Tọa đàm trực tuyến về Chương trình Sữa học đường

??? Xin ông Phạm Xuân Tiến cho biết tổng thể về chương trình Sữa học đường được triển khai tại Hà Nội thời gian qua?

Ông Phạm Xuân Tiến- Phó GĐ Sở GD&ĐT Hà Nội: Thực hiện QĐ 1340 tháng 7/2016 của Thủ tướng, TP Hà Nội giao cho Sở phối hợp các sở ban ngành liên quan tham mưu UBND TP trình Thường trực thành uỷ và Hội đồng nhân dân thành phố và ngày 5/7/2018 Hội đồng nhân dân TP đã ra Nghị quyết 06 ban hành chương trình hỗ trợ sữa học đường, cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em mẫu giáo và học sinh tiểu học trên địa bàn TP Hà Nội.

Ngày 6/8/2018 UBND TP ban hành Quyết định số 4019 phê duyệt đề án sữa học đường nhằm cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc học sinh giai đoạn 2018-2020. Thực hiện quyết định này, Sở GD Hà Nội phối hợp các ban ngành tổ chức đấu thầu và sau khi đấu thầu thì đã lựa chọn đơn vị trúng thầu Công ty cổ phần sữa việt nam Vinamilk.

Sở GD đã phối hợp với Cty Vinamilk tập huấn cho hơn 10.000 cán quản lý cấp phòng giáo dục, các nhà trường trên địa bàn 30 quận huyện. Chỉ đạo các phòng tập huấn các giáo viên, nhân viên các nhà trường triển khai sữa học đường.

Ngày 2/1/2019, Sở GD đã phối hợp vinamilk phát động triển khai tại trường tiểu học Kim Đồng, cũng là ngày đầu tiên học sinh được uống sữa. Theo quy định, mỗi ngày đi học các em được uống một hộp sữa 180ml, sữa được quy định theo tiêu chuẩn bộ y tế là có đường hoặc không đường theo tinh thần tự nguyện của cha mẹ học sinh. Ngân sách nhà nước hỗ trợ 30%, doanh nghiệp cung cấp sữa hỗ trợ 23%. Như vậy cha mẹ học sinh chỉ phải đóng 47% giá thành 1 hộp sữa. Giá trúng thầu một hộp sữa là 6,286 đồng/ hộp. 

PGS TS Bùi Thị Nhung, Trưởng Phòng Dinh dưỡng học đường và ngành nghề- Viện Dinh dưỡng Quốc gia:

 Trong những năm qua Viện Dinh dưỡng cũng đã có những nghiên cứu, đánh giá về tình trạng dinh dưỡng trẻ em lứa tuổi học đường: Trẻ em Việt Nam hiện nay đang chịu gánh nặng kép về dinh dưỡng:  tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em nông thôn, miền núi, tình trạng thừa cân béo phì ngày càng tăng ở trẻ em thành phố. Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng vẫn còn đang là vấn đề sức khỏe cộng đồng của trẻ em cả vùng nông thôn và miền núi. Không chỉ Việt Nam mà theo khuyến cáo của tổ chức Y tế thế giới thì vấn đề dinh dưỡng cần được quan tâm ở thế kỷ 21 cho trẻ em và người dân của các nước đang phát triển đó là quan tâm đến phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng.

Năm  2017 thành phố Hà Nội đã triển khai chương trình bữa ăn học đường cho trẻ em tiểu học bằng sử dụng phần mềm xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng để xây dựng thực đơn cho học sinh: thực đơn có trên 10 loại thực phẩm trong đó có 3-5 loại rau, củ và 2-3 loại thực phẩm cung cấp chất đạm, hạn chế sử dụng muối;  để tạo thói quen ăn uống lành mạnh; trong bữa phụ khuyến cáo sử sụng sữa không đường hoặc ít đường.

Chương trình sữa học đường của thành phố Hà Nội đã có các bước chuẩn bị khá cẩn thận: Trước khi phê duyệt chương trình đã có các đoàn khảo sát của Mặt trận Tổ quốc và các ban ngành tại các trường của 4 quận huyện. Sau khi phê duyệt, đã có chương trình tập huấn cho các quận huyện về dinh dưỡng học đường, sữa học đường, tổ chức uống sữa và các xử lý các vấn đề xảy ra khi uống sữa như không dung nạp đường lactose... Hy vọng với sự chuẩn bị kỹ càng như vậy, chương trình sẽ triển khai thành công.

??? Xin hỏi ông Phạm Xuân Tiến, thứ nhất, khi áp dụng Chương trình Sữa học đường thì có cơ cấu lại bữa ăn không? Thứ hai, chiều cao của trẻ không chỉ cần có sữa mà còn cần những hoạt động thể dục thể thao hợp lý (để tránh cả béo phì). Ngoài sữa học đường, ngành giáo dục Hà Nội có bổ sung thời gian biểu phù hợp để trẻ em được vận động nhiều hơn hay không?

Ông Phạm Xuân Tiến, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội: Hiện nay các trường tiểu học trên địa bàn Hà Nội đang thực hiện tiêu chuẩn dinh dưỡng do Bộ GD và ĐT khuyến cáo bằng 40 thực đơn không trùng lặp. Trong thực đơn cung cấp cho các trường tiểu học, một số trường có bữa phụ có sử dụng sữa. Vì vậy chúng tôi khuyến cáo có thể thay sữa đó bằng sữa học đường hoặc thêm sữa học đường vào bữa sáng, bữa phụ. Bởi trẻ có thể hấp thụ 3-4 hộp sữa trong một ngày mà không tạo ra thừa cân hay béo phì. Về giáo dục thể chất, Bộ GD quy định, với học sinh lớp 1 có 1 tiết thể dục một tuần, học sinh lớp 2- lớp 5 có 2 tiết thể dục một tuần. Một số trường tập thể dục đầu buổi sáng hoặc giữa giờ. Tuy nhiên, có một số khó khăn là sân chơi, bãi tập hạn chế, khó khăn trong việc tạo cơ hội cho các em chơi đá bóng, bóng rổ… Chúng tôi có tham mưu với Uỷ ban thành phố có cơ chế tăng cường quỹ đất tạo sân chơi, bãi tập cho các em học sinh tham gia vận động trước, trong, sau giờ học.

Ông Phạm Xuân Tiến chia sẻ thêm: Chúng tôi yêu cầu các nhà trường tiếp tục tuyên truyền cho phụ huynh học sinh, để phụ huynh hiểu và yên tâm đăng kí chương trình Sữa học đường. Sữa học đường nhằm cải thiện dinh dưỡng, nâng cao tầm vóc của trẻ. Chương trình được hỗ trợ tới 53% và rõ ràng nếu phụ huynh không đăng kí hay nhà trường không thông báo cho phụ huynh đăng kí thì đây là một thiếu sót của nhà trưỡng cũng như phụ huynh với trẻ. Bên cạnh đó, chúng tôi tổ chức tập huấn hướng dẫn cách cho học sinh uống sữa thế nào, theo dõi trẻ uống sữa làm sao và xử lý sự cố nếu có.

Nếu xảy ra trường hợp 1-2 cháu đau bụng thì phải kiểm tra và tìm hiểu hoặc nếu trẻ có biểu hiện về sức khoẻ thì cần kiểm tra trước khi cho trẻ uống sữa. Ngoài ra, chúng tôi cần các cơ quan y tế vào cuộc hỗ trợ nhà trường để đảm bảo sức khoẻ cho các cháu. Sau đó mới tìm nguyên nhân gây ra hiện tượng đó. Chúng tôi cũng thông báo rõ ràng với nhà trường để nhà trường thông báo tới phụ huynh học sinh là công ty sữa Vinamilk đã mua bảo hiểm từ nơi sản xuất đến người tiêu dùng nên mọi vấn đề xảy ra về tài chính thì công ty sẽ chịu trách nhiệm. Nếu xảy ra sự cố, công ty Vinamilk sẽ có mặt (trong vòng 60 phút giờ hành chính, 120 phút ngoài giờ hành chính) để phối hợp với nhà trường để xử lý.

Bà Trần Thị Minh Phú – Hiệu trưởng trường Mẫu giáo số 10, quận Ba Đình: Cũng giống như các trường khác, chúng tôi thực hiện theo các chỉ đạo của sở Giáo dục, tuy nhiên trước khi được Hội đồng nhân dân phê duyệt chúng tôi đã lấy ý kiến phụ huynh.

Tại thời điểm đó, tỷ lệ ủng hộ không cao, tuy nhiên sau khi được phê duyệt chúng tôi đã tổ chức tập huấn, quán triệt cho các giáo viên để triển khai và lại tiếp tục lấy ý kiến của phụ huynh và tập trung vào giải đáp thắc mắc lớn nhất là phụ huynh đó là họ rất lo sản phẩm sẽ cho các cháu uống là sữa gì.

Khi biết là sữa Vinamilk thì các phụ huynh rất phấn khởi, lại được hỗ trợ của nhà nước nữa nên tỷ lệ đăng ký tăng dần, đến hôm qua là lên đến 96%. Chúng tôi cũng đã nhờ giáo viên trao đổi trực tiếp để các phụ huynh chưa hiểu sẽ dần thay đổi suy nghĩ. Về cơ bản các cháu rất vui và phụ huynh cũng rất phấn khởi. Với đặc thù quận Ba Đình, các trường rất nhỏ nên vấn đề bảo quản sữa khá khó khăn.

Chúng tôi đã có ý kiến để công ty chia nhỏ các lần giao sữa, một tuần lấy một lần và công ty cũng cam kết giao sữa hàng tuần. Ngoài ra vấn đề rác thải cũng được chú ý vì các cháu mầm non thì các cô phải làm giúp để xử lý các vỏ hộp sữa. Ngoài ra các cháu mầm non cũng còn khá nhỏ nên những hôm đầu cũng chưa quen, phải uống 2 lần mới hết được.

Với trưởng tiểu học Tiểu học Quỳnh Mai, chúng tôi đã nhận được tinh thần của công văn và đường hướng triển khai về sữa học đường. Trường Tiểu học Quỳnh Mai lên kế hoạch triển khai sữa học đường 2018-2019.

Đầu tiên, chúng tôi phổ biến rộng khắp đến các đối tượng học sinh, những người được thụ hưởng trực tiếp từ dự án này, để các em hiểu rõ về lợi ích của sữa học đường, cũng như khơi dậy sự hào hứng, thích thú từ các em.

Sau đó, chúng tôi triển khai, thay đổi nhận thức cho cha mẹ học sinh thông qua các buổi họp phụ huynh, thông qua tờ rơi. Chúng tôi cũng tiếp thu ý kiến của phụ huynh, từ đó giải thích, tuyên truyền.

Hôm 2/1/2019 vừa qua, nhà trường đã triển khai buổi uống sữa đầu tiên. Đa số các em học sinh đều rất háo hức. Số lượng học sinh đăng ký đạt 90%. Tuy nhiên, một số phụ huynh không tham gia vì lý do dinh dưỡng của con, hoặc các lý do đặc biệt khác.

Một số học sinh, mặc dù cha mẹ không tham gia, vẫn hào hứng, chủ động xin uống sữa. Chúng tôi cũng tạo điều kiện cho các em, sau đó tiến hành trao đổi thêm với phụ huynh. Đối với chúng tôi, “Sữa học đường” mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thúc đẩy sự phát triển về thể chất, dinh dưỡng cho thế hệ tương lai.

1. Ông Lê Văn Đức- Trưởng Bộ phận truyền thông cộng đồng, Công ty CP Sữa Việt Nam

   ??? Sữa đấu thầu của Vinamilk thấp hơn giá sữa thị trường, liệu việc này có ảnh hưởng đến chất lượng sữa hay không?

2. Ông Lê Văn Đức- Trưởng Bộ phận truyền thông cộng đồng, Công ty CP Sữa Việt Nam:

3. Vinamilk có hơn 42 năm kinh nghiệm trong ngành công nghiệp sữa, sản phẩm của chúng tôi không chỉ phổ biến ở Việt Nam, mà còn có mặt tại 46 quốc gia khác, ngay cả các thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu… qua đó đã thể hiện được chất lượng sản phẩm và uy tín của chúng tôi.

4. Qua chương trình sữa học đường, chúng tôi khẳng định đảm bảo được các tiêu chuẩn khắt khe của Chủ đầu tư và các quy định của Nhà nước, Bộ Y tế về chất lượng sản phẩm.

5. Chúng tôi cam kết hỗ trợ cao nhất, với mong muốn nhân cơ hội này cùng với chính phủ, nhà nước, đặc biệt là phụ huynh học sinh chung tay chăm sóc dinh dưỡng, góp phần nâng cao tầm vóc cho trẻ em thủ đô, làm nên một chương trình “Sữa học đường” thành công. Do đó, chúng tôi không đặt yếu tố thương mại vào vào chương trình này

6. Khi được chọn là một trong các đơn vị trúng thầu cung cấp sản phẩm cho chương trình, Vinamilk đã phối hợp với Sở Giáo dục & Đào tạo Hà Nội triển khai, tập huấn cho nhà trường. Chúng tôi tiến hành khảo sát kỹ lưỡng địa điểm giao hàng, nơi chứa sữa của từng đơn vị nhà trường. Bên cạnh đó, chúng tôi triển khai hướng dẫn cho nhà trường công tác giao nhận, bảo quản hàng hóa, hướng dẫn nhà trường xử lý tình huống xảy ra trong quá trình triển khai chương trình.

7. Ngoài ra Vinamilk cũng có bộ phận chăm sóc khách hàng, nếu có vấn đề cần hỗ trợ hoặc hướng dẫn xử lý tình huống, trong giờ hành chính, nhân viên Vinamilk có mặt trong vòng 60 phút để giải quyết; còn ngoài giờ hành chính, thời gian này tối đa là 120 phút.

8. Với uy tín của Vinamilk, chúng tôi có hơn 10 năm triển khai chương trình sữa học đường, trải rộng khắp nhiều tỉnh như tỉnh Bắc Ninh, Hà Nam, Đà Nẵng, Bà Rịa – Vũng Tàu,.. và khi triển khai đến đâu, Vinamilk đều nhận được sự ủng hộ của chính quyền địa phương, người dân, phụ huynh, học sinh. Đến nay, chúng tôi tự hào rằng Vinamilk chưa gặp các vấn đề chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Khi đến với chương trình “Sữa học đường” của thành phố Hà Nội, chúng tôi rất vui mừng vì trong quá trình triển khai cho đến nay, Vinamilk nhận rất nhiều sự ủng hộ của chính quyền, các đơn vị nhà trường, phụ huynh học sinh và nhân dân thủ đô. Đấy là động lực to lớn để Vinamilk nỗ lực hơn nữa để thực hiện tốt chương trình, cùng với chính phủ, nhà nước, nhà trường, phụ huynh chăm lo cho các em, mầm non của đất nước.

???Điều quan tâm của các phụ huynh là đối với trẻ uống bao nhiêu sữa/ngày là phù hợp? Có cần tiếp tục uống sữa khác tại nhà hay không và có dẫn đến nguy cơ thừa dinh dưỡng hay không?

PGS TS Bùi Thị Nhung, Trưởng Phòng Dinh dưỡng học đường và ngành nghề- Viện Dinh dưỡng Quốc gia: Năm 2016 Viện Dinh dưỡng đã xây dựng khuyến nghị Sử dụng sữa và chế phẩm sữa cho người Việt Nam trong đó khuyến cáo trẻ 3-5 tuổi sử dụng 4 đơn vị sữa/ngày (tương đương 100 mg canxi= một miếng phô mai = một hộp sữa chua=100 ml sữa dạng lỏng), còn với trẻ 6-11 tuổi dử dụng 4,5-6 đơn bị sữa/ngày.

Hiện nay tỷ lệ thừa cân béo phì của trẻ em tiểu học Hà Nội khá cao, ở nội thành theo nghiên cứu năm 2011 điều tra 5 quận thì tỷ lệ thừa cân, béo phì là 40,7 % và năm 2013 trung tâm y tế dự phòng cũng tiến hành điều tra 76 trường,  trong đó khu vực nội thành có tỷ lệ thừa cân, béo phìlà 40,6 %. Hầu hết các phụ huynh nghĩ đến thừa cân béo phì thì nghĩ đến cắt sữa nhưng năng lượng từ sữa không nhiều: 100 ml sữa cung cấp 70-80 kcal trong khi đó 1 chai nước ngọt cung cấp khoảng 260 kcal, 1 cái bánh bao hay 1 cái bánh giò cung cấp hơn 400 kcal. Nguyên nhân chính của thừa cân béo phì là thừa năng lượng và thiếu hoạt động thể lực, và cơ cấu bữa ăn không hợp lý: Trẻ nhịn ăn sáng đến trường nhưng lại ăn nhiều vào bữa tối và còn uống thêm 1 cốc sữa trước khi đi ngủ. Vì vậy nên chuyển dịch cơ cấu bữa tối cho bữa sáng, sáng ăn nhiều và tối ăn ít hơn, nếu thừa cân mà uống sữa trước khi đi ngủ thì nguy cơ thừa cân béo phì càng tăng.

Sữa học đường với sữa thương mại có khác gì và kết hợp uống hai loại sữa này có sao không?

Sữa học đường là đáp ứng đầy đủ quy chuẩn về sữa trong quyết định 5040 của Bô Y tế, ngoài ra còn được bổ sung 3 loại vi chất dinh dưỡng là canxi, sắt và vitamin D để đạt được mục tiêu trong quyết định 1340 là cải thiện 30% khẩu phần sắt, canxi và vitamin D cho trẻ vào năm 2020. Bổ sung vi chất là ưu điểm của sữa học đường. Tuy nhiên việc uống sữa học đường và các sữa khác không có ảnh hưởng gì.

??? Bố trí thời gian uống sữa như thế nào đối với các trẻ tiểu học để hợp lý?

Cô Nguyễn Kim Dung- Hiệu trưởng Trường Tiểu học Quỳnh Mai, quận Hai Bà Trưng:

Hàng ngày trong thực đơn đối với các học sinh bán trú trong tuần có các bữa phụ là sữa; bữa sữa học đường được chúng tôi bố trí cho uống vào giờ ra chơi buổi sáng, bữa sữa phụ uống vào giờ ra chơi buổi chiều và khi thực hiện chúng tôi thấy khá là hiệu quả.

??? Việc bảo quản sữa là khâu rất quan trọng đối với sữa tươi. Cty đã có biện pháp gì để sữa luôn được bảo quản lạnh, không bị hỏng trong quá trình vận chuyển, lưu trữ?

Ông Lê Văn Đức- Trưởng Bộ phận truyền thông cộng đồng, Công ty CP Sữa Việt Nam: Khi bước vào quá trình thực hiện chương trình “Sữa học đường” , Vinamilk đã tổ chức khảo sát và làm việc với từng đơn vị nhà trường để xác định  số lượng học sinh, nhu cầu của nhà trường và điệu kiện giao hàng, bảo quản sản phẩm để tiến hành phân phối sản phẩm đến nhà trường một cách phù hợp. Chúng tôi tiến hành khảo sát kỹ lưỡng nơi chứa sữa để đảm bảo an toàn thực phẩm và cung cấp các pallet, kệ chứa sữa cho nhà trường. Trong quá trình tập huấn, chúng tôi cũng hướng dẫn những yêu cầu về bảo quản, kiểm tra an toàn thực phẩm cho nhà trường.

??? Thưa ông Phạm Xuân Tiến, ông có thể chia sẻ thêm về chương trình Sữa học đường để phụ huynh học sinh yên tâm hơn khi đăng kí cho con em mình không?

Ông Phạm Xuân Tiến, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội: Chúng tôi rất mong muốn phụ huynh hiểu được mục tiêu, ý nghĩa và tầm quan trọng của chương trình Sữa học đường. Phụ huynh hãy yên tâm về chất lượng sữa học đường mà chương trình mang đến cho các em.

Chúng tôi hi vọng chương trình sẽ thành công tốt đẹp vào năm 2020 để Chính phủ tiếp tục ban hành Chương trình Sữa học đường sau 2020, để các em được thụ hưởng một chương trình đầy nhăn văn, ý nghĩa, giúp cải thiện dinh dưỡng, nâng cao tầm vóc của trẻ em Việt Nam.