Bên lề kỳ họp quốc hội đang diễn ra tại Bắc Kinh, ông Vương Nghị phủ nhận cáo buộc này khi nhận được câu hỏi từ phóng viên.
Ngoại trưởng Trung Quốc nói rằng các máy bay và tàu chở đồ dùng và thiết bị y tế hiện vẫn đang đi và bay trên biển Đông.
Tháng trước, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảnh báo tại hội nghị của các ngoại trưởng ASEAN rằng Trung Quốc đang “lợi dụng” sự phân tán của các nước vì đại dịch COVID-19 để thúc đẩy tham vọng chủ quyền trên biển Đông.
Một số nhà phân tích cũng nêu quan điểm tương tự, dù một số người cho rằng những hành động gần đây của Trung Quốc trên biển Đông nằm trong chiến lược lâu dài của nước này và có thể được lên kế hoạch từ trước khi COVID-19 xảy ra.
Bắc Kinh gần đây gia tăng các hoạt động trên vùng biển tranh chấp, thành lập hai cái gọi là quận hành chính trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam từ tháng trước và đặt tên cho 80 cấu trúc trên biển Đông.
Tháng trước, tàu hải cảnh Trung Quốc đã đâm chìm một tàu cá của Việt Nam ở vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa, khiến các nước như Mỹ và Philippines cũng lên tiếng phản đối.
Không lâu sau đó, tàu khảo sát Trung Quốc Hải Dương 8 được hơn chục tàu hộ tống đã bám theo tàu thăm dò dầu khí của hãng dầu khí Petronas trong vùng biển Malaysia.
Các tàu Trung Quốc cũng xâm phạm vùng biển gần quần đảo Natuna hồi tháng 1, khiến Jakarta phải điều tàu chiến và máy bay chiến đấu ra xua đuổi.
Mỹ đáp trả những hành động gần đây của Trung Quốc bằng cách gia tăng tuần tra và tập trận trên biển Đông. Úc cũng tham gia cuộc tập trận gần Malaysia vào tháng trước.
Ông Vương Nghị nói rằng hợp tác của Trung Quốc với các nước ASEAN ngược với hành động xâm nhập của các nước “ngoài khu vực”, khi họ “phô trương cơ bắp” bằng cách đưa máy bay và tàu quân sự đến biển Đông.
“Những ý định xấu và hành động đáng khinh của họ là nhằm reo rắc bất hòa giữa Trung Quốc với ASEAN và làm suy yếu sự ổn định rất khó mới đạt được ở khu vực”, ông Vương Nghị nói.
Straitstimes dẫn lời TS William Choong, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Yusof Ishak - ISEAS ở Singapore, nói rằng những hoạt động gần đây của Trung Quốc trên biển Đông khiến các nước ở khu vực lo lắng.
“Trung Quốc có thể nói điều họ muốn rằng tình hình đang ổn định, nhưng có những lo ngại rằng dù Trung Quốc vẫn bình thường, nhưng các nước trong khu vực, đặc biệt là các nước liên quan đến tranh chấp, đang trải qua điều ngược lại”, ông Choong nói.
Các nước Đông Nam Á phải trả lời câu hỏi hóc búa về quan hệ phức tạp với nước láng giềng to lớn.
“Quan hệ đó rất phức tạp. Với những nước ASEAN nhỏ hơn, những tính toán địa chính trị và địa chiến lược rất quan trọng, nhưng rút cục, có rất nhiều vấn đề cấp bách trong nước khiến họ phải duy trì quan hệ với Trung Quốc. Và đó là cách Trung Quốc điều khiển các nước nhỏ hơn”, ông Choong đánh giá.
Bắc Kinh đang dùng lợi ích kinh tế để lôi kéo các nước ở Đông Nam Á.
Trong khi đó, tiến trình đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) nhằm giảm căng thẳng ở vùng biển tranh chấp đã bị hoãn lại vì COVID-19.
Ông Vương Nghị nói rằng Bắc Kinh đang phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN để “tiếp tục từ nơi đàm phán dừng lại”.
Ngoại trưởng Trung Quốc tìm cách xoa dịu nhiều lo ngại bằng cách gợi lại quỹ đạo tích cực trong quan hệ ASEAN – Trung Quốc trước đây, cho rằng trong quá khứ, cuộc khủng hoảng tài chính châu Á và khủng hoảng tài chính toàn cầu đã củng cố quan hệ giữa các nước. “Đó cũng là câu chuyện của COVID-19 lần này”, ông Vương Nghị nói.
“Giống như cầu vồng xuất hiện sau mưa, sau COVID-19, Trung Quốc sẽ tiếp tục coi ASEAN là một ưu tiên cao trong quan hệ ngoại giao láng giềng và ủng hộ ASEAN đóng vai trò trung tâm trong hợp tác Đông Á”, Ngoại trưởng Trung Quốc nói.
