Tiếng hát thanh xuân trên những cung đường một thời khói lửa

> Cựu TNXP nhỏ lệ tri ân đồng đội cũ

Các cựu TNXP tuổi lục tuần hát vang trên cung đường tàu Hà Nội - Nam Định - Thanh Hóa, trước mộ và bia tưởng niệm đồng đội ở Ga Gôi (Nam Định), Núi Nấp và đài tưởng niệm TNXP Thanh Hóa.

Tiếng hát Cựu TNXP trên xe.

Về đây với đường tàu

Trời còn tờ mờ sáng, Đoàn đại biểu Cựu TNXP đã tụ họp đông đủ phía trước Ga Hà Nội. Ngày 27 - 7 - 2012, sau nhiều năm chiến tranh đã qua đi, họ sẽ thăm lại chiến trường xưa ở Ga Gôi (Vụ Bản, Nam Định), Ga Núi Nấp (Thanh Hóa), nơi đơn vị TNXP của họ làm nhiệm vụ đảm bảo thông đường sắt trong bom đạn của kẻ thù để nhớ lại một thời oanh liệt, đồng thời tri ân những đồng đội đã vĩnh viễn nằm xuống.

Đoàn lên tàu hỏa, xuất phát từ Hà Nội, dọc theo tuyến đường sắt Thống Nhất, sẽ đến những ga tàu lịch sử - nơi là những chiến trường ác liệt ngày xưa.

Trong đoàn đại biểu, phần nhiều thành viên đã trên 60, nhiều người mang thương tật, đi lại khó khăn. Cô Lương Hồng Cư, thương binh 3/4 từng là một thành viên của đoàn văn công trong chiến trường.

Cô Cư nhớ như in những buổi diễn chan hòa nước mắt của mình. “Có lần, một anh bộ đội gọi lên nhờ việc. Anh ấy bảo, có anh thương binh nặng lắm, chuẩn bị phẫu thuật, nhờ hát cho anh ấy đỡ đau. Tôi lên gặp, thấy anh thương binh phải rút đinh kẹp chân mà không tiêm thuốc mê nên thương lắm. Thế là, vừa siết chặt tay anh thương binh, tôi vừa hát, ngâm thơ, nghe tiếng hét của anh ấy mà nước mắt cứ chảy ra…”.

Cô Vũ Thị Vinh xúc động bảo, ngày xưa, ra đi làm nhiệm vụ khi tuổi còn trẻ, nhớ nhà và bố mẹ rất nhiều. Ngày nào cũng như ngày nào, cứ đi làm về là lại mong sẽ nhận được thư từ quê, nhưng do lúc đó khó khăn, vài tháng mới nhận được một lần.

“Mỗi lần nhận được thư vui lắm, mở ra cho mọi người xem cùng. Bánh kẹo bố mẹ gửi lên cũng chia cho mọi người ăn cùng. Chị em với nhau, thư tình cũng mang ra đọc chung cả” - cô nói.

“Bạn thanh niên ta ơi - tiếng ca cất cao rồi/Mặc cho bom Mỹ rơi - tiếng hò vẫn tươi/Ta mến yêu quê ta càng gắng công đắp xây đường tàu/Đêm nay đắp xây đường tàu để sáng mai vui tin chiến thắng…” Lời ca bỗng vang lên trên toa tàu. Một, hai… nhiều TNXP vỗ tay theo nhịp, miệng hát theo, mắt dơm dớm nước.

“Ngày xưa hát, hò văn nghệ nhiều lắm. Vui như trẩy hội ấy” - Vừa vỗ tay, hát theo bài hát của đồng đội, cô Nguyễn Thị Thu Hòa - một cựu TNXP ở Ga Gôi (Nam Định) chia sẻ.

“Ba đồng một chục mớ răm/ Anh hò như thế em băm vào mồm”- cô Hòa đọc lại những câu hò trêu đùa thời còn thanh niên, làm nhiệm vụ sửa chữa đường, phục vụ công cuộc kháng chiến. Cô chia sẻ, hôm nay, đi chuyến tàu này như một lần trở về với cội nguồn. Ga Gôi - nơi cô hoạt động ngày xưa, có quá nhiều kỷ niệm, cả bi thương và hùng tráng.

Vang mãi khúc tráng ca TNXP

Đoàn tàu chậm chậm vào Ga Nam Định. Tại đây, họ hội quân với một nhóm cựu TNXP từ Thái Bình tới. Đoàn “quá giang” bằng ô tô đến Ga Gôi (Vụ Bản, Nam Định) - một địa danh gắn liền với những chiến công và mất mát to lớn của lực lượng TNXP. Hôm nay, trong đoàn đại biểu, có những người làm nhiệm vụ ở Ga Gôi trong thời điểm bi tráng nhất.

Cựu TNXP thắp hương tưởng nhớ, tri ân đồng đội.

“Năm 1966, Ga Gôi là một địa điểm đánh phá ác liệt. Một đoàn tàu trúng bom bị bốc cháy. Lực lượng TNXP chúng tôi lao vào cứu hàng hóa. Có nhiều thùng hàng bị vỡ, chảy nước ra ướt hết nhiều người. Sau này mới biết đó là hóa chất độc” – Nguyễn Thị Kiều – một cựu TNXP tại Ga Gôi chia sẻ.

Cô Kiều nói, còn nhớ như in từng chi tiết khung cảnh ngày hôm đó. Sau khi cứu được hàng hóa, nhiều anh chị em trong đội bị ướt hết, ngộ độc, nhiều người bất tỉnh, nhiều người miệng ngáp ngáp dữ dội rồi hy sinh.

Bản thân cô Kiều cũng ngất lịm đi. Sau đó, nhờ tiểu đội trưởng Nguyễn Thị Hồng Mùi hô hấp nhân tạo, năm thành viên của tiểu đội, trong đó có cô Kiều tỉnh lại. Nhưng, khi cứu được cô Kiều, cũng là lúc tiểu đội trưởng Hồng Mùi ra đi mãi mãi.

Đoàn Cựu TNXP trước Đài tưởng niệm Ga Gôi.

“Chị ơi, chị là ân nhân, đã sinh ra em lần thứ hai. Hôm nay, em và các đồng đội về thăm chị đây” - Cô Kiều quỳ, khóc trước Đài tưởng niệm Ga Gôi. Hôm nay, cô Kiều nhờ người thân chở đến Ga Gôi để tri ân đồng đội.

Bản thân cô, sau những năm tháng ác liệt đó, cũng đã lập gia đình, nhưng niềm hạnh phúc con cái không đến với cô. Hàng năm, một đến hai lần, cô lại tìm về Ga Gôi, chăm sóc Đài tưởng niệm.

Một ni sư – Cựu TNXP tại Ga Gôi khóc thương đồng đội..

Cùng tham gia đoàn đại biểu TNXP còn có các sư cô đang tu tại một ngôi chùa ở Thái Bình - những Cựu TNXP tại Ga Gôi. Bị nhiễm độc sau đợt cứu hàng lịch sử ấy, các cô đều bị ảnh hưởng, gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống. Và nhiều người đã tìm đến với cửa Phật…

“Thời đó chúng tôi còn trẻ lắm. Toàn 18 - 20 tuổi thôi…” - Sư cô Thích Diệu Đoán - một cựu TNXP trong đoàn nấc nghẹn nói, từng dòng nước mắt chảy dài trên má. Nhìn sư cô khóc thương đồng đội trước Đài tưởng niệm.

“Tuổi thanh xuân đến với núi rừng/Dù bom rơi mưa dông nắng lửa/Vượt hiểm nguy em băng băng qua/Mở đường xe anh ra tiền tuyến… Đi san đường bạt núi giữa pháo sáng với đạn bom, như người chiến sĩ xông pha, Em hộ tống xe anh qua…”, một cựu TNXP cất lời hát. Không ai bảo ai, các thanh niên xung phong đứng vây quanh Đài tưởng niệm Ga Gôi cùng hát vang...

Đoàn tiếp tục hành trình trên tàu Thống Nhất về với tượng đài TNXP tỉnh Thanh Hóa. Tại đây, Đoàn đại biểu cùng với Cựu TNXP tỉnh Thanh Hóa, đại diện lãnh đạo Tỉnh, lực lượng sinh viên tình nguyện đã đến dâng hương tưởng niệm. Từ đây, đoàn tiếp tục đến Đài tưởng niệm Ga Núi Nấp - một địa điểm cũng từng ghi lại những mất mát to lớn của lực lượng TNXP.

Đài tưởng niệm TNXP tại Thanh Hóa. Ảnh: Trường Phong.

Tại ga này, năm 1967, hơn chục nữ TNXP anh dũng ngã xuống để bảo vệ tuyến đường sắt qua đây. Sau lễ tri ân, cầu siêu, các Cựu TNXP lại đứng hát quanh Đài tưởng niệm.

“Tuổi thanh xuân đến với núi rừng/Dù bom rơi mưa dông nắng lửa/Vượt hiểm nguy em băng băng qua/Mở đường xe anh ra tiền tuyến… Đi san đường bạt núi giữa pháo sáng với đạn bom, như người chiến sĩ xông pha, Em hộ tống xe anh qua…” lại vang lên giữa khói hương nghi ngút…

Tối 27-7, lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa, các ban ngành chức năng, đông đảo cựu TNXP, người dân đến xem chương trình giao lưu văn nghệ của các Cựu TNXP. Những lời hát tha thiết lại một lần nữa được cất lên, làm sống lại tinh thần TNXP năm nào “Đi san đường bạt núi giữa pháo sáng với đạn bom, như người chiến sĩ xông pha, Em hộ tống xe anh qua…” theo đúng tên gọi của nó: “Tiếng hát TNXP - Những con đường huyền thoại một thời khói lửa”.

Chương trình văn nghệ được dàn dựng bằng cả tấm lòng và sự tài hoa của cựu TNXP Hà Nội có sự tham gia của cựu TNXP Thái Bình và Thanh Hóa đã để lại những ấn tượng đẹp nhất với người xem.

Những cái ôm thật chặt, những lưu luyến khó rời khi Đoàn đại biểu lên tàu từ Thanh Hóa về lại Thái Bình, Hà Nội. Trên chuyến tàu khứ hồi đó, những câu chuyện ôn lại dĩ vãng, những tiếng hát lại vang lên. Xen lẫn trong những tiếng hát, thấy có lời nhắn nhủ “Chúng ta sẽ lại đi tiếp như thế này nữa nhé…”.