Những chuyên gia, chuyên viên, nhà báo có thâm niên nghề nghiệp vài chục năm trời, giờ đứng trước ngưỡng cửa của sự bắt đầu. Tuổi này đã cứng, cơ bản khó thay đổi để hòa nhập. Trong khi Gen Z vẫn đang liên tục nhảy việc, như là chuyện thường ngày.
Tất nhiên ngoài việc muốn tìm sự mới mẻ, hấp dẫn hơn trong công việc, thì bọn trẻ dễ nhảy việc hơn vì đâu đã phải lo cơm áo gạo tiền cho cả nhà như người lớn. Nhưng có lẽ giờ này lứa cha anh của chúng lại phải tìm cách “học” những bài học từ con em mình.
Tôi vừa bắt đầu thử dùng ChatGPT, có thể là muộn so với rất nhiều người. Do muốn giữ thói quen thích tự mình suy nghĩ độc lập. Thử dùng, mà thấy nhanh kinh hoàng. Một đoạn thơ đưa lên nhờ phân tích, chỉ mấy giây đã cho kết quả đầy đủ các ý, và khá hoàn hảo về văn phong. Một bài văn mà học sinh nghĩ và viết liên tục suốt hai tiếng đồng hồ trong phòng thi chưa chắc đã bằng. Rời ghế nhà trường ra đời, muốn hiểu cái hay cái đẹp của một bài thơ, một cuốn sách, bản nhạc, chỉ cần mấy giây bấm điện thoại thông minh.
Cũng như với các kiến thức về toán, lý, hóa. sinh học bao nhiêu năm cố nhớ cố thuộc, giờ chỉ cần mấy giây... Vẫn biết cái gì đã nằm trong đầu, trong tim sẽ vĩnh cửu, tạo ra thế giới quan, nhân sinh quan, cảm xúc thẩm mỹ, lý tưởng nhân bản, hơn là những kiến thức AI mang tính thực dụng, khuôn mẫu.
Vậy giữa ChatGPT với nhảy việc/mất việc liên quan gì đến nhau? Rất liên quan. Cho thấy thời đại đang được tinh gọn một cách kinh hoàng. Mọi thứ từ vật chất đến kiến thức, tri thức, kỹ năng,... đều được nén lại nhỏ gọn không ngờ, nhưng độ bung ra để đạt đến hiệu lực/hiệu năng/hiệu quả cũng vượt sức tưởng tượng. Vậy nên làn sóng con người bị mất việc làm vào tay robot, AI ngày một phổ biến trên toàn cầu.
Tôi suốt 35 năm làm báo chỉ nhảy việc có hai lần, lần sau kéo dài 30 năm liên tục cho đến nay. Vốn là mẫu người “cổ điển” - không muốn tìm những công việc mới mẻ, mà chỉ thích đào sâu tìm kiếm sự mới mẻ trong công việc - nên không dám lạm bàn gì về tâm trạng hay kinh nghiệm nhảy việc, đổi việc hay mất việc, lúc này.
Chỉ cứ nghĩ về cách mà mình cũng như không ít người khác đã tìm cách tự tối giản mình từ bao nhiêu năm qua. Về mọi thứ của mình và liên quan đến mình. Và may mắn thay, điều đó lại giúp tôi và họ có thể tối ưu hóa nhiều thứ trong những hoàn cảnh, điều kiện tối thiểu mà không phải quá gắng sức.
Giờ đây, nhiều bậc cha mẹ lại bước vào sự tìm kiếm và khởi đầu công việc mới như những đứa con của mình. Điều đó quả thật không dễ dàng gì. Thử tinh gọn, tinh giản hơn nữa nhiều thứ trong đầu mình xem sao, biết đâu hành trình đi tiếp sẽ trở nên nhẹ nhõm hơn chăng?
