Lo ngại thị trường bất động sản (BĐS) có khả năng dư thừa nguồn cung căn hộ cao cấp (trong khi thiếu nguồn cung nhà bình dân), Bộ Xây dựng vừa đề nghị Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chỉ đạo các ngân hàng tăng kiểm soát cho vay với các dự án đầu tư nhà ở thương mại cao cấp và khu nghỉ dưỡng. Theo các chuyên gia BĐS, thị trường này có nguy cơ đóng băng khi tái diễn nhiều chủ đầu tư ngoài ngành đầu tư vào BĐS, trong khi vẫn còn đó nhiều dự án “treo”.
Đổ xô làm BĐS cao cấp
Tập đoàn Đồng Lực vừa chính thức bước chân vào thị trường BĐS Việt Nam khi là đơn vị sở hữu Cty cổ phần Tháp nước Hà Nội - chủ đầu tư Dự án Hanoi Aqua Central (số 44 Yên Phụ, Hà Nội). Dự án này được chào bán vào đầu tháng 7 với giá lên đến 70 triệu đồng/m2. “Sốc” hơn nữa khi chủ đầu tư dự án tuyên bố chỉ bán cho người nội thành Hà Nội, song đến nay vẫn chưa bán hết.
Về căn bản, cho đến trước khi Hanoi Aqua Central được giới thiệu, Đồng Lực còn là cái tên khá mơ hồ với giới đầu tư BĐS. Người ta chú ý đến Dự án Hanoi Aqua Central do vị trí bên cạnh Khách sạn Sofitel Plaza cùng với mặt tiền rộng hàng trăm mét tại phố Yên Phụ.
Trong 8 tháng đầu năm 2016, thị trường BĐS cũng chứng kiến hàng loạt thương vụ mua bán, chuyển nhượng dự án mà bên mua chủ yếu là các nhà đầu tư không thuộc lĩnh vực BĐS. Đó là, Tập đoàn BRG mua lại 70% cổ phần tại Dự án Sedona Suites Hanoi (Hồ Tây) từ Keppel Land Việt Nam với giá 31,5 triệu USD; ThaiGroup mua lại khu đất vàng 3,5 ha Khách sạn Kim Liên (quận Đống Đa), Tập đoàn Hoành Sơn (Hà Tĩnh) thâu tóm khu đất số 231 - Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân) từ Công ty Cổ phần Cao su Sao Vàng; Cty Cổ phần Tập đoàn T&T mua lại Tổng Cty Rau quả, nông sản – Cty CP (Vegetexco) với hàng loạt khu đất trên địa bàn cả nước…
Ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cảnh báo, có nguy cơ thị trường sẽ quay lại kịch bản khủng hoảng những năm 2010 nếu vẫn phát triển tự phát và không được định hướng như hiện nay. Theo đó, bài học 2010-2011 khủng hoảng BĐS, cả nước có gần 4.000 dự án (nhưng có rất ít dự án nhà ở xã hội và thu nhập thấp). Trước thực trạng này, đã dẫn tới tồn đọng hàng hóa, tiền không quay được về ngân hàng, sản phẩm vật tư không đưa vào sử dụng, các khu đô thị bỏ hoang, lãng phí nguồn lực xã hội.
“Một thị trường muốn bền vững thì phải cân đối cung cầu. Một mặt đáp ứng được nhu cầu của nhà đầu tư nhưng mặt khác cũng phải có nguồn cung nhà ở phù hợp với túi tiền và nhu cầu ở thực của người dân. Nhất là những người có thu nhập thấp, khó khăn về nhà ở”, ông Nam nói.
Vết xe đổ
Cty CP Đầu tư phát triển đô thị và khu công nghiệp Sông Đà (Sudico) đang “mắc cạn” tại “siêu” Dự án Khu đô thị Tiến Xuân (nằm trên địa phận huyện Thạch Thất và Quốc Oai). Dự án có quy mô lên đến 1.253 ha, dân số 125.330 người. Hiện dự án vẫn chưa hoàn thành xong việc giải phóng mặt bằng. Trên đường vào khu vực Dự án Khu đô thị Tiến Xuân, nhóm PV qua trụ sở của Ban Quản lý Dự án Khu đô thị Tiến Xuân-một nơi không khác nhà kho bỏ hoang.
Theo đường liên xã Đông Xuân - Phú Mãn, huyện Quốc Oai, không thấy hoạt động thi công nào trong khu vực dự án được tiến hành. Con đường này cũng là đường dẫn vào khu vực Dự án Khu đô thị Tiến Xuân (khởi công năm 2008, dự kiến hoàn thành vào năm 2016) đang tạm dừng thi công. Mặt đường cấp phối dở dang, ổ gà nham nhở, bụi mù mịt.
Một lãnh đạo Sudico cho rằng: “Công ty rót hàng trăm tỷ đồng ở đó nên dừng lại không được và triển khai cũng không xong vì phải chờ quy hoạch lại. Chúng tôi cũng từng mắc tại dự án Văn La sau gần 10 năm mới triển khai được. Dự án Khu đô thị Tiến Xuân có từ năm 2007 và doanh nghiệp đang khổ sở vì chờ quyết định quy hoạch của thành phố”.
Tương tự, tại huyện Mê Linh (Hà Nội) có hàng chục dự án “treo” như: KĐT AIC; Minh Giang - Đầm Và; Diamond Park New; KĐT mới Hà Phong…
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho hay, muốn dự án treo không còn “đất sống” phải chỉ ra và xử lý người “chống lưng” cho nó tồn tại. Bởi, rất nhiều dự án treo nhiều chục năm, thậm chí gần nửa thế kỷ, ảnh hưởng đến đời sống người dân, đến nay vẫn không được giải quyết?
Ngoài ra, theo ông Châu, năng lực chủ đầu tư sẽ quyết định tiến độ dự án nhanh hay chậm. Ở Việt Nam, chủ đầu tư có năng lực chỉ khoảng trên dưới con số 10. Tuy nhiên, lại có rất nhiều chủ đầu tư ở mức trung bình, vốn nhỏ lại triển khai dự án lớn đến hàng ngàn tỷ đồng. Còn nguồn vốn huy động làm dự án chủ yếu từ tín dụng ngân hàng. Trong khi đó, nguồn vay này ngày càng bị thắt chặt.
Theo Bộ Xây dựng, 8 tháng đầu năm 2016, phần lớn tín dụng BĐS đang tập trung vào sản phẩm cao cấp hoặc chỉ ưu tiên cho một số nhà đầu tư có tên tuổi. Nếu thực hiện hết các dự án BĐS, dự báo đến cuối năm 2016 và đầu năm 2017, thị trường sẽ dư thừa nguồn cung cao cấp, nhưng thiếu nhà cho người thu nhập thấp.
