Theo chân người dân đi hái nấm, phóng viên men theo những con đường mòn tiến sâu vào cánh rừng keo phía dưới chân núi thuộc địa phận xã Cát Lâm, huyện Phù Cát (Bình Định), vừa chạm nơi cũng là lúc trời vừa hửng sáng. (Ảnh: Trương Định)

Thời điểm nấm keo mọc rộ và được giá, người dân cũng đổ xô đi nhổ từ lúc trời vừa sáng. (Ảnh: Trương Định)

Sở dĩ gọi là nấm keo vì loại nấm này thường mọc trong các rẫy keo được trồng từ 2 đến 3 năm tuổi, trên các khu đất gò, đồi hoặc ven sông suối. (Ảnh: Trương Định)

Chị Lựu quê ở xã Bình Tân (huyện Tây Sơn) chia sẻ, ngày trước nấm nhiều nhưng giờ thì cũng ít dần vì người hái ngày càng đông, muốn tìm phải vào sâu hơn trong những cánh rừng. Nấm thường mọc thành cụm, loại lớn thì dễ thấy vì nó nhô cao lên trên mặt đất. Tuy nhiên, loại nấm này thì không ngon bởi mặt dưới loang lổ, sắp tàn. (Ảnh: Trương Định)

Người đi hái chủ yếu lựa tìm những chiếc nấm búp. Loại này muốn tìm thì phải để ý vì nấm còn nhỏ, phần khác nấm bị che khuất và có màu hơi giống lá khô. Chu kỳ nấm rất nhanh, khoảng 2 - 3 ngày nên người dân cũng tranh thủ đi hái. (Ảnh: Trương Định)

Khi thời tiết đang hanh khô bỗng chuyển mưa vài ngày, làm ẩm một vùng đất trồng keo chính là thời điểm thuận lợi để nấm sinh sôi. Dưới những lớp lá mục, phôi nấm từ từ xuyên lên thành những cây nấm. Mới đầu nhỏ bằng ngón tay út, rồi lớn dần sau vài ngày, đầu nấm to tròn như quả trứng gà và có màu tím nhạt. Nấm mọc lên sau vài ngày nếu không được hái thì cả cây sẽ héo rũ xuống, mục nát hòa tan vào đất để chờ đến mùa năm sau lại tiếp tục một chu kỳ mới. (Ảnh: Trương Định)

Cũng theo người đi nhổ nấm, để tìm được nấm rất kỳ công, cực nhọc. Khi vào sâu trong các khu rừng tìm nấm thì phải đeo bao tay, mang ủng chủ yếu để phòng muỗi đốt, rắn, rết cắn. (Ảnh: Trương Định)

Người dân dạo trong các rẫy keo để tìm nấm. (Ảnh: Trương Định)

Theo người dân, nấm keo có vị đăng đắng nhưng hậu ngọt. Nấm được chế biến rất nhiều món ăn ngon như nấu dé đắng, hầm cari các loại, đổ bánh xèo hoặc xào chung với rau tập tàng,… (Ảnh: Trương Định)

Thường nếu 'trúng nấm' thì một ngày người dân cũng hái được khoảng 20 – 30kg. Nấm sau khi hái được bán trực tiếp cho thương lái với giá từ 20 – 25 ngàn đồng/kg, thời điểm đầu vụ; hoặc đem về làm sạch đất cát, rửa sạch, luộc sơ qua nước nóng cho vào bì nilong bỏ vào tủ lạnh để dành ăn hoặc đem bán với giá từ 30 – 40 ngàn đồng/kg. (Ảnh: Trương Định)

Ngoài chế biến các món ngon hoặc bán cho thương lái, nấm keo cũng được người dân làm sạch, sơ chế kỹ để biếu tặng cho người thân một số địa phương khác ngoài tỉnh. (Ảnh: Trương Định)

Cũng như sầu riêng, có những người không ăn được nấm keo vì vị đắng đặc trưng của nó, nhưng ai đã ăn được lại ghiền. Trong ảnh, nấm keo nấu với rau tập tàng. (Ảnh: Trương Định)

Nấm keo xào với thịt bò, lá giang. Một món ăn rất được người dân ưa thích. (Ảnh: Trương Định)

Đổ bánh xèo với nấm keo. (Ảnh: Trương Định)