Báo cáo "Hồ sơ hoạt động quốc tế về bất động sản tại Mỹ năm 2017" của Hiệp hội Quốc gia Chuyên viên địa ốc Mỹ (NAR) vừa được công bố cho thấy từ tháng 4/2016 đến tháng 3/2017, người Việt đã bỏ ra khoảng 3,06 tỷ USD để mua bất động sản, chủ yếu là nhà, tại Mỹ.
Hiện mua bất động sản không nằm trong những khâu được phép quy định chuyển tiền qua đường chính thức, kênh ngân hàng thông thường. Vậy người Việt đã chuyển tiền ra nước ngoài bằng cách nào để mua nhà?
Theo quy định của Luật Quản lý ngoại hối năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2013), người Việt Nam chỉ có thể chuyển tiền ra nước ngoài dưới một số điều kiện, một số giao dịch mà luật pháp cho phép, như mang tối đa 5.000 USD hoặc số tiền tương đương quy đổi khi qua cửa khẩu. Bên cạnh đó người Việt Nam có thể chuyển tiền ra nước ngoài thông qua ngân hàng để thanh toán những khoản tiền chuyển cho con cái đi du học, tiền chữa bệnh...
Ông Nguyễn Hưng - Tổng giám đốc TPBank cho rằng, ngoại tệ chuyển qua nước ngoài mua nhà có thể qua các con đường không chính thức, bởi ngân hàng chỉ nhận chuyển tiền thanh toán một số giao dịch được phép như chữa bệnh, du học... số tiền này không quá lớn.
"Có thể họ đã chuyển tiền qua kênh khác, chứ không phải qua ngân hàng. Chắc chắn Ngân hàng Nhà nước tới đây sẽ có biện pháp nhất định để kiểm soát nguồn ngoại tệ chảy ra nước ngoài này", ông Hưng nói.
Ở góc độ tài chính, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhìn nhận, có rất nhiều cách chuyển tiền không chính thức mà người Việt có thể đã áp dụng để chuyển tiền ra nước ngoài mua nhà, như nhờ người thân, nhưng phương thức này không mấy khả thi do quy định của Luật quản lý ngoại hối chỉ cho phép mang tối đa 5.000 USD khi du lịch nước ngoài.
Hoặc họ có thể "núp bóng" chuyển tiền mục đích hợp pháp như học tập, chữa bệnh, du học... nhưng số tiền chuyển mỗi lần cũng không nhiều và nếu muốn mua bất động sản thì sẽ phải mất nhiều năm mới có được số tiền lớn để mua nhà. Vì thế, trường hợp mua nhà qua cách này cũng không nhiều.
Tuy nhiên, có một phương thức khác khi chuyển qua cấu trúc tài chính 4 bên, mà theo tiến sĩ Hiếu, người mua nhà có thể chuyển số tiền lớn mà không phạm luật.
Cụ thể, người A mua nhà tại Việt Nam chuyển tiền bằng VND cho người B ở Việt Nam, nhưng có người thân hoặc công ty tại Mỹ (người C). Người C này sau khi nhận được yêu cầu chuyển tiền, sẽ chuyển số USD tương ứng cho người D (có mối quan hệ thân nhân với người muốn mua nhà). Cách chuyển tiền ngoại tệ này không bị thất thoát, không ra khỏi Việt Nam, nhưng "đầu mối" tại Mỹ vẫn có tiền để mua bất động sản hợp pháp.
"Đây là một trong số các phương thức chuyển tiền không chính thức, có thể vi phạm rửa tiền. Nhưng tại thời điểm này, quy định của luật pháp Việt Nam không nêu rõ cách chuyển này là hợp pháp, hay bất hợp pháp. Do đó, nó nằm trong "vùng xám" của pháp luật. Vì thế, cần sự lên tiếng, cũng như hướng dẫn cụ thể của cơ quan quản lý - Ngân hàng Nhà nước về vấn đề này", ông Hiếu bình luận.
Tỏ ra ngạc nhiên về số tiền mà người Việt đã "hậu hĩnh" chi mua bất động sản tại Mỹ, giám đốc một công ty bất động sản tại Hà Nội cho rằng, 3 tỷ USD là một con số đáng kể, nếu đưa vào sản xuất kinh doanh sẽ đem lại lợi ích cho nền kinh tế. Trong khi số tiền này dùng mua nhà ở Mỹ không những không có lợi cho kinh tế Việt Nam, mà còn làm thất thoát nguồn ngoại tệ trong nước.
"Tôi khá quan ngại khi Việt Nam là một trong những quốc gia đứng top đầu thế giới mua nhà tại Mỹ", ông nói.
Tuy thị trường bất động sản Mỹ "đang lên", nhưng dù nguồn tiền người Việt mua nhà tại Mỹ theo cách thức nào, thì theo các chuyên gia họ vẫn đối diện với khá nhiều rủi ro. Rủi ro về pháp lý, sở hữu và thị trường là ba trong số rất nhiều rủi ro người Việt có thể đối mặt khi chi tiền mua nhà ở Mỹ.
"Giả sử số ngoại tệ không được trao tay ở Mỹ, người mua ở Việt Nam cũng không thể kiện ra toà được, cho dù hai bên ở Việt Nam từng có hợp đồng thoả thuận. Bởi lẽ, đây cũng được xem là hình thức rửa tiền, không có cơ sở để kiện", tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu cảnh báo.
