Nhưng ít nhất những người này vẫn còn phương tiện và phương cách thay thế xăng dầu, thay thế gas.
Người ta gọi vui là né xăng, né gas trong thời bão giá. Đi xe đạp điện tới cơ quan, người ta dù sao vẫn đủ vui vẻ để sáng tác những bài thơ biếm về xăng, về gas để mà đọc mua vui cho bạn bè.
Nhưng những ngư dân ở các tỉnh ven biển như Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận… thì không còn tư tưởng đâu mà ngồi sáng tác thơ trào phúng trong lúc hàng trăm tàu cá của họ phải nằm bờ vì cơn bão mang tên giá xăng dầu. Bởi tình cảnh của họ chỉ có thể được mô tả bằng hai chữ bi đát. Giá xăng dầu tăng cao nên nếu cứ ra khơi, hầu hết đều nắm chắc sự thua lỗ.
Hiện nay ở Phú Yên hay Khánh Hòa, chi phí đi biển cho mỗi tàu khai thác cá ngừ đại dương là 170 triệu đồng/tháng, thay vì 140 triệu đồng như trước thời điểm xăng dầu chưa tăng ở mức kỷ lục.
Theo tính toán của ngư dân Tuy Phong, Bình Thuận, một tàu công suất 90CV phải chi ít nhất 60 triệu đồng cho một lần ra khơi. Giá dầu tăng 10% tổng chi phí phải tăng 20% vì giá thực phẩm đi biển, nước đá cũng tăng theo.
Sẽ còn bi đát hơn với những ngư dân này, khi ngồi nhà thì tiền nợ ngân hàng, nợ các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cứ lãi mẹ đẻ lãi con, nhưng đi biển ngày càng khó khăn.
Ra khơi xa đánh cá thì có nguy cơ bị “tàu lạ, nước lạ” bắt đòi tiền chuộc, loanh quanh ven bờ thì sản lượng đánh bắt thấp và cầm chắc thua lỗ. Có người nói vui: đấy là bà con ngư dân còn chưa phải đóng “phí bảo trì đường biển” đó nhá.
Nhưng với quyết định tăng giá xăng, áp dụng đối với mọi đối tượng mà không có những chính sách đặc thù hỗ trợ các đối tượng đặc biệt (như hỗ trợ giá điện cho các hộ nghèo), ngư dân hầu như không còn lối thoát.
Dù biết giá tăng là quy luật của thị trường nhưng sau những đợt tăng giá xăng dầu, phải rất lâu ngư dân mới “hồi phục”. Dù giá cá sẽ tăng sau khi tàu cá nằm bờ cả loạt, nhưng cũng mất vài tháng và theo kinh nghiệm của ngư dân, họ cũng chỉ được thêm 500-1.000 đồng/kg cá là cùng vì quyền quyết định giá không nằm trong tay họ.
Trong khi đó, người tiêu dùng có thể sẽ chứng kiến sự tăng giá vùn vụt của các loại hải sản khi chúng đã được bày bán ở các chợ.
Đã có những ngư dân bỏ tàu công suất lớn, hằng ngày né xăng dầu bằng thuyền thúng chèo tay, đánh bắt quẩn quanh chờ ngày xăng dầu hạ nhiệt. Âu cũng là một cách né thường thấy mỗi khi xăng dầu tăng giá. Nhưng điều không bình thường này cứ diễn đi diễn lại trong vài năm nay.
