Nữ cũng quấy rối tình dục với nam
Sáng 16/9, tại hội thảo về quy tắc phòng, chống QRTD tại nơi làm việc do Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tổ chức, chuyên gia luật - Đoàn Xuân Trường cho rằng, QRTD là chủ đề nhạy cảm, cách hiểu cũng khác nhau, nên rất khó xử lý, không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới cũng vậy.
Ông Trường dẫn chứng, năm 2018, hàng loạt nữ nhân viên làm việc tại nhiều văn phòng làm việc của Liên hợp quốc (UN) trên khắp thế giới đã đồng loạt lên tiếng tố cáo từng bị quấy rối, tấn công tình dục tại nơi làm việc. Sau đó, Liên Hợp Quốc đã phải có những thay đổi nhằm ngăn chặn tình trạng trên. Do QRTD rất khó biểu đạt thành quy định của luật để áp dụng chung, nên nhà nước chỉ quy định có tính chất nguyên tắc, không theo hướng liệt kê. Cũng vì vậy, rất khó đưa ra hành vi để nhận diện cái nào là QRTD với trêu đùa thông thường để xử lý.
 |
Ông Nguyễn Văn Bình, Vụ trưởng Pháp chế, Bộ LĐ-TB&XH |
Tại Việt Nam, theo ông Trường, từng có vụ việc khiếu kiện liên quan tới hành vi QRTD tại nơi làm việc, nhưng khi ra tòa, hội đồng xét xử tuyên hủy vì bộ quy tắc phòng, chống QRTD tại nơi làm việc không phải quy định pháp luật. Khi xảy ra khiếu nại, khiếu kiện về những hành vi này, việc xử lý rất phức tạp, phải tham vấn nhiều bên, nên ảnh hưởng rất lớn tới nạn nhân và các doanh nghiệp. Thậm chí, các doanh nghiệp có thể bị đối thủ cạnh tranh lợi dụng việc khiếu kiện trên để hạ bệ nhau. “QRTD tại nơi làm việc không chỉ xảy ra giữa nam với nữ, còn có nữ với nam, hoặc cùng giới. Chúng ta mong các quy định rõ, đọc biết ngay, nhưng thực tế quy định của luật cũng chỉ dẫn chung chung, như có tính chất tình dục, ngụ ý tình dục, còn cụ thể là gì không có. Vì vậy, những người bị QRTD có thể tố cáo tới người sử dụng lao động, tổ chức công đoàn, nói với đồng nghiệp... để được bảo vệ”, ông Trường nói. Theo vị chuyên gia này, bộ quy tắc giúp doanh nghiệp xây dựng quy chế tại nơi làm việc để ngăn chặn QRTD, đáp ứng các điều kiện trong thương mại quốc tế.
Tại Dự thảo Bộ Quy tắc ứng xử về phòng, chống QRTD tại nơi làm việc, đơn vị soạn thảo đã đưa ra một số hành vi, cử chỉ, lời nói có thể xem là QRTD như: Hành động, cử chỉ tác động vào cơ thể mang tính tình dục hoặc gợi ý tình dục (như sờ mó, vuốt ve, cấu véo, ôm ấp, hôn; tấn công tình dục); lời nói trực tiếp, qua điện thoại, phương tiện điện tử có nội dung tính dục hoặc ngụ ý tình dục, nhận xét về trang phục, cơ thể của ai đó; QRTD phi lời nói (như nhìn gợi tình, nháy mắt liên tục, biểu hiện không đứng đắn, cử chỉ ngón tay, các tin nhắn liên quan tới tình dục)... những hành vi trên xảy ra tại nơi làm việc và không được đối phương mong muốn hoặc chấp nhận.
Hiện Bộ LĐ-TB&XH phối hợp cùng Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đang hoàn thiện Dự thảo Bộ Quy tắc ứng xử về phòng, chống QRTD tại nơi làm việc (thay thế bộ quy tắc ban hành năm 2015). Dự kiến, trong cuối năm nay dự thảo sẽ được trình Ủy ban quan hệ lao động quốc gia để xem xét thông qua.
Nạn nhân không phản ứng, không được coi là quấy rối
Vụ trưởng Pháp chế (Bộ LĐ-TB&XH) Nguyễn Văn Bình cho biết, quy định về chống QRTD tại nơi làm việc đã ban hành ở Bộ luật Lao động năm 2012, nhưng còn đơn giản. Bộ luật Lao động năm 2019, Nghị định 145/2020 đã sửa đổi, bổ sung, quy định rõ hơn về nội dung này, và cần bộ quy tắc mới để phù hợp thực tế, các tiêu chuẩn lao động quốc tế. “Khi xây dựng bộ quy tắc, nhiều doanh nghiệp, tổ chức cũng kiến nghị bộ ban hành dưới dạng văn bản luật để dễ áp dụng.
Tuy nhiên, quy định thành văn bản pháp luật sẽ không khả thi, không thực hiện được vì mỗi cơ quan, đơn vị có đặc thù riêng, công việc không giống nhau, nên chỉ đưa ra quy tắc, các đơn vị phải đưa vào quy chế tại nơi làm việc”, ông Bình nói. Đại diện Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, việc xây dựng và áp dụng bộ quy tắc này đặc biệt ý nghĩa với doanh nghiệp, khi Việt Nam tham gia sâu vào thương mại toàn cầu. Phòng, chống QRTD tại nơi làm việc được xem là một trong các điều kiện để đối tác quốc tế mua hàng của doanh nghiệp Việt Nam, điều kiện để doanh nghiệp Việt tham gia các chuỗi cung ứng toàn cầu.
 |
Phong trào #Metoo kêu gọi chống quấy rối và bạo hành tình dục từng bùng nổ trên toàn cầu giai đoạn 2017-2018. Ảnh minh họa |
“Bộ quy tắc phòng, chống QRTD tại nơi làm việc khi đưa ra lấy ý kiến đã thu hút quan tâm của dư luận vì đây là chủ đề nhạy cảm. Đã có nhiều ý kiến về một số hành vi QRTD tại nơi làm việc được đưa vào quy tắc, như cái nhìn gợi tình, nháy mắt liên tục… Tuy nhiên, một hành vi như vậy chưa thể cấu thành hành vi quấy rối, mà cần các yếu tố khác như bên bị quấy rối phản ứng lại là không đồng thuận”, ông Bình nói.
Ông Hazelton Phillip (đại diện ILO Việt Nam) nêu quan điểm, hành vi QRTD tại nơi làm việc biến công sở thành nơi không còn an toàn và vi phạm quyền con người. Việt Nam đã đưa các quy định về phòng, chống QRTD tại nơi làm việc vào Bộ Luật Lao động, thể hiện cam kết về khung pháp lý nhằm xóa bỏ tình trạng này theo tiêu chuẩn quốc tế. “Bộ quy tắc phòng, chống QRTD tại nơi làm việc nên đưa vào áp dụng càng sớm càng tốt”, ông Phillip nói.
