Từ khi lên 3, tức là vừa biết nhận thức, Vĩnh đã xác định con đường của mình. Ngoài thời gian học văn hóa, cậu bé đều dành hết tâm lực tập luyện nghệ thuật dân tộc. Gia đình mua cho cậu máy tính để vào YouTube xem tuồng chèo. Ngày xưa ở Áo, sinh ra trong gia đình đậm đặc truyền thống âm nhạc, lên 4 tuổi, Mozart mới biết ngẫu hứng piano. Còn Đức Vĩnh nhà ta trong gia đình thuần nông, may mà có mạng và YouTube truyền bá nghệ thuật dân tộc- điều mà hệ giáo dục phổ thông Việt Nam không rảnh để làm.
Mới đây gia đình tâm sự với báo chí không dư giả để cho Vĩnh theo nghệ thuật. Nếu theo kiểu tham gia biểu diễn, Vĩnh có thể làm được ngay, đem thu nhập về cho gia đình. Còn bảo cho Vĩnh theo học chèo tuồng thì hiện Việt Nam chẳng trường nào nhận dạy trẻ con. Trong khi một đứa trẻ 5-6 tuổi có năng khiếu nhạc cụ phương Tây, nhạc viện đã nhận vào học. Cứ cho là có một chương trình học tối ưu được thiết kế phù hợp với Đức Vĩnh thì lớn lên liệu cậu có thể làm được gì để, chẳng hạn, chấn hưng nghệ thuật dân tộc?!
Lý do căn bản là sợ rằng những “thần đồng” như Đức Vĩnh không còn gì nhiều để học. Trước 1954, theo các nhà nghiên cứu chèo cổ còn khoảng 50 vở với 170 làn điệu. Nhưng sau đó chỉ 5 vở được cho là có nội dung phù hợp với thời kỳ mới là được giữ và dạy ở trường chuyên nghiệp. Các gánh hát chèo ngừng biểu diễn đồng nghĩa tất cả những gì còn lại của chèo trong dân gian chết dần. Ngày xưa có “tuồng pho” tối nào cũng diễn như phim dài tập trên truyền hình bây giờ, dân tình xem cả tháng mới hết. Còn bây giờ nhà hát tuồng: diễn viên đông hơn khán giả.
Có nhiều thứ trong lịch sử biết sai nhưng sửa không được nữa, nhất nó lại động đến những thứ mong manh như nghệ thuật. Và chỉ vài năm nữa, chúng ta lại có một Đức Vĩnh hát nhạc R&B và nhảy hip-hop đúng kiểu truyền thống Mỹ chả chơi?!
