Bệnh tiểu đường được chia làm 3 loại, tiểu đường type 1, tiểu đường type 2 và tiểu đường thai kỳ. Trong đó, có khoảng 90-95% trường hợp mắc bệnh tiểu đường thuộc type 2.
Số liệu thống kê bệnh tiểu đường Việt Nam 2017 của Bộ Y tế cho thấy, nước ta có tới 3,53 triệu người đang mắc bệnh, và mỗi ngày có ít nhất 80 trường hợp tử vong vì các biến chứng có liên quan.
Dấu hiệu của bệnh tiểu đường thường diễn biến âm thầm, do đó khi phát hiện ra bệnh sẽ xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm cho tim mạch, thận, mắt... Đáng nói, bệnh tiểu đường ở người trẻ sẽ dẫn đến biến chứng sớm hơn và nguy hiểm hơn.
Bác sĩ Lý Á Bằng (chuyên gia trong Khoa Nội tiết của Bệnh viện Hữu nghị Trung - Nhật), để phòng tránh tiểu đường tuýp 2, điều quan trọng nhất đó là thay đổi chế độ ăn uống. Qua thống kê, người ta thấy rằng 4 thói quen ăn uống không tốt dưới đây sẽ dẫn đến lượng đường trong máu ngày càng cao.
Những thói quen khiến đường huyết tăng cao
Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu carb
Bác sĩ Lý Á Bằng đánh giá những thực phẩm phổ biến trong cuộc sống như gạo trắng, bánh mì trắng, bún tươi, các loại củ giàu tinh bột như khoai tây, khoai môn... mà người hiện đại ưa chuộng, do được chế biến tỉ mỉ nên giá trị dinh dưỡng như vitamin B, canxi, sắt, kẽm, magiê ngày càng mất dần, chủ yếu còn lại toàn carbohydrate.
Carbohydrate (còn gọi là carbs) là đường, tinh bột và chất xơ. Việc tiêu thụ một lượng lớn thức ăn có nhiều chất bột đường vào dạ dày sẽ không chỉ làm tăng áp lực cho dạ dày, tăng nguy cơ táo bón mà còn dễ làm tăng lượng đường huyết. Đây là loại thực phẩm mà những người bị béo phì và các bệnh mãn tính cần ăn ít hoặc tránh.
Về thực phẩm chủ yếu, bạn nên ăn ngũ cốc nguyên hạt và rau xanh, chúng có chỉ số đường huyết thấp và cũng có thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể về thực phẩm.
Thích ăn những món mềm, dẻo
Các món mềm dẻo như gạo nếp, cháo, phở, hủ tiếu... dù dễ ăn, không cần nhai, có thể nuốt vội nhưng loại thực phẩm này không được khuyến khích cho những người mắc bệnh tiểu đường. Do những món mềm, dẻo được hấp thụ nhanh nên rất dễ làm tăng đường huyết, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Thực phẩm chứa nhiều cholesterol
Bệnh nhân đái tháo đường không chỉ có lượng đường huyết cao mà hàm lượng cholesterol trong cơ thể cũng dư thừa. Do đó, việc ăn nhiều thức ăn có hàm lượng chất béo và cholesterol cao sẽ dễ gây tích tụ mỡ lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của tế bào gan, đồng thời sẽ khiến lượng đường trong máu tăng liên tục, sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm của tiểu đường.
Do đó, nên cố gắng ăn ít thực phẩm chứa nhiều cholesterol như lòng đỏ trứng, mỡ, nội tạng, đồ chiên nướng, đồ hun khói...
Thực phẩm chứa đường nhưng lại không có vị ngọt
Nhiều thực phẩm tuy có chứa đường nhưng lại không có vị ngọt rõ ràng, đan xen vị chua hay đắng nên bị hiểu lầm rằng không chứa đường. Vì thế đừng nghĩ cứ món nào không ngọt đều không chứa đường, đôi khi chúng có chứa lượng carbohydrate "khổng lồ" mà bạn không biết, vô tình gây tăng đường huyết.
Củ cải đường, ngô, bí đỏ, khoai tây trắng, khoai môn... đều là những loại rau củ giàu tinh bột, nhưng có vị ngọt không rõ ràng. Tinh bột sau khi vào cơ thể sẽ nhanh chóng chuyển hóa thành đường và hấp thụ vào máu khiến tuyến tụy phải làm việc năng suất hơn, điều đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Ngoài ra ngũ cốc ăn sáng, hoa quả sấy, tương cà chua, sinh tố, sữa chua ít béo... cũng là những thực phẩm có chứa hàm lượng đường tương đối lớn.
Thường xuyên bỏ bữa sáng
Rất nhiều người ăn sáng qua loa hay thậm chí là bỏ luôn bữa ăn sáng mà không biết rằng đây chính là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày. Thói quen ăn uống này không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, khó tập trung, làm giảm hiệu suất công việc hay kết quả học tập, mà còn là nguyên nhân gây ra các bệnh béo phì, tiểu đường.
Do đó, hãy luôn “ăn sáng như một ông vua” với đầy đủ nhóm chất dinh dưỡng, đặc biệt là ăn sáng đúng giờ để có một cơ thể khỏe mạnh và phòng tránh nguy cơ bị tiểu đường.
Ăn quá nhiều đồ ngọt
Khi đường được nạp vào cơ thể thì cơ thể sẽ thực hiện chuyển hóa các phân tử đường. Quá trình chuyển hóa này tác động tiêu cực đến làn da, khiến da đánh mất sự rạng rỡ. Trường hợp nạp quá nhiều đường thì lượng đường không được chuyển hóa hết sẽ tích tụ lại trong cơ thể, gây béo phì và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Do đó, nếu bạn có sở thích ăn bánh, kẹo, chè, nước ngọt,… hay bất kỳ món ăn nào chứa nhiều đường thì cần thay đổi ngay để vừa tốt cho da, vừa phòng tránh béo phì và tiểu đường.
Thích dùng đồ ăn nhanh
Cuộc sống bận rộn nên rất nhiều người ưu tiên sử dụng đồ ăn nhanh để tiện lợi và tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, đồ ăn nhanh thường chứa nhiều dầu mỡ, làm tăng axit béo và triglyceride trong máu. Cả 2 chất này đều gây ức chế hoạt động của insulin, khiến lượng đường huyết trong máu luôn ở mức cao.
Vì thế, thường xuyên ăn thực phẩm chế biến sẵn chính là thói quen ăn uống gây tiểu đường mà bạn cần từ bỏ ngay từ bây giờ.
Bỏ qua rau xanh và trái cây
Đa số những người thích ăn ngọt, ăn mặn lại không thích ăn rau xanh và trái cây. Trong khi đó, rau xanh và trái cây là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất dồi dào cho cơ thể. Không chỉ tốt cho hệ tiêu hóa, rau xanh và trái cây còn làm chậm quá trình hấp thụ đường vào máu, nhờ đó phòng chống nguy cơ tiểu đường.
Nếu bạn bỏ qua rau xanh và trái cây, đặc biệt là các loại rau như rau chân vịt, cải xoong, cải cầu vồng, cải xanh,… hay các loại quả như cam, quýt, bưởi, dâu, đào, lê,… trong thực đơn ăn uống hàng ngày thì đây là môt “thiệt thòi” rất lớn, khiến cơ thể gặp nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
Uống nhiều rượu và thức uống có ga
Rượu hay thức uống có ga chưa bao giờ được đánh giá cao, thậm chí, luôn nằm trong “danh sách đen” những thực phẩm cần tránh để tốt cho sức khỏe. Việc uống quá nhiều rượu hay nước ngọt trong những cuộc nhậu nhẹt có thể khiến cơ thể tích tụ lượng lớn chất béo dự trữ, dễ gây ra các chứng bệnh nguy hiểm, trong đó có tiểu đường.
Các triệu chứng sớm của bệnh tiểu đường:
Chậm lành vết loét hoặc bị nhiễm trùng thường xuyên: Bệnh tiểu đường týp 2 ảnh hưởng đến khả năng chữa lành và chống nhiễm trùng của bạn.
Mệt mỏi: Nếu tế bào của bạn đang bị thiếu đường, bạn có thể trở nên mệt mỏi và cáu kỉnh.
Nhanh đói: Nếu không có đủ insulin để chuyển đường vào các tế bào, cơ bắp và các cơ quan của cơ thể trở nên cạn kiệt năng lượng. Điều này gây nên đói cồn cào.
Nhìn mờ: Nếu lượng đường trong máu quá cao, chất dịch có thể bị đẩy ra khỏi thủy tinh thể. Điều này thể ảnh hưởng đến tiêu điểm của bạn.
Mảng da sẫm màu: Một số người bị tiểu đường týp 2 có các mảng da màu tối, da thẫm ở chỗ nếp gấp, thường là ở nách và cổ. Tình trạng này cũng được gọi là chứng gai đen, có thể là dấu hiệu kháng insulin.
Giảm cân: Mặc dù người bệnh cần ăn nhiều hơn bình thường để làm giảm cơn đói nhưng họ vẫn thể bị sút cân. Nếu không có khả năng chuyển hóa glucose, cơ thể sử dụng nhiên liệu thay thế được lưu trữ trong cơ và chất béo. Năng lượng bị mất là glucose dư thừa được giải phóng trong nước tiểu.
Triệu chứng của bệnh đái tháo đường typ 2
Ở đái tháo đường typ 2 bệnh nhân diễn biến rất âm thầm thậm chí không có triệu chứng gì, không có các triệu chứng rầm rộ như đái tháo đường typ1 . Bạn có thể được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường vì bạn đi khám bác sĩ vì bệnh khác vô tình xét nghiệm glucose máu hoặc phát hiện bệnh vì có các biến chứng khác như vết thương nhiễm trùng khó liền. Nhìn chung người bệnh có thể không bao giờ cảm nhận được các dấu hiệu cảnh báo rõ ràng. Bệnh đái tháo đường có thể phát triển trong nhiều năm và các dấu hiệu cảnh báo có thể rất khó chẩn đoán. Một số dấu hiệu như:
Nhiễm trùng nấm men: Cả đàn ông và phụ nữ mắc bệnh tiểu đường đều có thể mắc phải những thứ này. Nấm men ăn glucose, vì vậy có nhiều xung quanh làm cho nó phát triển mạnh. Nhiễm trùng có thể phát triển ở bất kỳ nếp gấp ấm và ẩm của da, bao gồm: giữa ngón tay và ngón chân, dưới ngực, trong hoặc xung quanh cơ quan sinh dục
Vết loét hoặc vết cắt chậm lành: Theo thời gian, lượng đường trong máu cao có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu của bạn và gây tổn thương thần kinh khiến cơ thể bạn khó chữa lành vết thương.Đau hoặc tê ở chân hoặc chân của bạn. Đây là một kết quả khác của tổn thương thần kinh.
