Bệnh nhân nam, 51 tuổi, Gia Lâm, Hà Nội, có tiền sử đái tháo đường, hen phế quản vào Viện Y học Nhiệt đới với chẩn đoán: sởi/ đái tháo đường tuyp II – tăng huyết áp – hen phế quản. Dù được điều trị, sau 5 ngày, bệnh nhân khó thở tăng dần, phải đặt ống nội khí quản, thở máy, rung nhĩ rối loạn tim mạch và có nguy cơ biến chứng nặng.
Một trường hợp khác là bệnh nhân nữ, 28 tuổi, Hải Hậu, Nam Định, mang thai 8 tuần, nhập viện trong tình trạng sốt cao từng cơn, rét run, đau mỏi cơ, có xuất hiện ban đỏ từ mặt lan xuống cổ, ngực, bụng. Ngoài ra bệnh nhân có ho khan, ngứa họng, đi ngoài phân lỏng nước 4 lần/ngày, không đau bụng. Bệnh nhân tự điều trị hạ sốt tại nhà, tình trạng không cải thiện. Khi vào viện, người bệnh được chẩn đoán mắc sởi bội nhiễm vi khuẩn, theo dõi viêm phổi, nguy cơ cao ảnh hưởng đến mẹ và thai nhi.
 |
Bệnh nhân sởi biến chứng phải thở máy, lọc máu |
Trước đó, Viện Y học Nhiệt đới cũng tiếp nhận một bệnh nhân nam 38 tuổi (Hà Nội) viêm phổi nặng, suy hô hấp, biến chứng do sởi. Bệnh nhân tiền sử khoẻ mạnh, có hút thuốc nhưng không có bệnh lí phổi. Tình trạng bệnh nhân diễn biến nhanh, chỉ một ngày sau xuất hiện sốt nóng 39 độ, cơ thể phát ban từ mặt lan xuống tay, thân mình. Ho đờm trắng đục đau họng và khó thở tăng dần, suy hô hấp, viêm phổi nặng phải thở máy ô xy khi chuyển tuyến. Tại Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân suy hô hấp cấp mức độ nặng phải hồi sức tích cực, thở máy, lọc máu và hệ thống tim phổi nhân tạo (ECMO).
PGS. TS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học nhiệt đới, từ đầu năm đến nay, bệnh viện đã tiếp nhận hàng trăm ca sởi ở người lớn, mỗi ngày trung bình 10-20 ca. Các triệu chứng thường gặp là sốt, phát ban, ho, chảy nước mắt, nước mũi. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân diễn tiến nặng với biến chứng viêm phổi, suy hô hấp, tăng men gan, tiêu chảy, thậm chí viêm não - màng não. Hầu hết các trường hợp này đa số đều chưa được tiêm phòng hoặc trước có tiêm phòng nhưng không tiêm nhắc lại.
Sởi là bệnh có hệ số lây nhiễm rất cao qua đường hô hấp, dễ bùng phát trong cộng đồng nếu không được kiểm soát. Bởi vậy khi người bệnh được chẩn đoán mắc sởi, người bệnh cần ngay lập tức được cách li để điều trị, tránh lây cho các trường hợp khác.
“Các ca mắc sởi có biến chứng như viêm đường hô hấp trên, viêm phổi, tăng men gan, suy gan, suy đa phủ tạng phải lọc máu, suy hô hấp phải đặt ống nội khí quản,… chiếm khoảng 5% trong số các bệnh nhân nhập viện. Những trường hợp có bệnh nền như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch có nguy cơ cao hơn, dễ diễn tiến nặng phải can thiệp máy móc”, PGS. TS Cường cho biết.
Cần thiết tiêm vắc xin
Sởi là một bệnh truyền nhiễm và có thể phòng chống được bằng việc tiêm vắc xin sởi có trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, tiêm cho trẻ từ 9 tháng, sau đó được tiêm nhắc lại khi trẻ 18 tháng tuổi hoặc 2 tuổi. Đối với người lớn, khi hệ miễn dịch giảm thì cũng cần được tiêm nhắc lại. Nếu chưa tiêm hoặc không nhớ rõ lịch sử tiêm chủng, cần tiêm nhắc lại vắc xin sởi-quai bị-rubella (MMR).
 |
PGS. TS Đỗ Duy Cường cùng các bác sĩ đánh giá biến chứng viêm phổi ở bệnh nhân sởi |
Nhiều người chủ quan cho rằng sởi chỉ là bệnh nhẹ, sẽ tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, thực tế bệnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Khi có triệu chứng sốt, phát ban, ho kéo dài, cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.
“Hiện nay tại Việt Nam, bệnh sởi đang có xu hướng gia tăng, không chỉ ở trẻ em mà cả người lớn, đặc biệt là nhóm có bệnh nền hoặc miễn dịch suy giảm. Vắc xin sởi là một loại vắc xin rất an toàn và hiệu quả, đã được Bộ Y tế khuyến cáo tất cả trẻ em đều cần được tiêm và tiêm nhắc lại.Việc tiêm vắc xin đầy đủ không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn giúp kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng. Sởi không đơn giản như nhiều người lầm tưởng, hãy chủ động phòng ngừa trước khi quá muộn”, PGS. TS Cường nhấn mạnh.
Tăng tốc tiêm vắc xin phòng sởi
Ngày 23/3, đoàn giám sát của Bộ Y tế do Cục trưởng Cục Phòng bệnh Hoàng Minh Đức làm trưởng đoàn đã tiến hành giám sát việc triển khai chiến dịch tiêm vắc xin phòng, chống bệnh sởi trên địa bàn Hà Nội.
Báo cáo với đoàn giám sát Bộ Y tế, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương cho biết, từ đầu năm 2025 đến nay, số ca mắc sởi trên địa bàn có xu hướng gia tăng. Trong tuần (từ ngày 14/3 đến ngày 21/3), toàn thành phố ghi nhận 182 trường hợp mắc sởi, có xu hướng tăng so với các tuần trước. Cộng dồn từ đầu năm 2025 đến nay, thành phố đã ghi nhận 1.058 trường hợp mắc sởi tại 30/30 quận, huyện, thị xã; trong đó đã có 1 ca tử vong.
 |
Cần thiết tiêm vắc xin phòng bệnh sởi |
“Điều đáng nói là trong số các ca mắc sởi có tới 87% trẻ chưa tiêm hoặc chưa tiêm đủ 2 mũi vắc xin phòng bệnh sởi. Cuối năm 2024, Sở Y tế Hà Nội đã thực hiện chiến dịch tiêm vắc xin phòng sởi cho trẻ từ 1 đến 5 tuổi, đạt tỉ lệ trên 96,6%. Tiếp đến, thành phố triển khai chiến dịch tiêm sởi cho trẻ từ 6 đến dưới 9 tháng tuổi. Đến hết ngày 20/3, tất cả 30/30 quận, huyện, thị xã đều đã tổ chức thực hiện chiến dịch này và đã tiêm cho gần 18.000 trẻ (đạt tỉ lệ 86%)”, ông Vũ Cao Cương thông tin.
Bên cạnh đó, Sở Y tế thành phố cũng thành lập 4 đoàn kiểm tra, giám sát tại tất cả các điểm tiêm chủng trên địa bàn thành phố, phấn đấu đến hết ngày 31/3 đạt tỉ lệ trên 95% số trẻ trong độ tuổi được tiêm vắc xin phòng sởi theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế.
