“Tôi từng loay hoay tìm mục đích sống"
- Cảm nhận của anh về nhân vật Thiện như thế nào khi đọc xong kịch bản lần đầu?
- Khi đọc xong kịch bản, tôi thấy Thiện khá giống mình ở một số phương diện. Chẳng hạn, nhân vật cũng là người theo đạo Công giáo, làm nghề quay phim đám cưới. Bản thân tôi học trong ngành đạo diễn nên thấy khá thoải mái với các thao tác liên quan đến quay dựng trước ống kính.
Nhưng ban đầu, tôi cũng cảm thấy mình chưa gần với Thiện lắm, bởi trải nghiệm của tôi ở giai đoạn đó chưa đủ để chạm đến chiều sâu nhân vật. Nhưng qua nhiều đợt quay khác nhau, đạo diễn đã cùng trao đổi để tôi cảm nhận được nhân vật tốt nhất có thể.
 |
| Vai Thiện là vai chính điện ảnh đầu tay của Lê Phong Vũ. Ảnh: Hoàng Nam. |
- Anh nghĩ điểm giống nhất giữa mình và nhân vật là gì?
- Tôi nghĩ cả 2 giống nhau nhất chính là sự mông lung. Tôi đến với phim trong một tâm thế rất mông lung về cuộc sống. Nghề nghiệp và định hướng đều chưa rõ ràng. Tôi vẫn đang loay hoay tìm mục đích sống, điều gì đang thực sự lôi kéo mình.
Trong phim Thiện cũng đang như vậy. Nhân vật vẫn loay hoay với cuộc đời, đang tìm kiếm đức tin hay một lý do để sống. Đó là điều mà tôi cảm thấy giữa mình và Thiện có sự tương đồng nhất định.
- Anh thích và không thích Thiện ở điểm nào?
- Tôi thích Thiện vì anh ta có sự cởi mở. Trong mỗi cảnh quay, Thiện luôn có sự va chạm với từng nhân vật hay từng khoảnh khắc nhỏ. Nhưng suốt hành trình, anh luôn cởi mở và đón nhận mọi việc xảy đến bất kể tình huống nào. Cách Thiện giao tiếp với các nhân vật giúp Thiện mở ra cho bản thân cũng như người xem thấy được những câu chuyện mới trong phim.
Nhưng đó cũng phần nào là điểm tôi không thích ở Thiện. Nhân vật vẫn đang tiếp nhận mọi thứ một cách thụ động. Thiện thiếu sự chiêm nghiệm và đột phá. Dù vẫn đi hết hành trình ở cuối phim, anh ta đã mất rất nhiều thời gian để cảm nhận được những câu chuyện đó.
  |
| Nam diễn viên thấy mình cũng có một số điểm tương đồng với nhân vật. Ảnh: Hoàng Nam. |
- Anh nghĩ lý do gì đạo diễn Phạm Thiên Ân chọn anh cho vai Thiện?
- Tôi nghĩ có thể ngoại hình và chất giọng của mình đang phù hợp với nhân vật. Mặc dù khi đọc mô tả thì tôi thấy không giống lắm. Đạo diễn yêu cầu đôi mắt có chiều sâu mà tôi thì không tự tin vào đôi mắt. Ngoài ra thì còn có chất giọng trầm ấm, dáng người ốm.
Về kỹ năng diễn xuất, tôi nghĩ đạo diễn cần một người xử lý nhân vật bằng trải nghiệm nhiều hơn là kỹ thuật. Anh Ân đang cần một người bản năng nhưng cũng có sự thông hiểu vừa đủ để làm việc được với anh.
Tôi nghĩ đó là 2 lý do hợp lý để tôi được đạo diễn giao vai Thiện.
“Khó khăn lớn nhất của ê-kíp là thời gian”
- Tác phẩm có nhiều chi tiết tôn giáo, triết lý sống, anh có nghĩ mình đủ trải nghiệm để hiểu hết những tư tưởng trong phim?
- Đó cũng là một trăn trở đầu tiên của tôi khi nhận vai. May mắn là khi tôi kể ra khó khăn gì như tuổi tác, kỹ năng diễn xuất hay trải nghiệm sống, đạo diễn đều gạt đi và luôn động viên để tôi yên tâm nhận vai.
Mọi người hay đùa nhìn mặt tôi giống như đi qua hết một kiếp người. Bản thân tôi cũng tự tin mình có nhiều trải nghiệm hơn so với bạn đồng lứa. Nhưng để hóa thân một nhân vật hơn 30 tuổi và có nhiều biến cố, nhiều chiêm nghiệm như Thiện thì cảm thấy chưa sẵn sàng.
- Để hoàn thiện vai diễn, anh đã phải chuẩn bị những gì?
- Tôi nghĩ kỹ năng nhiều nhất mình có khi tham gia điện ảnh là khả năng cảm thụ và phân tích kịch bản. Do đó, điều tôi ưu tiên hàng đầu là phân tích tổng thể câu chuyện của Thiện, tâm lý thực sự của nhân vật là gì. Tôi cũng có trao đổi nhiều những nội dung này với đạo diễn.
Về kỹ thuật diễn, tôi chủ yếu dùng bản năng khi đóng vai Thiện. Nhưng càng về sau, tôi càng nhận ra kiến thức đạo diễn giúp mình hiểu hơn về những cú máy dài trong phim, về các yếu tố như ánh sáng, nhịp điệu trong từng phân cảnh. Tôi nghĩ những kỹ năng mềm đó góp phần giúp nhân vật Thiện trở nên mượt mà hơn chứ không có sự khô cứng.
Tôi cũng gắn bó với nhân vật rất lâu trước lúc bấm máy, lên Lâm Đồng sống một thời gian để cảm nhận được bầu không khí Thiện từng sống, trải nghiệm gì đã tạo nên Thiện hiện tại. Bằng khoảng thời gian quý báu đó, cộng thêm những chia sẻ từ đạo diễn và ê-kíp đã giúp tôi cảm nhận và thấu hiểu nhân vật tốt hơn.
 |
| Để chuẩn bị cho vai diễn, Lê Phong Vũ phải lên Lâm Đồng sống một thời gian trước khi bấm máy. Ảnh: Hoàng Nam. |
- Trong quá trình quay phim anh có gặp khó khăn gì?
- Khó khăn lớn nhất là về thời gian. Khi tham gia dự án tôi không nghĩ nó lại ngốn nhiều thời gian đến vậy. Phim được quay đúng vào giai đoạn Covid-19 nên bị gián đoạn rất nhiều. Ê-kíp còn gặp khó khăn về kinh phí nên rốt cuộc dự án kéo dài đến 2 năm chứ không phải vài tháng như dự tính ban đầu.
Lúc phim quay tôi vẫn còn đang học đạo diễn tại Đại học Sân Khấu Điện Ảnh TP.HCM. Bản thân cũng có kế hoạch riêng cho những công việc của mình. Khi dự án kéo dài hơn, không chỉ tôi mà toàn bộ ê-kíp đều phải hoàn toàn tin tưởng và tiếp tục theo đuổi bộ phim đến cùng. Đó là giai đoạn khó khăn nhất.
Còn về trải nghiệm diễn, tôi nghĩ khó khăn lớn nhất là mình thiếu tự tin. Dù đã nhận vai, giai đoạn đầu tôi có cảm giác mình chưa sẵn sàng để trở thành diễn viên, đặc biệt là với một bộ phim dài. Tôi nghĩ ê-kíp cũng nhận ra điều đó nên đã giúp đỡ tôi rất nhiều.
- Trong phim có nhiều cảnh quay rất dài. Cảnh nào là cảnh khó thực hiện nhất?
- Có 2 cảnh khó. Cảnh đầu là cảnh dài 25 phút trên phim, phân đoạn Thiện nói chuyện với cụ Lưu. Đó là cảnh tốn thời gian nhiều nhất, lên đến 5 tuần. Trong đó 2 tuần để mọi người chuẩn bị và 3 tuần để tập diễn.
Nó khó vì đòi hỏi nhiều kỹ thuật quay. Diễn viên và quay phim phải di chuyển liên tục, lên xuống xe rồi đi từ ngoài vô trong nhà. Về nhịp diễn và tốc độ diễn trong phân cảnh đó cũng được đạo diễn rất chú tâm, xác định nhất định phải làm được. Điều đó khiến mọi người rất áp lực. Nếu tôi chỉ sai một nhịp nhỏ thôi thì cảnh đó phải quay lại từ đầu.
Một cảnh nữa là ở cuối phim, khi nhân vật đi trong mưa và nhìn thấy đàn bướm trắng. Đó là phân đoạn khiến tôi không thể tưởng tượng được mình đang diễn gì, mắt nên nhìn ở đâu và cảm xúc cần có là gì? Hoang mang, lo sợ hay đang cầu mong điều gì?
Khi quay đạo diễn Phạm Thiên Ân cũng không giải thích rõ ràng. Và đến hiện tại, tôi cũng cảm chưa hiểu được hết cảnh quay. Bởi phân đoạn này nằm trong chuỗi những sự mơ hồ giữa thật - ảo trong phim. Tôi nghĩ có thể lúc đó anh Ân nghĩ theo một hướng nhưng tôi lại trải nghiệm theo một hướng khác để diễn.
  |
| Trong phim có cảnh quay mất đến mấy tháng trời để hoàn thành. Ảnh: Hoàng Nam. |
- Trong phim, Thiện phải đối thoại với nhiều nhân vật, từ đứa bé 5 tuổi đến người già, nhiều trải nghiệm. Trong quá trình phối hợp với các diễn viên, anh lấy cảm xúc như thế nào?
- Ở nửa đầu phim, người xem sẽ thấy Thiện tiếp xúc với Đạo rất nhiều. Khi diễn với cậu bé, tôi không thực sự tập trung vào bản thân mà còn phải nhắc Đạo ngay trong lúc diễn. Vì khi đó Đạo chỉ mới hơn 4 tuổi và còn rất quậy. Nếu mình nói chuyện nghiêm nghị quá, bé cũng sẽ không nghe.
Do đó, tôi cố làm thân với Đạo trước để đảm bảo cả 2 hợp tác tốt hơn trong lúc quay. May mắn, Đạo là một cậu bé rất nhạy bén trong việc tiếp thu thông tin. Nên khi nói điều gì, bé sẽ ghi nhớ và làm đúng yêu cầu.
Càng về sau, việc đối thoại với cụ Lưu hay cô Phi Điểu lại là một trải nghiệm khác. Lúc quay phim thì cụ Lưu đã lẫn rồi, không còn minh mẫn như một năm trước đó. Cụ hay nói trước quên sau và lặp đi lặp lại lời thoại. Nên mọi người phải dành nhiều thời gian để cụ thích nghi với bối cảnh, cũng như thích nghi với việc phải ngồi nói chuyện với bạn diễn là tôi.
Cảm xúc bùng nổ tại Cannes
- Cảm xúc của anh thế nào khi phim được gửi đi Cannes? Cảm xúc sau đó khi phim thắng lớn?
- Khi được nhà sản xuất báo trước một tháng, tôi cũng lăn tăn về vấn đề thời gian, tiền bạc, visa… May mắn có ê-kíp hỗ trợ hết mình, tạo điều kiện thuận lợi để tôi đến Cannes. Ban đầu, đạo diễn báo phim được chiếu ở hạng mục Directors' Fortnight nên không cần dự thảm đỏ. Tôi cũng đặt tâm thế phim được chiếu là vui rồi, không cần tranh giải gì hết.
Nhưng vừa đáp xuống sân bay và nhận phòng khách sạn thì lại có tin phim tranh giải Caméra d'Or. Thế là nửa tiếng sau tôi đã phải mặc đồ đi thảm đỏ rồi.
Đến ngày bế mạc, ê-kíp vẫn chưa biết phim chiến thắng, nhưng tự tin sẽ nhận được một giải gì đó. Khi ban giám khảo công bố kết quả, mọi người trong đoàn ngồi tại hội trường đều có cảm giác bùng nổ.
Những gương mặt nổi tiếng trên thế giới đồng loạt đứng dậy vỗ tay và chúc mừng. Điều đó khiến tôi cảm thấy rất tự hào về bộ phim lẫn bản thân khi được là một phần của dự án.
 |
| Theo diễn viên, mọi người đến Cannes với tâm thế thoải mái, không kỳ vọng chiến thắng. Ảnh: Hoàng Nam. |
- Sau khi phim ra mắt khán giả Việt Nam, anh có đọc những bình luận khen chê và có suy nghĩ gì không?
- Có chứ. Khi phim bắt đầu chiếu ở Việt Nam thì tôi và ê-kíp còn đang ở Bảo Lộc để cảm ơn những người đã phụ giúp đoàn. Suốt thời gian đó, chúng tôi tranh thủ tìm đọc các bài viết về phim khi ngồi trên xe hay về khách sạn.
Tôi đọc rất nhiều phản hồi của mọi người và thấy rằng dường như các ý kiến chia làm 2 luồng: Một bên rất thích và một bên không thích.
Chúng tôi sẽ tiếp thu những ý kiến hay, còn những bình luận tiêu cực hay góp ý chê trách thì lấy làm điểm tựa để sửa đổi, cải thiện cho sản phẩm sau.
- Trong tương lai, ngoài dòng art-house thì anh có sẵn sàng tham gia các dự án phim thương mại?
- Tôi nghĩ mình sẽ lựa chọn những kịch bản mà mình thấy phù hợp. Tôi cũng đang cân nhắc cho một vài dự án mới. Điểm chung là tất cả kịch bản đều khiến tôi cảm thấy hứng thú, chính đạo diễn cũng cảm thấy tôi đồng điệu với nhân vật.
Trước “Bên trong vỏ kén vàng”, tôi cũng đã từ chối nhiều kịch bản vì không tìm ra điểm chung với nhân vật. Nên nếu để được lựa chọn thì tôi sẽ chọn nhân vật phù hợp và câu chuyện tạo được cho mình cảm hứng.
