Ông Nguyễn Thiện Nhân đồng tình với rất nhiều nội dung trong sửa đổi lần này, tạo tiền đề tốt để có một nền giáo dục hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu của đất nước và nhân dân. Tuy nhiên, có một nội dung cần viết rõ hơn, bởi nội dung đó sẽ liên quan trong quá trình vận hành mà theo kinh nghiệm ông thấy rất rõ.
Thứ nhất, Điều 7 xác định cơ sở giáo dục đại học công lập do nhà nước đầu tư, đảm bảo điều kiện hoạt động. Theo ông, nên viết rõ cơ sở giáo dục đại học công lập do nhà nước là chủ sở hữu đầu tư, đảm bảo hiệu quả lao động.
Chữ "chủ sở hữu" rất quan trọng vì chủ sở hữu là người đề xuất và được chấp nhận lập đại học, là người đầu tư cho đại học phát triển nhưng phải là người có quyền quyết định nhân sự. Bởi chủ sở hữu mà không quyết định nhân sự thì nhân sự đó sẽ vận hành đại học theo hướng khác nên cần có khái niệm "chủ sở hữu". Với đại học tư thục cũng vậy.
Theo đại biểu đoàn TP HCM, Chủ sở hữu là người có 4 quyền, bao gồm quyền thành lập, quyền đầu tư, quyền quyết định nhân sự và quyền xử lý, chế tài đơn vị này khi vi phạm pháp luật. Nếu không làm rõ điều này thì đại học như không có chủ, rất nguy hiểm, không thể có đại học vô chủ, đại học phải có chủ và người chủ phải làm đúng quyền của mình.
Điều thứ hai, cũng liên quan đến người chủ đó, theo ông Nhân chính là Hội đồng trường đại học công lập. Dự thảo nêu rất rõ hội đồng trường đại học công lập là tổ chức đại diện cho quyền chủ sở hữu nhà nước, rất chính xác, nhưng bây giờ chủ sở hữu nhà nước là ai, trong này chưa xác định.
Theo ông, phải xác định ai là cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước để quản lý, giám sát các trường. Từ đó, liên quan đến thành viên Hội đồng trường, liên quan đến đại diện cho chủ sở hữu, nên chủ sở hữu phải có một số quyền liên quan đến hội đồng trường. Ông ví dụ, hội đồng trường họp sẽ bầu ra Chủ tịch Hội đồng trường, các thành viên nhưng tất cả những người này về nguyên tắc phải đảm bảo yêu cầu của chủ sở hữu. Ông Nhân cho rằng, trong dự thảo lại viết quy trình hơi ngược. Sau khi Hội đồng trường trình xong rồi mới gửi cho bộ hoặc Ủy ban nhân dân để duyệt. Theo ông, phải làm ngược lại.
“Trường đề xuất một danh sách dài, mỗi vị trí có thể 2, 3 người nhưng mà người được phân công chủ sở hữu phải đồng ý nguyên tắc đã. Hội đồng trường phải bầu trong những người mà chủ sở hữu thấy đảm bảo quyền đại diện cho mình. Hội đồng trường tuy là người có thể ngoài nhà nước nhưng phải đại diện chủ sở hữu trong nhà nước. Quy trình và danh sách dự kiến Hội đồng trường phải được chủ sở hữu duyệt trước. Còn sau đó hội đồng trường sẽ bầu, bầu xong chủ sở hữu ra quyết định công nhận thủ tục. Chúng tôi đề nghị xác định những thẩm quyền của chủ sở hữu”, đại biểu từng là Bộ trưởng GD&ĐT cho hay.
Bên cạnh đó, ông Nhân cũng cho rằng, quy định về Chủ tịch Hội đồng trường trong dự thảo cũng hơi ngược. “Chủ tịch Hội đồng trường có thể dự kiến 2, 3 người nhưng 2, 3 người này phải được chủ sở hữu đồng ý. Hội đồng trường bầu trong số đó thôi chứ không phải Hội đồng trường bầu xong đưa chủ sở hữu công nhận, chủ sở hữu bảo: tôi thấy người này không xứng đáng.
Vừa rồi trường hợp này cũng xảy ra rất đáng tiếc, như trường hợp 1 giáo sư người Việt sống ở nước ngoài, ông ấy làm hiệu phó xong trường bầu hiệu trưởng. Bầu xong sang cơ quan quản lý bị bác bỏ. Đấy chính là quy trình ngược. Lẽ ra danh sách ứng cử viên đó phải được chủ sở hữu đồng ý, còn trường có bầu hay không là chuyện của trường. Chúng tôi đề nghị lưu ý chủ sở hữu phải làm đúng quyền của mình”, ông Nhân nêu…
“Xin cảm ơn Quốc hội, tôi là người cũ, nếu nói có gì không hợp lý, cũng xin thông cảm”, ông Nguyễn Thiện Nhân chia sẻ.
