Sở Giao thông vận tải (GTVT) vừa có văn bản báo cáo UBND TPHCM về tình hình hoạt động thí điểm tuyến buýt sử dụng xe điện trên địa bàn thành phố.
Theo Sở GTVT TPHCM, 5 tuyến buýt điện ở thành phố sẽ triển khai thí điểm với thời gian 24 tháng kể từ khi các tuyến đi vào hoạt động. Công ty TNHH dịch vụ vận tải sinh thái VinBus là đơn vị vận hành các tuyến buýt này.
Sau khi đi vào hoạt động, tuyến buýt điện D4 (VinHome Grand Park – Bến xe buýt Sài Gòn) có sản lượng hành khách bình quân thực hiện năm 2022 đạt 22,5 hành khách/chuyến và 9 tháng đầu năm 2023 bình quân đạt 28,4 hành khách/chuyến.
Sở GTVT TP cho biết khối lượng vận chuyển tuyến xe buýt D4 liên tục tăng từ khi đưa tuyến vào hoạt động (tháng 3/2022) từ bình quân 14,1 lượt hành khách/chuyến tăng lên bình quân 33,4 hành khách/chuyến (tháng 9/2023). Từ đó, doanh thu vé bình quân mỗi chuyến tăng từ 84.000 đồng/chuyến lên mức 179.000 đồng/chuyến.
 |
Nguyên nhân là do hiện nay tuyến buýt điện đầu tiên của TPHCM đang được thực hiện đặt hàng với đơn giá xe CNG, tỷ lệ trợ giá/chi phí là 44,1%. Tuy nhiên, mức doanh thu này chỉ đạt khoảng 25,5% chi phí hoạt động (tính theo đơn giá xe sử dụng khí CNG).
Công ty Vinbus nhận định tỷ lệ trợ giá cho tuyến xe buýt điện D4 hiện nay là quá thấp (44,1%), chỉ bằng khoảng 2/3 so với tỷ lệ trợ giá của tuyến xe buýt sử dụng diesel, CNG cùng với việc áp dụng đơn giá xe buýt sử dụng CNG dẫn đến Công ty hoạt động thua lỗ lớn (năm 2022 lỗ 16,1 tỷ đồng, 8 tháng năm 2023 lỗ 12,5 tỷ đồng).
Do đó, Công ty đề nghị điều chỉnh tỷ lệ trợ giá cho các tuyến xe buýt điện tại TPHCM từ 44,1% lên 64,8% (bằng tỷ lệ trợ giá bình quân hệ thống của các tuyến xe buýt năm 2023). Với tỷ lệ trợ giá như hiện tại, nếu không được xem xét điều chỉnh và sớm ban hành định mức kinh tế kỹ thuật cho xe buýt điện thì Công ty không thể mở tiếp được các tuyến các tuyến còn lại và phải xin dừng hoạt động của tuyến D4 cuối năm 2023 do thua lỗ.
Trước thực tees trên, Sở GTVT TP kiến nghị UBND TP áp dụng tỉ lệ trợ giá/chi phí làm cơ sở đặt hàng cho xe buýt điện với tỉ lệ 64,8%, loại xe CNG nhóm 4-CNG2 (chi phí khoảng 24,224 đồng/km). Thời gian thực hiện từ ngày 1/1/2023 đến hết 31/12/2025.
Trường hợp TP ban hành đối với loại xe đang hoạt động thấp hơn đơn giá đang áp dụng, TP sẽ thực hiện thu hồi phần kinh phí trợ giá chênh lệch đối với xe buýt điện.
Trường hợp xe buýt điện được UBND TP ban hành với loại xe đang hoạt động cao hơn đơn giá đang áp dụng, TP sẽ ban hành định mức kinh tế kỹ thuật và đơn giá đối với loại hình xe buýt điện.
Tiến độ triển khai hoạt động thí điểm các tuyến còn lại
Theo chủ trương tại công văn số 440 ngày 14/2/2022 thì UBND TPHCM chấp thuận chủ trương tổ chức 5 tuyến xe buýt điện. Tuy nhiên, hiện nay mới tổ chức được 1 tuyến xe buýt điện D4, còn 4 tuyến chưa đi vào hoạt động.
Để tổ chức hoạt động 5 tuyến xe buýt điện (quy mô gần 100 xe), đơn vị vận hành đã tìm kiếm và đầu tư quỹ đất xây dựng Depot với diện tích từ 1,5 đến 2 ha với đầy đủ cơ sở vật chất như văn phòng, nhà xưởng bảo dưỡng sửa chữa, hệ thống hạ tầng trạm sạc, bãi đỗ.... Tuy nhiên, quy trình thực hiện các thủ tục pháp lý của dự án phải trải qua nhiều bước và chờ thẩm định, phê duyệt từ nhiều Sở, ngành khác nhau nên bị kéo dài thời gian thực hiện.
Ngoài ra, việc thay đổi chủ trương, chính sách về lĩnh vực xây dựng cũng ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư dự án. Qua quá trình hoạt động của tuyến D4, đơn vị vận hành đã báo cáo việc tỷ lệ trợ giá thấp cũng ảnh hưởng đến việc tiếp tục đầu tư các tuyến khác.
Dự kiến 4 tuyến buýt điện còn lại sẽ đi vào hoạt động vào tháng 5 và tháng 6/2024.
