Ngày 25/5, Vụ Pháp chế - Bộ Lao động, Thương binh & Xã hội cùng Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam, với sự giúp đỡ của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), công bố Bộ Quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
Ngay sau đó, Ban Bạn đọc & Công tác Xã hội báo Tiền Phong nhận được không ít thắc mắc của bạn đọc trẻ. Có người cho là mình đang bị quấy rối tình dục. Cũng có người lo lắng, nếu không cẩn thận trong ứng xử, mình lại vô tình phạm lỗi, ảnh hưởng sự phấn đấu của bản thân.
“Em không dám”, “Chị cho dám”
Sau một chút lưỡng lự, anh Trần Ngọc Vững, nhân viên Phòng Tài chính - Kế toán của một công ty xuất nhập khẩu ở Hà Nội, mở lòng: Sau khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành kế toán, anh về làm việc ở công ty, đến nay đã gần 5 năm. Do đặc thù công việc, trong phòng có 15 nhân viên nhưng duy nhất Vững là đàn ông, lại chưa vợ. Khỏe mạnh, nhanh nhẹn, điển trai nên Vững được chị em trong phòng quý mến. Phòng tổ chức đi chơi xa, Vững sẵn sàng xách giúp đồ cho chị em. Trong phòng, máy tính của ai trục trặc, anh sẵn lòng sửa giúp. Nhưng cũng có những tình huống chị em nhờ, Vững vừa giúp vừa run.
Sáng hôm ấy, đến phiên trực phòng, Vững tới sớm đã thấy chị Thu Hương, phó phòng, ngồi ở bàn làm việc. Như thể không thấy Vững đang có mặt, chị lấy son ra tô môi, lấy chì kẻ mắt. Sau đó, chị mở túi lấy ra hộp kem dưỡng da xoa khắp cánh tay, bàn chân, rồi vén váy xoa lên cao. Vừa xoa, chị Hương vừa nói như khoe với Vững về tác dụng dưỡng da của loại kem đắt tiền. Như muốn để Vững tin hơn, chị vén váy cao hơn, khoe bắp đùi thon, trắng nõn. Vững đỏ mặt nhìn lơ đãng. Chị Hương cất giọng: “Vững! Chỗ này mình không xoa tới, nhờ đằng ấy xoa giúp tý nào!”.
Vững chưa biết xử lý ra sao thì chị đã vén cao áo, đưa lọ kem cho anh, chỉ vào eo thon phía sau lưng. Vững đỡ lọ kem, tay run run chẳng khác nào người mắc bệnh Parkinson. Anh lấy một tý kem xoa lên vùng eo một cách chiếu lệ. Bất ngờ, chị Hương vồ lấy bàn tay Vững ấn mạnh vào vùng eo rồi miết nhẹ vào vùng nhạy cảm. Vững cố kéo tay ra, nhưng chị Hương cố níu lại. Thấy Vững đỏ lựng hai tai, chị Hương mắng: “Nỡm nào! Có xoa kem giúp người ta cũng ngại!”. Nói rồi, chị đứng lên ngúng ngoảy bước ra khỏi phòng. May sao, đúng lúc ấy, chị em đến làm việc…
Tuần sau đó, vào giờ nghỉ trưa, chị Hương lại mang mấy cái áo nịt ngực mới mua ra khoe với đồng nghiệp trong phòng. Rồi chị lẻn vào góc phòng mặc thử. Mấy cô em trầm trồ khen hàng xịn, khi mặc, bầu ngực của chị tròn đầy hơn, bọn đàn ông chỉ nhìn thấy cũng đã “chảy nước dãi”. Đang làm dở công việc, Vững chỉ biết cúi gằm nhìn màn hình máy tính. Chiều hôm ấy, chị Hương về muộn. Chị bảo Vững ở lại cùng kiểm tra lại mấy khoản thu chi ghi trong sổ sách. Là nhân viên dưới quyền, Vững nghiêm túc thực hiện. Khi chỉ còn lại hai người, chị mở sổ hỏi chiếu lệ mấy con số rồi lẳng lặng đứng vào góc phòng thử cái áo nịt ngực ban trưa. Không ngại ngần, chị đến sát bên Vững nhờ cài cái móc sau lưng. Vững đứng như trời trồng, tay lẩy bẩy cài móc. Anh toát mồ hôi hột, âu lo, sợ hãi. Tưởng xong việc, ai dè chị Hương xoay người lại, ôm ghì lấy Vững, áp mạnh bầu ngực thây lẩy, nóng hổi lên ngực Vững. Vững cố gắng vùng ra, ngồi thụp xuống ghế. Chị Thu Hương bĩu môi: “Nỡm nào! Có thế mà cũng ngại!”.
Sau khi tâm sự về những tình huống nhờ vả của chị phó phòng nơi công sở, anh Vững băn khoăn: “Cha mẹ đặt tên cho tôi là Vững với mong muốn tôi luôn vững vàng phấn đấu, trưởng thành để gia đình được nhờ, nhưng cứ bị cấp trên nhờ kiểu thế này liệu tôi có vững mãi được không? Không biết theo Bộ Quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc, trường hợp như tôi vừa trình bày liệu tôi có phải là người bị quấy rối tình dục?”. Anh nêu thêm một loạt câu hỏi: “Tôi phải làm gì để không vướng vào lưới tình mà vẫn giữ được mối quan hệ tốt đẹp với sếp? Giả sử người ta cứ tiếp tục nhờ vả như thế mà tôi lỡ làm phật lòng, sếp giận mà trả đũa, tôi biết làm sao? Còn nếu bị phạt, ai sẽ phạt sếp và mức độ thế nào?”.
Sao Vui bỗng chốc lại buồn?
Một bạn đọc khác chia sẻ. Cô có một đồng nghiệp tên là Nguyễn Xuân Vui đang làm việc cho một công ty truyền thông có trụ sở tại TPHCM. Vui sinh ra ở Bạc Liêu, mê đờn ca tài tử. Những năm tháng Vui là sinh viên Văn khoa sống ở thành phố, không ít người đẹp xiêu lòng khi nghe anh ca dăm câu vọng cổ, nghe anh kể về miền đất phương Nam. Ai cũng mong có ngày được về thăm quê anh, cùng bơi xuồng trong ánh trăng thanh, nhâm nhi ly rượu đế với món cá lóc nướng thơm lừng.
Vui được đồng nghiệp quý mến vì tính anh vui vẻ, hòa đồng, hay đùa, hay tếu. Nhờ cái khiếu kể chuyện hóm hỉnh, hài hước của Vui, không khí làm việc ở văn phòng vui hơn, bớt căng thẳng hơn, hiệu quả hơn. Có lần, vào buổi sáng khi chị em có mặt trong phòng làm việc, Vui đến, đi quanh một lượt rồi khoa tay hài hước: “Hôm nay, Hoàng Yến là hoa khôi của phòng”. Mọi người đổ dồn ánh mắt vào Yến, Vui tiếp lời: “Mọi người thấy chiếc váy xẻ của Yến đẹp và gợi cảm tới mức nào. Này nhé, ẩn sau váy là đôi chân dài miên man, có đủ 5 điểm chạm. Tôi tin, không ai trong cánh mày râu lại không muốn váy xẻ sâu thêm nữa. Nhờ chiếc váy ấy mà những đường cong của Hoàng Yến được thể hiện không thua những người mẫu nổi tiếng thế giới. Chất liệu váy lại mềm. Nếu cô ấy nhảy một điệu van thì không ai có thể kiềm lòng được”. Nói đến đây, Vui đến bên Yến đặt tay lên vai cô, nâng nhẹ những ngón tay mềm của mỹ nhân, se sẽ huýt sáo một điệu van đầy lãng mạn. Mọi người vỗ tay. Má Hoàng Yến ửng đỏ. Cô nhẹ nhàng: “Cám ơn những lời đường mật của chàng TYPN!”. Mọi người vỗ tay rồi trở về bàn làm việc.
Có lần, Ngọc Anh diện chiếc áo mới, cổ khoét khá sâu. Cô đeo một sợi dây chuyền người yêu mới mua bên Ấn Độ tặng cho. Vui đùa vui: “Hôm nay trăng non mọc trong phòng ta sớm quá!”. Mọi người ngơ ngác nhìn nhau, Vui liếc mắt nhìn Ngọc Anh. Mọi người hiểu ra cười òa.
Vậy mà, những ngày gần đây, Vui không còn vui vẻ, hồn nhiên, tếu táo như trước. Nhiều người hỏi nhau: Sao cậu Vui bỗng chốc lại buồn buồn thế nhỉ? Qua điện thoại, Vui tâm sự: “Tôi chỉ nghĩ đơn giản là người Việt mình hay cười, hay vui đùa. Tôi tin không ít người trong số chúng ta là những kho tiếu lâm. Nhiều khi, những câu chuyện vui đùa sẽ làm cho anh chị em làm việc nơi công sở giảm căng thẳng, cuộc sống thêm sinh động. Nhưng sau khi đọc Bộ Quy tắc ứng xử với những khái niệm chung chung về các hành vi, nào là lời nói, ánh nhìn, nào là va chạm, ngôn ngữ cơ thể…, tôi run bắn cả người. Mình tếu táo, hồn nhiên thôi nhưng không chừng bị quy vào tội quấy rối tình dục thì nguy. Chỉ còn hơn một tháng nữa là tôi được ký hợp đồng lao động dài hạn. Thôi đành bớt nói, bớt đùa đi cho nó lành”.
Quấy rối tình dục - Ai quấy, quấy ai?
Ông Hà Đình Bốn, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Lao động, Thương binh & Xã hội, từng cho báo giới biết: Bộ luật Lao động ra đời năm 2012 đã nghiêm cấm hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Tuy nhiên, đây chỉ là quy định mang tính nguyên tắc, chung chung, thiếu các tiêu chí nhận diện cũng như chế tài xử phạt nặng. Theo ông Bốn, Bộ Quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc ra đời vào lúc này là cơ sở để các doanh nghiệp đưa vào trong nội quy, quy chế cụ thể, cụ thể hóa để người lao động nhận rõ hành vi quấy rối tình dục. Bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu để đưa hành vi bị cấm này vào các văn bản pháp luật, ông Bốn cho hay.
Ông Gyorgy Sziraczki, Giám đốc ILO Việt Nam, cho rằng, việc ra đời Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục là một bước tiến của Việt Nam trong công cuộc đấu tranh chống lại bạo lực nơi làm việc.
Theo Bộ Quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc, các hình thức quấy rối tình dục gồm: Hành vi quấy rối thể chất như tiếp xúc, cố tình đụng chạm, sờ mó, cấu véo, thậm chí tấn công tình dục, cưỡng dâm; Hành vi quấy rối bằng lời nói như nhận xét không phù hợp, không đứng đắn, có ngụ ý về tình dục, đề nghị, yêu cầu không được mong muốn một cách liên tục; Hành vi quấy rối phi lời nói như ngôn ngữ cơ thể không đứng đắn, nháy mắt, phô bày tài liệu khiêu dâm…
Có lần, vào buổi sáng khi chị em có mặt trong phòng làm việc, Vui đến, đi quanh một lượt rồi khoa tay hài hước: “Hôm nay, Hoàng Yến là hoa khôi của phòng. Mọi người thấy chiếc váy xẻ của Yến đẹp và gợi cảm tới mức nào. Này nhé, ẩn sau váy là đôi chân dài miên man, có đủ 5 điểm chạm. Tôi tin, không ai trong cánh mày râu lại không muốn váy xẻ sâu thêm nữa…”.
