Phó Thủ tướng: Một triệu héc-ta lúa phải 'hết lòng - tuân thủ - linh hoạt - hợp tác - kiểm soát'

Ngày 5/2, tại Kiên Giang, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) tổ chức Hội nghị triển khai “Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030”.

Phát triển vựa lúa bền vững

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT - Trần Thanh Nam nhấn mạnh: ĐBSCL là vùng sản xuất lúa gạo chính của Việt Nam. Sản lượng lúa ổn định ở mức 24-25 triệu tấn/năm, chiếm trên 55% sản lượng lúa, 90% lượng gạo xuất khẩu cả nước. Sản xuất lúa gạo góp phần tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng triệu hộ nông dân trong vùng.

Nhiều chương trình, dự án, mô hình sản xuất lúa tiên tiến, thân thiện với môi trường đã được áp dụng trong khu vực. Tuy nhiên, theo ông Nam, ngành hàng lúa gạo ĐBSCL còn hạn chế như: Chưa có nhiều vùng chuyên canh lúa tập trung, quy mô lớn; Chưa có sự liên kết, hợp tác theo chuỗi giá trị giữa người trồng lúa với hợp tác xã, doanh nghiệp; Canh tác lúa chưa bền vững do người nông dân còn sử dụng nhiều phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, gây ảnh hưởng đến môi trường, tăng phát thải khí nhà kính…

Do đó, ông Nam khẳng định, Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030 được phê duyệt có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đề án nhằm định hướng chuyển đổi phương thức canh tác lúa bền vững ở ĐBSCL và hình thành, phát triển các vùng nguyên liệu tập trung quy mô lớn, ổn định lâu dài, đảm bảo chất lượng, hiệu quả.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Sự kỳ vọng của người dân ĐBSCL

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT - Lê Minh Hoan cho rằng, để triển khai đề án một cách hiệu quả, đồng bộ cần nhất quán về mục tiêu, đồng thuận trong hành động. “Thịnh vượng khởi đầu từ người trồng lúa – Vì người tiêu dùng – Vì môi trường xanh luôn là mối quan tâm xuyên suốt của đề án", ông Hoan nói.

Bên cạnh các chỉ tiêu về năng suất, sản lượng, theo ông Hoan, đề án còn hướng tới việc chuyển đổi theo tư duy kinh tế nông nghiệp, nâng cao chất lượng, chuẩn hoá giống, quy trình canh tác, công nghệ thu hoạch và sau thu hoạch; chuẩn hoá mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc. Từ tăng trưởng đơn giá trị, lấy giá cả hạt gạo làm mục tiêu, đề án đặt mục tiêu tăng trưởng tích hợp đa giá trị, gắn với tăng trưởng xanh, nông nghiệp tuần hoàn, theo chuỗi ngành hàng.

Đề án cũng hướng tới khắc phục tính manh mún, nhỏ lẻ, tự phát trong sản xuất, kinh doanh lúa gạo vùng ĐBSCL. Đề án xác định yêu cầu tiên quyết “chuyên nghiệp hoá ngành hàng lúa gạo”, thông qua việc hình thành đội ngũ nông dân chuyên nghiệp, cập nhật tri thức, kỹ năng cho nông dân; nâng cao năng lực quản trị, khả năng hợp tác của những tổ chức nông dân, hợp tác xã nông nghiệp, đủ năng lực liên kết bền vững với doanh nghiệp.

Đề án 1 triệu ha lúa, sự kỳ vọng của người dân ĐBSCL. Ảnh: Nhật Huy.

Ông Lê Quốc Anh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang cho biết, sản xuất lúa gạo ở ĐBSCL là lợi thế của vùng. Đề án sẽ hiện thực hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển nông nghiệp ĐBSCL theo hướng bền vững, thuận thiên, nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia; huy động tổng hợp các nguồn lực và các thành phần kinh tế cùng tham gia. Hiện, sản lượng lúa tại Kiên Giang bình quân khoảng 4,5 triệu tấn/năm (giai đoạn 2020-2023 đứng đầu cả nước).

“Với ý nghĩa và sự mong đợi của bà con nông dân vùng ĐBSCL nói chung và nông dân tỉnh Kiên Giang nói riêng, nông dân rất kỳ vọng qua thực hiện đề án sẽ tăng thu nhập cho người trồng lúa. Giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%, trong đó tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50% vào năm 2030”, lãnh đạo tỉnh Kiên Giang nói.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang lưu ý trong thực hiện đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL là “hết lòng”. Phải hết lòng với đề án có cả Chính phủ, các bộ ngành, địa phương và sau đó là doanh nghiệp để cùng thúc đẩy để người nông dân hết lòng với đề án.

Phải “tuân thủ” - vì nếu không tuân thủ kế hoạch, nguyên tắc, quy định, tiêu chuẩn thì chúng ta thất bại. Tiếp theo phải “linh hoạt”, phải tuân thủ trong nguyên tắc nhưng phải linh hoạt trong cách ứng xử, vì theo Phó Thủ tướng, thị trường luôn biến động, linh hoạt để phù hợp với từng vùng, từng địa phương.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cũng nhấn mạnh tới sự “hợp tác” - giữa các cơ quan trung ương với nhau, với địa phương và sự hợp tác của các doanh nghiệp. Nếu hợp tác tốt, phối hợp tốt, lồng ghép tốt các chương trình sẽ tạo được sức mạnh để cùng thắng.

Cuối cùng, Phó Thủ tướng nhắc tới “kiểm soát” - phải có sự kiểm soát để không bị lệch hướng, kịp thời điều chỉnh linh hoạt phù hợp với tình hình thực tế biến động từng ngày.