Cận cảnh “bầu sữa” nuôi “tour 0 đồng”
Đầu 2017, Cửa khẩu Quốc tế Móng Cái (Quảng Ninh) luôn trong tình trạng kẹt cứng bởi sự bùng nổ du khách từ Trung Quốc đến Quảng Ninh qua dịch vụ “tour 0 đồng”. Mỗi ngày cửa khẩu này đón nhận hơn 1 vạn lượt du khách nhập cảnh, thậm chí ngày cao điểm lên đến gần 2 vạn.
Với lượng du khách “khủng” như vậy, những tưởng ngành du lịch sẽ có một mùa bội thu nhưng trái lại, chính điều bất thường này đã làm méo mó hình ảnh du lịch Việt Nam nói chung và Quảng Ninh nói riêng. Dịch vụ “tour 0 đồng” đã làm lũng đoạn thị trường du lịch vì thực chất “tour 0 đồng” là một hình thức lừa đảo.
Đứng trước nguy cơ vỡ trận vì “tour 0 đồng”, tỉnh Quảng Ninh đã nhanh chóng sử dụng chiến dịch “bàn tay sắt” để dẹp loạn. Hàng loạt cửa hàng bị đóng cửa, thậm chí tước giấy phép kinh doanh. Hàng trăm hướng dẫn viên bị “sờ gáy” và phát lộ nhiều sai phạm nghiêm trọng đằng sau dịch vụ “tour 0 đồng”. Sau gần 1 tháng mạnh tay dẹp loạn, dịch vụ “tour 0 đồng” tạm lắng xuống.
Sau 2 tháng yên ắng, gần đây, hiện tượng dẫn khách theo hình thức “tour 0 đồng” lại tái xuất. Lượng khách Trung Quốc nhập cảnh qua cửa khẩu Móng Cái tăng nhẹ. Đặc biệt một số cửa hàng được cho là “bầu sữa” nuôi sống dịch vụ “tour 0 đồng” đang dần mở cửa và cung cách hoạt động hoàn toàn mới.
Điểm danh trên địa bàn TP Hạ Long, TP Móng Cái, không hiếm gặp các loại hình cửa hàng có dính dáng đến “tour 0 đồng”. Sau chiến dịch “bàn tay sắt”, các cửa hàng này được thay tên đổi chủ, thậm chí thay đổi địa điểm hoạt động. Một số cửa hàng chỉ phục vụ cho khách Trung Quốc bị đình chỉ cũng được mở bán như Cửa hàng mua sắm ASEAN (TP Móng Cái), Viet Hung (phường Tuần Châu, TP Hạ Long); Đặc sản VN (phường Hùng Thắng, TP Hạ Long).
Theo chỉ dẫn của một người bạn làm hướng dẫn viên lâu năm, chúng tôi quyết định thâm nhập một cửa hàng có dấu hiệu biến tướng, lách luật và có quan hệ với “tour 0 đồng” trên địa bàn TP Hạ Long. Cửa hàng này khá rộng nằm ngay Quốc lộ 18, đoạn đi qua địa phận phường Tuần Châu, TP Hạ Long.
Bên ngoài cửa hàng này cũng giống cửa hàng bán đồ lưu niệm khác, quan sát kỹ mới thấy có điều bất thường: Bên cạnh cửa hàng có 1 bãi đất trống quây tôn kín, bên trong có 3 chiếc xe 45 chỗ đang đậu. Điều lạ là khoảnh sân trước cửa hàng rất rộng, có thể đậu được cả chục chiếc xe 45 chỗ nhưng vắng tanh.
Ngay cổng ra vào có 1 khu nhà bảo vệ và luôn luôn có người túc trực. Hễ có xe vào là người bảo vệ ra hướng dẫn đi cửa trước hoặc cửa sau của cửa hàng. Gần tiếng đồng hồ quan sát, chúng tôi phát hiện có 1 lối đi bí mật dành riêng cho khách Trung Quốc được “canh phòng” cẩn mật. Lối đi này có gác chắn và 2 thanh niên trực sẵn hướng dẫn khách ra vào.
Khi chúng tôi vào bên trong thì bị người bảo vệ kia chặn lại hỏi - “đi đâu?”. Sau khi trình bày là muốn vào cửa hàng để mua đồ lưu niệm tặng sinh nhật bạn gái, người này chần chừ 1 lúc và dẫn chúng tôi đi vào bằng cửa chính. Vừa mở cửa, một nhân viên nữ đon đả chào mời và cũng là lúc người bảo vệ kia nói lớn - “khách Việt vãng lai”.
Bên trong cửa hàng rất rộng, bày bán nhiều hàng hóa, chủ yếu là hàng lưu niệm, giá thành là không hề rẻ. Cầm 1 mảnh vỏ sò lên chúng tôi thấy niêm yết giá là 580.000 đồng, nhưng khi lật phía sau vỏ sò thì có một tấm niêm yết giá khác là 25 USD. Rất lấy làm lạ khi cô nhân viên kia không hề giới thiệu sản phẩm mà chỉ theo sát và hỏi – “các anh là người Hạ Long à?”.
Lúc chúng tôi ở bên ngoài quan sát, 3 chiếc xe 45 chỗ chở đầy khách Trung Quốc đi vào cửa hàng bằng lối cửa sau, nhưng bên trong cửa hàng chỉ có hơn chục nhân viên, không thấy bóng dáng khách Trung Quốc đâu. Đi vòng quanh cửa hàng, chúng tôi phát hiện, phía sau cửa hàng này còn có một khu vực riêng, theo lời giải thích của nữ nhân viên - “đấy là khu điều hành” (!?).
Khách Trung Quốc có lối đi riêng vào cửa hàng bán đồ lưu niệm. 
Một số cửa hàng bị đình chỉ nhưng theo người dân, thi thoảng vẫn mở cửa để bán hàng. Ai đứng sau “tour 0 đồng”
Tại phiên họp ngày 7/7/2017 của HĐND tỉnh Quảng Ninh, bà Vũ Thị Thu Thủy, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết: “Các cửa hàng chỉ bán cho người Trung Quốc đã bán các sản phẩm cao hơn giá trị thực vài chục, thậm chí hàng trăm lần. Có 8 cửa hàng ở TP Móng Cái và 16 ở TP Hạ Long đều do người Việt Nam đứng tên, nhưng trên thực tế hoàn toàn do người Trung Quốc điều hành từ Trung Quốc”.
Bà Thủy cũng cho biết: “Họ trích những khoản lãi siêu khủng từ việc bán hàng để trả cho các Cty lữ hành Trung Quốc và sau đó Cty lữ hành Trung Quốc trả chi phí cho các Cty lữ hành Việt Nam. Vì thế mới có chuyện các Cty lữ hành Trung Quốc quỵt tiền của các Cty lữ hành Việt Nam”. Chính vì vậy, có thể khẳng định, dịch vụ “tour 0 đồng” sống được là nhờ vào các cửa hàng núp bóng người Việt lừa đảo du khách.
Theo nguồn tin riêng của Tiền Phong, gần đây các cửa hàng này đang đồng loạt được mở lại, một số thay tên đổi họ, di chuyển địa điểm, hình thức kinh doanh cũng kín hơn. Các cửa hàng này vẫn bán cho người Việt và được niêm yết giá Việt Nam đồng nhưng bằng các thủ đoạn tinh vi, họ vẫn cấu kết với các công ty lữ hành phía Trung Quốc để nhận khách qua hình thức “tour 0 đồng”.
Vì mới được mở lại và cẩn trọng hơn trước, các cơ quan chức năng rất khó kiểm tra, xử lý vi phạm. Điểm qua một số cửa hàng đã bị đình chỉ hoạt động kinh doanh vì dính dáng đến “tour 0 đồng” trên địa bàn, điển hình là cửa hàng Tiến Đạt, ngôi nhà mơ ước đều cửa đóng then cài. Nhưng theo một số người dân sống gần đấy cho biết “thi thoảng họ vẫn mở cửa để bán hàng”.
Trao đổi với Tiền Phong về vấn đề các cửa hàng chỉ bán hàng cho khách Trung Quốc trên địa bàn đang đồng loạt mở lại, ông Trịnh Đăng Thanh, Phó Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh cho biết: “Ngày 22/6 UBND tỉnh đã ban hành văn bản số 4525 yêu cầu các cửa hàng bán hàng cho khách du lịch khắc phục các bất cập, tồn tại. Nếu cửa hàng nào đáp ứng được yêu cầu, chính quyền địa phương sẽ tạo điều kiện cho hoạt động trở lại”.
Cũng theo ông Thanh, các cửa hàng này chỉ bị các cơ quan chức năng tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh chứ không phải niêm phong. Nếu đã niêm phong mà họ tự ý phá niêm phong để mở cửa là vi phạm. Việc họ mở cửa cũng có thể là do họ dọn dẹp vì bị đóng cửa lâu ngày nên bị ẩm mốc, bụi bẩn.
Việc các cửa hàng chỉ bán hàng cho khách Trung Quốc đồng loạt mở cửa trở lại cũng không ngoài lý do có liên quan đến dịch vụ “tour 0 đồng”. Bên cạnh đó có một số cửa hàng được làm mới và hoạt động rất tinh vi đang là mối lo của nhiều doanh nghiệp kinh doanh du lịch chân chính. Vì sự trở lại của dịch vụ “tour O đồng” sẽ là mối hiểm họa khôn lường không chỉ riêng Quảng Ninh mà nhiều địa phương trên cả nước.
“Hiện tượng “tour 0 đồng” đang tái phát trở lại, có hay không thì tôi không khẳng định. Nếu kiểm tra phát hiện vi phạm thì các cơ quan chức năng sẽ lại vào cuộc để xử lý”
Ông Trịnh Đăng Thanh, Phó Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh
