năm ngoái và nhiều công ty Mỹ đã tham gia. Chúng tôi muốn trở thành một phần trong nỗ lực của Việt Nam nhằm đa dạng hoá và hiện đại hoá quốc phòng. Cánh cửa thực sự đang mở và chúng tôi sẵn sàng làm sâu sắc hợp tác trong lĩnh vực này.

Chờ dấu mốc mới

Năm nay, Việt Nam và Mỹ kỷ niệm 10 năm quan hệ Đối tác toàn diện. Theo Đại sứ, điều gì có thể trở thành cột mốc đánh dấu quan hệ giữa hai nước?

Năm nay là một năm quan trọng, khi Việt Nam và Mỹ kỷ niệm 10 năm quan hệ Đối tác toàn diện. Đây thực sự là cơ hội nhìn lại những gì chúng ta đã đạt được. Thương mại hai chiều đã tăng từ 45 tỷ USD năm 2015 lên hơn 130 tỷ USD sau 8 năm. Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 8 của Mỹ và Mỹ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Những công việc mà chúng ta đang làm cùng nhau trong thương mại và đầu tư rất đáng kể. Hợp tác song phương trong những lĩnh vực khác cũng rất đáng kể, dù là an ninh-quốc phòng, thực thi pháp luật, giáo dục, khoa học-công nghệ, giao lưu nhân dân, gắn kết văn hóa… Thậm chí hai nước đang hợp tác cả trong lĩnh vực thăm dò vũ trụ, sử dụng không gian một cách hòa bình để ứng phó với thiên tai. Chúng ta có thể tự hào về những gì đã đạt được trong 10 năm qua, nhưng không nên dừng lại ở đây.

Đó là lý do trong năm nay, những chuyến thăm cấp cao mà chúng ta đã có và cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo rất ý nghĩa, để mở đường cho quan hệ hai nước phát triển hơn nữa. Chúng tôi hy vọng chúng ta có thể nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược. Đó là mục tiêu mà chúng tôi đặt ra.

Khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden điện đàm, hai bên nhất trí sẽ chỉ đạo hai chính phủ và những người như chúng tôi cùng các đồng nghiệp Việt Nam tìm ra cách triển khai, nghiên cứu cách có thể đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới. Đó là công việc mà chúng tôi đang làm. Đó sẽ là một dấu mốc lớn trong năm nay. Chúng tôi đang làm việc rất chăm chỉ vì điều đó.

Cảm ơn Đại sứ.