 |
Nghiên cứu ban đầu cho thấy ít hơn 0,05 ml máu khô có thể được sử dụng để phát hiện ung thư dạ dày, đại trực tràng và tuyến tụy. (Ảnh: Marekuliasz) |
Chỉ một vết máu khô, phát hiện 3 loại ung thư nguy hiểm nhất
Một xét nghiệm mới được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được sử dụng để phát hiện chính xác và nhanh chóng ba loại ung thư chỉ bằng một vết máu khô.
Trong các thí nghiệm sơ bộ, công cụ này có thể phân biệt bệnh nhân được chẩn đoán ung thư tuyến tụy, dạ dày hoặc đại trực tràng và những người không bị ung thư... trong vòng vài phút.
Các nhà nghiên cứu cho biết, bằng cách phát hiện một số hóa chất trong máu, xét nghiệm này có thể xác định thời điểm bệnh nhân mắc bệnh ung thư trong khoảng 82% đến 100%.
Công cụ mới này sử dụng máy học, một loại trí tuệ nhân tạo (AI), để phân tích các sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất hoặc chất chuyển hóa trong mẫu máu. Những chất chuyển hóa này – được tìm thấy trong phần chất lỏng của máu được gọi là huyết thanh – hoạt động như “dấu ấn sinh học” có khả năng báo hiệu sự hiện diện của bệnh ung thư trong cơ thể.
Mặc dù là một trong những bệnh ung thư nguy hiểm nhất thế giới, ung thư tuyến tụy, đại trực tràng và dạ dày hiện không có xét nghiệm máu độc lập đủ chính xác để tự chẩn đoán bệnh.
Về mặt lý thuyết, xét nghiệm mới này chỉ cần ít hơn 0,05 ml máu để chẩn đoán các bệnh này. Đó là tuyên bố của các nhà khoa học ở Trung Quốc, những người đã phát triển thử nghiệm và mô tả phát hiện của họ trong một bài báo đăng ngày 22/4 trên tạp chí Nature Sustainability.
Phải chờ thêm nhiều thí nghiệm quy mô lớn
So với máu lỏng, huyết thanh khô có thể được "thu thập, lưu trữ và vận chuyển với chi phí thấp hơn nhiều và với thiết bị đơn giản hơn nhiều", Tiến sĩ Chaoyuan Kuang, trợ lý giáo sư tại Đại học Y khoa Albert Einstein và là bác sĩ chuyên khoa ung thư tại Hệ thống Y tế Montefiore, cho biết.
TS Kuang cho biết, do việc lưu trữ máu khô dễ dàng nên điều này có thể tiến hành xét nghiệm để phát hiện sớm ung thư trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, ông cho biết thêm, xét nghiệm phát hiện ung thư mới này có thể sẽ không được sớm đưa vào sử dụng vì họ cần phải tiến hành thí nghiệm trong nhiều năm tới. Họ cũng cho biết, máu khô có tác dụng tốt như các xét nghiệm dựa trên máu lỏng truyền thống.
Ở Mỹ, hiện chỉ có một loại xét nghiệm được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm phê duyệt để chẩn đoán ung thư tuyến tụy. Đó là phương pháp CA19-9 và các xét nghiệm hiện tại phát hiện chất chuyển hóa có độ chính xác khoảng 80% khi có triệu chứng ung thư. Tuy nhiên, họ chỉ đánh dấu 13% trường hợp bệnh nhân không có triệu chứng, vì vậy chúng không hữu ích trong việc phát hiện ung thư siêu sớm.
Các nhà khoa học cho rằng, nếu được sử dụng trong các chương trình sàng lọc ung thư lớn, thử nghiệm của họ có thể tạo ra sự khác biệt rất lớn. Họ báo cáo rằng, công cụ mới này có thể làm giảm tỷ lệ các trường hợp ung thư đại trực tràng, dạ dày và đại trực tràng chưa được chẩn đoán khoảng 20% đến 50% nếu nó được sử dụng để sàng lọc ung thư ở các vùng nông thôn Trung Quốc.
Tuy nhiên, việc xác nhận công cụ mới sẽ cần nhiều thử nghiệm hơn, đặc biệt là ở các quần thể lớn và đa dạng. Nghiên cứu này mới chỉ thử nghiệm vài trăm mẫu máu nên không rõ kết quả này sẽ áp dụng tốt như thế nào cho các nhóm khác.
Đến năm 2030, các nhà khoa học ước tính rằng khoảng 75% số ca tử vong do ung thư sẽ xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, nơi người dân không có điều kiện được chăm sóc y tế tiên tiến. Các tác giả nghiên cứu viết rằng, công cụ mới này, một phần vì sử dụng máu khô, có thể giúp cải thiện khả năng tiếp cận các xét nghiệm ở những vùng sâu vùng xa, nơi nguồn lực hạn chế.
