 |
| Người dân huyện Ea Súp chủ yếu trồng các giống xoài Úc, Thái xanh, Đài Loan và cát Hòa Lộc |
Thất thu vụ xoài Tết
Dưới nắng vàng đậm và gay gắt, gió khô thổi thốc từng cơn, chị Nguyễn Thị Quyên (xã Ya Tờ Mốt, huyện Ea Súp) đang thẫn thờ vườn xoài. Chị cho biết, vườn xoài Úc đã trồng được bốn năm, với diện tích hơn 3 héc-ta. Năm nay bước vào thu hoạch chính. Giữa tháng 12/2022 trên địa bàn xuất hiện những cơn gió mạnh cả ngày lẫn đêm khiến vườn xoài rụng 70- 80% lượng quả trên cây.
“Dù trái vụ nhưng tỷ lệ xoài ra hoa đậu trái đợt này khá sai, gia đình tôi chăm để phục vụ Tết Nguyên đán 2023. Tưởng rằng sẽ bán được với giá cao, dư dả được chút ít để tiêu Tết, nào ngờ vốn bỏ ra đầu tư cho vườn giờ không thu hồi được”, chị Quyên ngậm ngùi.
Nhìn vườn xoài lơ thơ trái, chị Quyên tâm sự, bây giờ vớt vát được chút nào hay chút ấy. Dịp Tết xoài bán được giá cao, như mấy năm trước, 50.000 - 60.000 đồng/kg. Một trái xoài nặng 1,5kg, gần cả trăm nghìn đồng. Xoài Úc nhìn bắt mắt, quả to tròn màu vàng đỏ ửng rất đặc trưng, khi chín vị ngọt thanh, mùi thơm hấp dẫn. Vào dịp Tết, xoài này hút khách. Người ta mua về ăn và bày mâm ngũ quả.
Cùng cảnh xoài bị gió quật rụng quả, ông Nguyễn Trọng Minh (xã Ya Tờ Mốt) chia sẻ, trồng xoài đã 6 năm, nhưng đây là lần đầu tiên gia đình gặp phải tình cảnh như năm nay. Đợt gió mạnh vừa qua, ông và con gái đã phải nhặt khoảng 5 tạ xoài rụng, dồn thành đống để trước sân nhà. Số lượng xoài rụng đều là quả non, không ai thu mua.
Gia đình ông Minh có 2 sào đất trồng xoài các loại như: xoài Úc, xoài Đài Loan, xoài Thái. Vườn xoài là nguồn thu chính của gia đình. Mỗi năm thu khoảng 3 tấn quả, mỗi quả từ 0,8 - 1kg, giá bán trung bình 10.000 - 20.000 đồng/kg.
Trên địa bàn xã Ya Tờ Mốt, Hợp tác xã cây ăn trái Vang Thanh Ea Súp có 10 héc-ta xoài Úc và xoài Đài Loan. Ông Lê Văn Thanh, Giám đốc hợp tác xã cho biết, đợt gió lớn vừa qua đã làm rụng khoảng 5 tấn quả xoài Úc sẽ cho thu hoạch trái vụ vào gần Tết Nguyên đán này. Ước tính các vườn xoài chỉ còn khoảng 30-40% lượng quả trên cây. Hợp tác xã đã hỗ trợ kết nối tiêu thụ được khoảng 7 tạ xoài rụng, với giá 2.000 - 5.000 đồng/kg. Lượng quả còn lại trên cây ở các vườn hầu như đầu cuống đều bị ảnh hưởng nặng, đến thời điểm thu hoạch cũng không còn bao nhiêu. Vụ mùa năm nay người trồng xoài coi như trắng tay đồng nghĩa sẽ có một cái Tết chật vật.
Ông Vũ Văn Quảng, Phó Chủ tịch UBND xã Ya Tờ Mốt (huyện Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk) cho biết, toàn xã có khoảng 400 héc-ta xoài, với các giống xoài: Úc, Thái xanh, Đài Loan và cát Hòa Lộc. Cây xoài phát triển trên địa bàn xã khoảng 10 năm nay, đã góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả cho người dân địa phương. Vài năm trở lại đây, thời tiết thất thường và ảnh hưởng của dịch COVID-19, giá xoài giảm mạnh, đầu ra cho sản phẩm phụ thuộc vào sức mua của thương lái nên thu nhập của người trồng xoài càng bấp bênh.
Bấp bênh giá xoài
Rẫy xoài 3 héc-ta của gia đình chị Đỗ Thanh Hòa (huyện Ea Súp), năm nay đã bước vào vụ thu hoạch thứ 4. Chị Hòa cho biết, mấy năm gần đây, người trồng xoài thường bị cảnh được mùa, mất giá. Vùng xoài Ea Súp nhiều vụ thu hoạch phải bán đổ, bán tháo với giá rẻ bèo. Xoài Úc giá trị kinh tế cao, nên người dân ép ra hai vụ, trong đó có vụ giáp Tết Nguyên đán để bán được giá cao. Theo lịch, xoài chính vụ vào tháng 3 -4, người trồng muốn làm trái vụ phải can thiệp vào cây xoài để nó nở hoa chậm lại hoặc nhanh hơn so với vụ chính. Người ta phải canh thời gian cắt cành để cho ra chồi mới. Khi tới thời điểm, sử dụng dinh dưỡng thúc dưới gốc và trên lá.
 |
| Sau trận gió lớn, xoài rụng đều là quả non, không ai thu mua |
Mọi công đoạn, người nông dân phải theo dõi sát sao tình hình của cây. Người trồng phải có kiến thức, kỹ thuật nếu không sẽ khiến cây chết hàng loạt. Ép ra trái vụ, chi phí đầu tư cao nên gia đình chị Hòa để xoài thuận theo tự nhiên ra vào chính vụ.
Theo chia sẻ của chị Hòa, trước dịch COVID-19, đến mùa thu hoạch, thương lái đánh xe đến mua tấp nập. Từ sau dịch đến nay, chỉ những trái xoài Úc to, chín đỏ, đều, mới bán được giá khoảng 10.000 - 15.000 đồng/kg. Xoài Úc màu sắc bên ngoài đỏ đẹp, nó sẽ quyết định giá cao hay thấp. Vì vậy, nhiều người chăm rất kỹ. Muốn trái xoài có màu đẹp, sau mỗi lần mưa to, họ không nên để nước đọng lại lâu trên trái, ảnh hưởng đến chất lượng.
Vài năm trở lại đây giá xoài xuống thấp, đến vụ người dân phải bán tháo số xoài đang chín tại vườn. Đa số các hộ dân trồng xoài đều chấp nhận lỗ vốn, bán rẻ vớt vát được chút nào hay chút ấy.
Di cư từ ngoài Bắc vào huyện Ea Súp lập nghiệp hơn 30 năm nay, gia đình chị Đỗ Thu Hiền chủ yếu trồng điều và trồng sắn, thu nhập cũng bấp bênh vì thời tiết thất thường. Những lần đi đến nhà bạn bè ở một số tỉnh chơi, thấy giống xoài Úc lạ, màu sắc đẹp, ăn ngon, vợ chồng chị mua thử một số cây về trồng xen trong vườn điều. Sau một thời gian, thấy xoài phát triển tốt, năng suất, chất lượng, nên gia đình chị quyết định đầu tư trồng trên 3 héc-ta xoài. Theo chị Hiền, giống xoài Úc có khả năng chịu nắng nhiều, hợp với khí hậu nắng gió ở vùng đất biên giới này. Chất lượng thì khỏi chê. Để phòng trừ sâu rầy, khi trái nhỏ, chị dùng bọc ni lông bọc trái đến khi thu hoạch. Nhờ vậy trái xoài có màu đẹp, bắt mắt, nên thương lái đặt hàng từ sớm. Ngoài trồng giống xoài Úc, chị Hiền còn trồng thêm xoài Đài Loan và xoài cát.
Chị Hiền kể, trước đây, cây xoài là cây xoá đói giảm nghèo của nhiều hộ dân ở một số xã vùng sâu huyện Ea Súp. Xoài Ea Súp có tiếng thơm, ngon, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Sau mỗi vụ xoài nhiều hộ đã có của ăn, của để, mua sắm thêm các vật dụng trong gia đình. Như nhà chị có trên 3 héc-ta trồng xoài, mỗi năm thu được vài trăm triệu đồng, có tiền trang trải cuộc sống, nuôi 3 con ăn học. Vài năm trở lại đây giá xoài xuống thấp, đến vụ người dân phải bán tháo số xoài đang chín tại vườn. Đa số các hộ dân trồng xoài đều chấp nhận lỗ vốn, bán rẻ vớt vát được chút nào hay chút ấy.
Có năm xoài chín nhiều, giá rẻ nên một số hộ dân chế biến thành bánh tráng xoài nhưng chủ yếu lấy công làm lãi.
