Cảnh báo nghiêm khắc cho sự lạm dụng quyền lực
Phát biểu tại Hội nghị triển khai công tác Tòa án năm 2019 (ngày 14/1), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, Toà án các cấp đã tham gia tích cực và có hiệu quả vào cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng; góp phần hiện thực hoá và khẳng định quyết tâm chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta.
Theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước trong 3 năm qua, nhất là năm 2018, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được Đảng, Nhà nước chỉ đạo thực hiện quyết liệt, đạt được nhiều kết quả tích cực. Tội phạm tham nhũng đang từng bước được kiềm chế. Nhiều vụ án lớn đã được phát hiện và xử lý nghiêm minh. Riêng năm 2018, đã đưa ra xét xử nhiều vụ án lớn như: Vụ Trịnh Xuân Thanh, vụ Đinh La Thăng, vụ Phạm Công Danh, vụ Hà Văn Thắm, vụ Trần Phương Bình, vụ Phan Văn Anh Vũ (Vũ Nhôm)… Từ năm 2016 đến năm 2018, các Toà án đã xét xử đạt tỉ lệ 93,5% về số vụ, 93,6% số bị cáo phạm các tội tham nhũng, thu hồi hàng nghìn tỉ đồng, nhiều nhà cửa, đất đai và các tài sản khác.
“Hình phạt mà các Toà án quyết định đối với các bị cáo phạm tội tham nhũng là sự cảnh báo nghiêm khắc cho sự lạm dụng quyền lực và tuỳ tiện, vi phạm pháp luật, xâm phạm lợi ích của Nhà nước và nhân dân”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh.
Bên cạnh những kết quả nổi bật, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng thẳng nêu ra những tồn tại, hạn chế của ngành tòa án. Nổi lên là: Tỉ lệ các bản án, quyết định bị huỷ, sửa do lỗi chủ quan vẫn còn cao, thậm chí có bản án áp dụng sai pháp luật; đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm còn tồn đọng và giải quyết chậm.
Đối với các vụ án tham nhũng, kinh tế lớn, Toà án các cấp còn chưa làm rõ trong bản án tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát. Một số bản án không khả thi, tỉ lệ giải quyết án hành chính không đạt yêu cầu cả về chất lượng, số lượng và thời hạn. Chất lượng giải quyết án dân sự, kinh doanh, thương mại chưa cao. Năng lực, trách nhiệm, phẩm chất của một số cán bộ còn yếu, cá biệt có cán bộ vi phạm pháp luật, kỷ luật công tác bị xử lý.
Từ đó, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị các đại biểu nghiêm túc nhìn thẳng vào những hạn chế, thiếu sót; tập trung thảo luận, phân tích kỹ nguyên nhân, thấy rõ hơn trách nhiệm của mình, tìm ra những giải pháp phù hợp để nâng cao hơn nữa chất lượng công tác.
Về phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh cần tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, không để xảy ra việc xét xử oan, sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội. “Uy tín của Toà án chính là tín nhiệm của thể chế chính trị, của Nhà nước, bởi đây là niềm tin của người dân vào công lý, công bằng xã hội”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước khẳng định.
Theo Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, mỗi bản án phải làm sao để thực sự "tâm phục, khẩu phục", khuất phục được tội phạm, thuyết phục được các bên, được công chúng đồng thuận; phải tạo ra được các chuẩn mực pháp lý, chuẩn mực đạo đức, có tác dụng giáo dục pháp luật và định hướng hoạt động của xã hội. Chính vì vậy, nhiệm vụ trọng tâm của các Toà án là phải nâng cao chất lượng xét xử; không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội; hạn chế thấp nhất các bản án bị huỷ, bị sửa do lỗi chủ quan...
Vấn đề thứ hai được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề cập là cần chăm lo xây dựng Đảng, xây dựng Ngành, thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đặc biệt chú trọng xây dựng đội ngũ thẩm phán thanh liêm, chính trực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, có tấm lòng nhân ái.
“Chất lượng của nền tư pháp xét cho cùng là do cán bộ tư pháp quyết định, vì họ là những người trực tiếp "cầm cân nảy mực". Mỗi sai sót trong thực thi công vụ của cán bộ tư pháp đều ảnh hưởng đến sinh mạng chính trị và lợi ích, thậm chí cả tính mạng của người dân. Vì vậy, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là các thẩm phán thanh liêm, chính trực, công tâm, trong sáng, vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông pháp luật phải là ưu tiên hàng đầu của các Toà án”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nói.
Từ đó, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước lưu ý ngành tòa án tăng cường công tác kiểm tra, kịp thời phát hiện những yếu kém trong công tác xét xử để khắc phục; kiên quyết xử lý những cán bộ vi phạm phẩm chất, đạo đức, lối sống để xây dựng Toà án trong sạch, vững mạnh.
