Hầu hết các KDC này có hiện trạng hạ tầng chưa đáp ứng theo quy chuẩn, không có chủ trương đầu tư và dự án đầu tư theo quy định. Trong khi đó, một vài địa phương đã buông lỏng quản lý, chưa tròn trách nhiệm dẫn đến xảy ra nhiều trường hợp chuyển mục đích đất sai quy định, tách thửa, chia lô bán nền, xây dựng nhà không phép, sai phép… gây ảnh hưởng tiêu cực cho phát triển kinh tế - xã hội thành phố.
Ghi nhận của phóng viên, dọc theo quốc lộ Nam Sông Hậu thuộc phường Tân Phú, quận Cái Răng, nhiều công ty mua bán, ký gửi nhà đất đua nhau mọc lên dày đặc, bảng hiệu quảng cáo với hotline, tư vấn... Trong vai người đi mua đất, PV liên hệ với số điện thoại của Công ty Cổ phần N.Đ.X được treo biển tại đây. Qua điện thoại, một nam nhân viên của công ty cho biết: “Đất ở đây là khu tái định cư, khi mua không được cấp sổ mà phải chờ 2-3 năm”. Được biết, những nền tái định cư không sổ này có giá 1,2 tỷ đồng/nền (100m2), trước đó 6 tháng có giá khoảng 700 triệu đồng.
Một cán bộ trong ngành xây dựng nói: KDC tự phát thực chất là do “mấy ông” làm bất động sản tự vẽ ra để bán kiếm lời. Họ mua đất trồng cây lâu năm, thậm chí đất trồng lúa rồi thuê một công ty nào đó vẽ sơ đồ, phân lô, dựng bảng rao bán. Những KDC tự phát này thường là không điện, không nước, thậm chí không có đường đi... Tuy nhiên việc KDC tự phát mọc lên ầm ầm như vậy mà nói chuyện chính quyền và ngành chức năng không biết thì “lạ” lắm!
Trao đổi với PV Tiền Phong về việc xử lý các KDC tự phát, ông Đặng Văn Ngọt - Chánh Thanh tra quận Cái Răng cho rằng hiện tại chưa có một văn bản nào đề cập đến khái niệm hay định nghĩa KDC tự phát, khiến công tác thanh tra gặp khó khăn. Vấn đề này, mới đây khi làm việc với Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, UBND thành phố cũng đã có đề xuất, kiến nghị để có hướng tháo gỡ.
Khổ vì mua đất khu dân cư tự phát
Bà Lên Thị Tâm (phường Lê Bình, quận Cái Răng) cho biết cách đây hơn 10 năm bà mua thửa đất tái định cư do người khác bán lại với giá rẻ. Hiện bà đang rơi vào tình trạng dở khóc dở cười khi chạy đôn chạy đáo tìm chủ sở hữu trước đây để làm sổ đỏ. “Do mua bán giấy tờ viết tay, đã sang nhượng lại nhiều người, tôi là chủ cuối cùng, giờ muốn làm sổ đỏ cho đất này cũng khó khăn. Nếu muốn làm thì phải tìm người chủ được cấp trước đây được cấp nền tái định cư này kí xác nhận chuyển nhượng cho tôi mới được, nhưng biết tìm ở đâu, giờ đem bán cũng không ai dám mua” - bà Tâm than thở.
Một công trình xây dựng trong khu tái định cư dù không có sổ đỏ. Ảnh: NH Bà Nguyễn Thị Chi ở phường Lê Bình (quận Cái Răng) cho biết gia đình bà có hơn 1.000m2 đất nông nghiệp nằm trong quy hoạch được chuyển mục đích sử dụng sang đất ở, xung quanh cũng đã hoàn thiện các hạ tầng đường, điện, nước và phòng cháy chữa cháy. Tuy nhiên, khi bà chuẩn bị hồ sơ để xin chuyển mục đích sử dụng thì không được chấp thuận với lý do phần đất của bà nằm trong diện KDC tự phát đang chờ xin ý kiến UBND thành phố, do vậy muốn bán cũng không được mà xây dựng cũng không xong.
Tương tự, ông Trần Văn Công ở phường Long Tuyền (quận Bình Thủy) có hơn 200m2 đất cây lâu năm, phù hợp quy hoạch, thế nhưng đến khi làm thủ tục xin chuyển mục đích sử dụng thì không được vì “dính” đến chỉ đạo chung KCD tự phát.
Bà Lâm Thị Sương, một người môi giới đất cho biết từ cuối năm 2018 đến nay, đất nền một số nơi tăng “chóng mặt”. Chỉ cách đây mấy tháng, một thửa đất có diện tích 100m2 trong một số khu dân cư có giá từ 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng thì hiện nay tăng gấp đôi. “Trước đó các giao dịch mua bán đất đai ở các khu dân cư được cho là tự phát diễn ra nhiều, nhưng từ khi thành phố có chủ trương tạm thời “đóng băng” các khu này thì thị trường bắt đầu chuyển mạnh sang đất nền dự án”, bà Sương nói.
“Để đảm bảo kế hoạch thanh tra, rà soát, đề xuất hướng xử lý các KDC tự phát, Thanh tra quận đã tạm hiểu KDC tự phát là các khu có từ 4 căn nhà trở lên đã được xây dựng nhưng không phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Tương tự, đối với các trường hợp có từ 1 đến 3 căn nhà sẽ được xem là KDC có nguy cơ tự phát”. ông Đặng Văn Ngọt, Chánh thanh tra quận Cái Răng .
