Được hình thành cuối thế kỷ XVII - đầu thế kỷ XVIII, làng Lô Lô Chải nằm ở chân núi Rồng, phía Bắc cột cờ quốc gia Lũng Cú - nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc. Nơi đây được ví như “ngôi làng cổ tích bước ra từ truyện tranh" của hơn 100 gia đình thuộc hai dân tộc thiểu số Lô Lô và Mông cùng sinh sống.

Từ xa nhìn lại, Lô Lô Chải nhỏ bé nằm nép mình giữa bốn bề núi đá. Phía trước thôn là hồ nhỏ, tương truyền đây là một trong hai mắt rồng của cột cờ Lũng Cú huyền thoại.

Đây là nơi sinh sống, an cư lập nghiệp của đại bộ phận người Lô Lô và người Mông bao đời nay.

Đầu năm 2022, Lô Lô Chải được công nhận Làng Văn hóa Du lịch. Gần 5 năm qua, chính quyền và người dân đã cùng phối hợp làm du lịch chuyên nghiệp và bài bản hơn. Cho đến hiện tại, làng Lô Lô Chải đã trở thành điểm du lịch hút khách bậc nhất của cao nguyên đá Đồng Văn nói riêng và cả Hà Giang nói chung.

Tại thôn, các căn nhà vẫn giữ nguyên kiến trúc của người Lô Lô, với nhà trình tường đất kín 3 mặt, cổng và tường rào bằng đá xếp thủ công.

Để phù hợp làm du lịch, các hộ dân đã sửa sang, làm thêm vệ sinh khép kín, tiện cho du khách đến ăn nghỉ, sinh hoạt, nhưng không làm ảnh hưởng đến kiến trúc bên ngoài và tổng thể.

Các căn homestay đều được bố trí theo phong cách truyền thống, hệ thống bàn uống nước, không gian sinh hoạt chung rộng rãi. Các hiện vật cổ của người Lô Lô cũng được trưng bày trong các gian phòng, tạo nên sự gần gũi và thân thiện.

Dạo quanh một vòng Lô Lô Chải, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng kiến trúc nhà trình tường đặc trưng thường thấy ở cao nguyên đá Hà Giang.

Cảnh đẹp ở Lô Lô Chải còn được tạo nên bởi các mùa hoa quanh năm như Hoa Đào, Mận, Lê, Cải, Tam giác mạch, cúc dại và các loại hoa cảnh quan khác.

Có thể nói làng Lô Lô Chải ngày nay vẫn là nơi lưu giữ được hết những giá trị về văn hóa, vật chất và tinh thần của các dân tộc vùng cao.

Giữa núi rừng hùng vĩ, bao la, hình ảnh ngôi làng nép mình ẩn hiện trong màn sương sớm càng tô điểm thêm cho cảnh sắc nơi này. Có đến 90% cư dân trong làng là đồng bào dân tộc thiểu số Lô Lô.

Những mái nhà âm dương đặc trưng tại Lô Lô Chải.

Năm 2022, tri thức dân gian nghề thủ công truyền thống Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Lô Lô đen đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây trở thành một nét đặc trưng tạo nên vẻ đẹp độc đáo khi du khách tới trải nghiệm du lịch tại địa phương.

Nơi cực Bắc Tổ quốc với cuộc sống còn nhiều khó khăn, nhưng người Lô Lô ở Lũng Cú đã kể câu chuyện văn hóa của dân tộc mình bằng những sản phẩm du lịch hấp dẫn, dệt lên một "bức tranh" sinh động về cuộc sống. Rời xa những ồn ào của phố thị, về với Lô Lô Chải như được đắm chìm trong một miền cổ tích khác biệt.