Tổng thống Zelensky gợi ý rằng một thỏa thuận ngừng bắn có thể được ký kết nếu lãnh thổ Ukraine mà ông kiểm soát được đưa vào “chiếc ô bảo vệ của NATO”, cho phép ông đàm phán việc lấy lại các vùng lãnh thổ còn lại “theo cách ngoại giao” sau này.
Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với Sky News, Tổng thống Ukraine được hỏi về các báo cáo cho rằng một trong những kế hoạch của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump để kết thúc chiến tranh có thể là yêu cầu Kiev nhượng lại các vùng lãnh thổ mà Mátxcơva đã chiếm đóng cho Nga, đổi lại việc Ukraine gia nhập NATO.
Ông Zelensky trả lời, tư cách thành viên NATO cần được trao cho các phần lãnh thổ Ukraine chưa bị chiếm đóng để chấm dứt “giai đoạn nóng của chiến tranh”, miễn là lời mời gia nhập NATO công nhận các biên giới của Ukraine theo chuẩn quốc tế. Ông dường như thừa nhận rằng các khu vực bị chiếm đóng ở phía đông của Ukraine tạm thời sẽ nằm ngoài thỏa thuận này.
“Nếu chúng ta muốn dừng giai đoạn nóng của chiến tranh, chúng ta cần đưa lãnh thổ Ukraine mà chúng ta đang kiểm soát vào dưới ô bảo vệ của NATO. Chúng ta cần làm điều đó nhanh chóng. Và sau đó, với lãnh thổ bị chiếm đóng, Ukraine có thể lấy lại chúng bằng cách ngoại giao”, ông nói.
Tổng thống Zelensky nói rằng cần một lệnh ngừng bắn để “đảm bảo rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ không quay lại” chiếm thêm lãnh thổ Ukraine.
Tổng thống Ukraine nói NATO nên “ngay lập tức” bao phủ phần lãnh thổ Ukraine vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Kiev, điều mà ông nói là “rất cần thiết nếu không, ông ấy (Tổng thống Putin) sẽ quay lại”.
 |
Một quân nhân Nga nhắm pháo vào vị trí của Ukraine ở khu vực biên giới Kursk của Nga. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga/AP. |
“Chúng ta phải hợp tác với tổng thống mới”
Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên với truyền thông Anh kể từ khi ông Trump thắng cử, ông Zelensky được hỏi suy nghĩ của mình về tổng thống đắc cử. Tổng thống Ukraine nói: “Chúng ta phải hợp tác với tổng thống mới để có được người ủng hộ lớn nhất”.
“Tôi muốn làm việc trực tiếp với ông ấy (Tổng thống đắc cử Mỹ) vì có nhiều ý kiến khác nhau từ những người xung quanh ông ấy. Đó là lý do chúng ta không nên để bất kỳ ai phá hủy sự liên lạc của chúng ta”, ông Zelensky nói.
“Điều đó sẽ không hữu ích và sẽ mang tính phá hoại. Chúng ta phải cố gắng tìm một mô hình mới. Tôi muốn chia sẻ ý tưởng với ông ấy và muốn nghe ý kiến từ ông ấy”, Tổng thống Ukraine nói.
Khi được hỏi liệu ông có nói chuyện với ông Trump chưa, Tổng thống Zelensky nói rằng cả hai đã trao đổi vào tháng 9 khi ông có mặt ở New York: “Chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện. Nó rất ấm áp, tốt đẹp, mang tính xây dựng... Đó là một cuộc gặp gỡ rất tốt và là một bước đầu quan trọng, giờ chúng tôi phải chuẩn bị thêm một số cuộc họp”.
Cuộc phỏng vấn đánh dấu lần đầu tiên ông Zelensky ám chỉ một thỏa thuận ngừng bắn bao gồm việc Nga kiểm soát lãnh thổ Ukraine.
 |
| Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói chuyện với phóng viên Sky News. Ảnh: Sky News. |
Vấn đề nhượng lãnh thổ
Trong suốt cuộc xung đột, Tổng thống Zelensky chưa từng nói rằng ông sẽ nhượng bất kỳ phần lãnh thổ Ukraine nào bị chiếm đóng cho Nga, bao gồm bán đảo Crimea, nơi Nga chiếm đóng vào tháng 2/2014 và chính thức sáp nhập vào tháng sau đó.
Ông nói rằng một động thái như vậy không được phép theo Hiến pháp Ukraine và chỉ có thể xảy ra nếu người dân ở các khu vực đó đồng ý ly khai.
Trước đây, Tổng thống Ukraine chỉ tiến xa nhất khi trả lời phỏng vấn Le Monde vào tháng 7 năm nay, khi ông gợi ý rằng các vùng lãnh thổ đó có thể gia nhập Nga nếu họ bỏ phiếu đồng ý trong một cuộc trưng cầu ý dân tự do và công bằng.
Tuy nhiên, ông nói Kiev cần lấy lại quyền kiểm soát các lãnh thổ đó để tổ chức cuộc bỏ phiếu như vậy.
Khoảng một phần năm lãnh thổ Ukraine hiện vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Nga.
 |
| Binh sĩ Ukraine tập trận. Ảnh: Reuters. |
Vào tháng 9/2022, Nga đơn phương tuyên bố sáp nhập các khu vực trong và xung quanh các tỉnh Donetsk, Kherson, Luhansk và Zaporizhzhia của Ukraine sau các cuộc trưng cầu ý dân không được quốc tế công nhận.
Quan điểm lâu nay của ông Zelensky là lãnh thổ đó vẫn thuộc Ukraine, việc Nga chiếm đóng lãnh thổ là bất hợp pháp và Kiev sẽ không nhượng bất kỳ phần lãnh thổ nào để đạt được một thỏa thuận hòa bình.
Đầu năm nay, ông Zelensky trình bày một “kế hoạch chiến thắng” trước Quốc hội Ukraine, bao gồm việc từ chối nhượng lãnh thổ và chủ quyền của Ukraine.
Tuy nhiên, Nga nói rằng họ sẽ không từ bỏ bất kỳ lãnh thổ nào mà lực lượng của họ đang chiếm đóng trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào và lập luận rằng việc Ukraine nhượng lãnh thổ là điều kiện tiên quyết để họ ngồi vào bàn đàm phán.
Mặc dù Ukraine đã cố gắng bảo vệ lãnh thổ của mình và tiến hành các cuộc phản công kể từ khi chiến sự bắt đầu hơn 1.000 ngày trước, lực lượng của Kiev đã gặp khó khăn trong những tháng gần đây và Nga đang tiến bước ở phía đông Ukraine.
