Độc đáo lễ cúng Thần rừng của người Mông ở Yên Bái
TPO - Cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hàng năm, người Mông xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) lại tụ họp về khu "rừng thiêng" để cùng tổ chức lễ cúng Thần rừng.
Ngày 9/3 (tức ngày 29 tháng Giêng năm Giáp Thìn), tại những cánh "rừng thiêng" của 3 thôn Bản Tát, Ba Khuy, Trung Tâm (xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái) đồng loạt diễn ra Lễ cúng rừng. Đây là nghi lễ truyền thống lớn nhất và có ý nghĩa quan trọng nhất trong năm đối với đồng bào Mông nơi đây.
Tết rừng hay còn gọi là Lễ cúng rừng chứa đựng trong đó tín ngưỡng thờ Thần rừng của đồng bào Mông đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Lễ vật tế thần rừng phải được chuẩn bị kỹ lưỡng từ trước nhiều ngày.
Theo quan niệm của người Mông, những cánh rừng xanh, rừng cấm, rừng thiêng gần bản là nơi chở che dân bản tránh cái gió, tránh lũ ống, lũ quét, cho dân bản sản vật để ăn, nguồn nước để uống và tưới tiêu cho đồng ruộng. Giữ cánh rừng luôn tươi tốt cũng chính là giữ cho dân bản luôn bình an, no ấm.
Lễ Cúng rừng là nghi lễ truyền thống quan trọng bậc nhất của người Mông, để cầu mong Thần rừng mang lại cuộc sống ấm no cho dân bản. Đây cũng là dịp để nhân dân trong bản lên kế hoạch cho việc bảo vệ rừng cả năm.
Sau lễ hội Tết rừng, theo tập tục của người Mông, các thôn bản của xã Nà Hẩu đều cấm rừng 3 ngày để tạ ơn thần Rừng. Cũng trong ba ngày này, mọi người tuyệt đối thực hiện các điều kiêng kỵ đã được quy định theo luật tục đó là không đi vào rừng chặt cây xanh, không đem lá xanh từ rừng về nhà, không đào củ, bẻ măng, không đào đất, không thả rông gia súc, không phơi quần áo ngoài trời, không xay ngô, giã gạo…
Một điều đặc biệt trong lễ cúng rừng của người Mông ở Nà Hẩu, các gia đình cử người trong nhà cùng hộ khác trong thôn bản nấu đồ ăn ngay tại cánh rừng thiêng của thôn. Sau khi lễ diễn ra, các gia đình cùng nhau ăn cơm trên những chiếc bàn tre tự làm ngay tại bìa rừng.
Trong khuôn khổ lễ hội, xã Nà Hẩu đã tổ chức thi đấu và biểu diễn các trò chơi dân gian, tiết mục văn hóa văn nghệ của người Mông như đánh quay, đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ... và các tiết mục kèn môi, kèn lá, múa khèn, múa gậy sênh tiền, hát đối của người Mông.
Đặc biệt, Nà Hẩu đã tổ chức Hội Chợ quê người Mông quy mô 20 gian hàng với các sản phẩm đặc trưng, độc đáo của địa phương như gạo cẩm, gạo nếp nương, thảo quả, sa nhân, các loại rau củ quả…
Ông Vũ Xuân Bá, Bí thư Đảng Ủy xã Nà Hẩu cho biết: “Năm nay Tết rừng của người dân chúng tôi tổ chức to hơn mọi năm và sang năm còn tiếp tục mở rộng. Đây là hoạt động nhằm giữ gìn và bảo tồn nét văn hóa được truyền qua nhiều đời của người Mông Nà Hẩu. Do vậy mọi người dân ở các thôn đều tham gia hoạt động này".
