Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam phối hợp với Bảo tàng Mỹ Thuật Việt Nam, tổ chức triển lãm lưu động “NINGYŌ: Nghệ thuật và Vẻ đẹp của Búp bê Nhật Bản”. NINGYŌ có nghĩa là “hình dáng con người” trong tiếng Nhật.
Nền văn hóa búp bê được nuôi dưỡng trong lịch sử lâu đời của Nhật Bản sẽ được giới thiệu thông qua 67 búp bê được tuyển chọn kỹ lưỡng, chia thành 4 phần: “Búp bê dùng để cầu nguyện cho trẻ em khôn lớn” với các mẫu búp bê dùng trong các dịp lễ hội theo mùa, “Búp bê với vai trò tác phẩm nghệ thuật” với các mẫu búp bê chuyên dùng để thưởng lãm, “Búp bê với vai trò nghệ thuật dân gian” với các mẫu búp bê tập trung vào tính đa dạng địa phương , và “Truyền bá văn hóa búp bê” với đa dạng các mẫu búp bê hiện đại.
67 con búp bê Nhật Bản với phong cách khác nhau tại triển lãm. |
Nghệ thuật búp bê ở Nhật đạt đến sự tinh xảo và độc đáo. Công chúng có dịp tìm hiểu khá toàn diện về văn hóa búp bê Nhật Bản: từ Katashiro và Amagatsu, được xem là nguyên mẫu của búp bê ở Nhật Bản, đến những con búp bê bản địa phản ánh về khí hậu và những giai thoại trên khắp đất nước, rồi những con búp bê thay quần áo được ưa chuộng tại Nhật Bản ngày nay như đồ chơi búp bê, và những búp bê nhân vật làm theo tỷ lệ được đánh giá cao trên toàn thế giới.
Búp bê Ichimatsu: là những con búp bê được cả bé gái và phụ nữ trưởng thành đều chơi. Tên Ichimatsu được lấy theo tên của một diễn viên kịch Kabuki nổi tiếng từ khoảng 280 năm trước công nguyên. Trình độ chế tác thủ công đến độ tinh xảo khiến chúng xứng đáng được xem như những món đồ nghệ thuật.
Búp bê Isho: Fuji Sumume (Thiếu nữ hoa tử đằng). Đây là búp bê mô tả điệu múa truyền thống của Nhật Bản đại diện cho tinh thần khiêu vũ của loài hoa Fuji xinh đẹp, hay còn gọi là hoa tử đằng Nhật Bản.
Văn hóa búp bê Nhật Bản phát triển từ thế kỷ 17. |
Tachi-bina (cặp đôi đứng): đây là hình dáng lâu đời nhất mà búp bê Hina (Búp bê Lễ hội Bé gái) có được, chúng được sử dụng để cầu nguyện cho hạnh phúc của bé gái. Hai búp bê tượng trưng cho một chiến binh trẻ tuổi và vợ từ niên đại cách đây khoảng 500 năm, và đó là thời điểm mà có thể những con búp bê như thế này lần đầu tiên ra đời.
Văn hóa búp bê đặc biệt lan tỏa ở Nhật Bản vào thế kỷ 17, và người ta có thể tìm thấy sự hiện diện của búp bê ở nhiều mặt của cuộc sống hàng ngày, kể cả trong cuộc sống của triều đình Nhật Bản cũng như cuộc sống của người dân bình thường.
Isho: Fuji Sumume-búp bê Thiếu nữ hoa tử đằng. |
Những loại búp bê đó cũng là thành tựu tiến bộ nhìn từ cả quan điểm của nghệ thuật và nghề thủ công hiện đại. Việc nhiều mẫu búp bê thực sự đã bước vào lĩnh vực nghệ thuật cao là một điều cực kỳ hiếm khi so sánh với văn hóa búp bê được thấy rõ ở những nơi khác trên thế giới.