Thảm án chấn động vùng quê
Tối 26/6/2005, khi anh Nguyễn Đình Sơn và chị Đoàn Thị Liễu (ở thôn Yên Lý, xã Phúc Sơn, Tân Yên, Bắc Giang) phát hiện đứa con gái đầu của mình là Nguyễn Thị Yên khi đó mới 5 tuổi bị mất tích.
Gia đình, làng xóm liền tìm kiếm ở khắp ngõ ngách, ao hồ... Loa phóng thanh, lưới vét được huy động nhưng tới sáng hôm sau mọi người mới phát hiện cháu Yến ở một mương nước ngoài đồng trong tình trạng tử vong, có dấu hiệu bị hiếp dâm.
Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Giang lập tức có mặt khám nghiệm tử thi, khám nghiệm hiện trường để điều tra vụ án. Sau 4 tháng không có manh mối, công an phát động quần chúng tố giác tội phạm.
Mâu thuẫn đất đai, đánh nhau với hàng xóm
Ông Hàn Đức Long (SN 1959, ở thôn Yên Lý) có mâu thuẫn đất đai dẫn tới xô xát với bà Ngô Thị Khuyến (khi đó 75 tuổi) ở cùng thôn. Bà Khuyến cùng con dâu là Trương Thị Năm (lúc đó 35 tuổi) viết đơn tố cáo ông Long hiếp dâm 2 mẹ con mình đồng thời là kẻ hiếp, giết cháu Yến.
 |
Tử tù Hàn Đức Long.
Bà Nguyễn Thị Mai (vợ ông Long) cho biết ngày 17/9/2015, ông Long được xã mời lên làm việc vì đánh nhau với bà Khuyến và bị bắt giam lập tức.
Gia đình lúc đó cho rằng ông đánh nhau, thiếu tiền nộp phạt nên bị bắt. Sau đó, họ bàng hoàng khi nhận thông báo của công an rằng ông Long bị bắt vì tình nghi là kẻ hiếp, giết cháu Yến.
Tự thú hay ép cung?
Tại CQĐT, ông Long đã thú nhận hành vi phạm tội với cháu Yến. Công an hoàn thành 6 bản kết luận xác định: khoảng 16h ngày 26/6/2005, Hàn Đức Long dùng xe cải tiến chở thóc và ngô ra quán xát gạo nhưng do mất điện nên ông đã cầm liềm ra đồng cắt khoai lang sau đó mượn xe của người cháu về nhà.
 |
Một phần bản tự thú dài 4 trang của Hàn Đức Long.
Khoảng 18 giờ 30 phút, Long đạp xe ra chỗ xát gạo thì có 3 người xin xát trước nên ra cửa hàng gần nhà cháu Yến. Tại đây, Long thấy cháu Yến đang ngồi một mình nên bịt miệng lôi nạn nhân đến khu vực vắng thực hiện hành vi đồi bại rồi đẩy nạn nhân xuống lòng mương sau đó trở về xát gạo.
Khi kéo gạo trở về nhà, Long nhìn đồng hồ thấy chỉ 19 giờ 47 phút. Khoảng 21 giờ, Long thấy thôn thông báo trên loa về việc cháu Yến mất tích nên vờ cầm đèn pin ra nhà nạn nhân đến khuya mới về.
4 lần nhận án tử
Ông Long sau đó được xác định là không hiếp dâm hai mẹ con bà Khuyến nhưng là kẻ hiếp, giết cháu Yến. Bất chấp sự hoàn hảo của kết luận điều tra và cáo trạng cũng như bản tự thú trước đó, tại tòa Hàn Đức Long liên tục kêu oan cho rằng bị bức cung, dùng nhục hình.
Tại phiên tòa sơ thẩm lần 1, cả đại diện VKS và luật sư đều cho rằng chưa đủ căn cứ kết luận Hàn Đức Long phạm tội, đề nghị tòa trả hồ sơ điều tra lại. Tuy vậy, HĐXX quyết định tuyên phạt tử hình với Long về các tội giết người, hiếp dâm trẻ em. Bản án phúc thẩm sau đó giữ nguyên án sơ thẩm.
Trong lúc đó, bà Mai vẫn một mực kêu oan cho chồng. Tháng 6/2007, bà được gặp chồng lần đầu tiên từ khi bị bắt. "Không thể tưởng tượng được, anh ấy suy sụp nên trông như "ma" ấy. Tôi cố gắng không khóc theo chồng, khuyên phải cố trụ thì tôi ở ngoài mới đi kêu oan được, chứ lỡ chết đi rồi thì oan ức biết kêu ai” – bà Mai nói.
Năm 2009, hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xử giám đốc thẩm xác định các bản án sơ – phúc thẩm chưa làm rõ nhiều vẫn đề nên tuyên hủy.
Năm 2011, TAND tỉnh Bắc Giang và tòa phúc thẩm TAND Tối cao tiếp tục xét xử sơ – phúc thẩm với Hàn Đức Long. HĐXX hai cấp vẫn tuyên án tử hình với Hàn Đức Long vì đã hiếp, giết cháu Y. Tuy nhiên, thời gian gây án được xác định lại là khoảng 19 giờ (sớm hơn khoảng 30 phút so với các bản án trước).
Tháng 2/2014, TAND Tối cao một lần nữa xử giám đốc thẩm và tuyên hủy cả hai bản án tử hình trên với Hàn Đức Long.
Về với tự do
Tháng 5/2016, VKSND tỉnh Bắc Giang quyết định trả hồ sơ vụ Hàn Đức Long cho công an điều tra lại. Phía CQĐT sau đó nộp lại hồ sơ, giữ nguyên kết luận ông Long là người hiếp, giết cháu Yến.
 |
Lá thư ông Long gửi về cho vợ từ trong tù.
Tiếp đó, ông Long được chuyển từ trại giam Kế - Công an tỉnh Bắc Giang sang trại T16 – Bộ Công an. Đây là động thái tích cực cho thấy các cơ quan trung ương vào cuộc tìm hiểu vụ án.
Ngày 26/8/2015, VKSND tỉnh Bắc Giang một lần nữa trả hồ sơ, yêu cầu phía công an điều tra lại.
Ngày 20/12/2016, ông Long được thông báo lấy đồ đạc chuẩn bị chuyển buồng. Ra ngoài, ông nhận thông báo mình được tự do và có mặt ở nhà lúc chập tối.
