Mua bán dễ dàng
Tại phố Hàng Hòm (Hoàn Kiếm, Hà Nội), có thể tìm được bất cứ loại hoá chất nào kể cả các chất cực độc như lưu huỳnh, axit sunfuric, axit nitric… Thậm chí, cả phenol - chất được coi là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt ở biển miền Trung cũng được bày bán công khai.
Trong vai người mua hàng, PV Tiền Phong được một người bán giới thiệu phenol có giá 130.000 đồng/1kg, mua nhiều giá sẽ “mềm” hơn. Họ cũng không hề hỏi khách mua chất độc này nhằm mục đích gì mà chỉ giới thiệu đây là chất cực độc, rất nóng. Khi PV ngỏ ý muốn mua số lượng ít hơn, người bán gắt gỏng “ai cắt ra được cái đấy, mùi quá kinh luôn”.
Cũng tại cửa hàng này, axit sunfuric, loại chất có thể gây bỏng nặng thậm chí tử vong được bán với giá 50 nghìn đồng/lọ. Khi hỏi về mức độ nguy hiểm, người bán trả lời ngắn gọn: “Mày mua lần đầu à, axit nào chả bỏng, để cẩn thận vào”.
Tại các cửa hàng gần đó, những hoá chất khác không kém phần nguy hiểm như axit nitric, lưu huỳnh… cũng không khó để mua. Các chất này ngoài dùng trong công nghiệp thì cũng là nguyên liệu để chế tạo chất nổ. Đặc biệt, hóa chất kali nitrat hoặc axit nitric vốn dùng để chế tạo thuốc nổ, pháo, mìn cũng được bày bán công khai, muốn mua bao nhiêu cũng có, giá 100.000 đồng/1kg hoặc 40.000/ 1lít.
Theo quy định của Luật Hoá chất, việc mua bán hóa chất độc phải có phiếu kiểm soát, có xác nhận của bên mua, bên bán và bao gồm các thông tin về tên hóa chất, số lượng hóa chất, mục đích sử dụng...
Đặc biệt, phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc phải được lưu giữ tại bên bán, bên mua ít nhất 5 năm và phải xuất trình khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu. Tuy nhiên, các cửa hàng hoá chất tại Hà Nội gần như “ngoài vùng phủ sóng” của luật. Chỉ cần đọc tên là người bán sẽ mang ra đúng loại cần mua với số lượng bao nhiêu cũng có.
Cực độc, có thể gây ung thư
Tại chợ Đồng Xuân, những người bán hàng thường rỉ tai nhau về một loại thuốc có thể chống chuột, kiến, gián... Chỉ cần để một viên vào giữa hàng hoá thì không động vật nào có thể phá hoại lương thực, thực phẩm. Trong vai một người buôn gạo, PV ngỏ ý muốn mua loại thuốc trên thì được một người bốc vác thuê tại đây đon đả mời chào. Người này ra giá sẽ đặt thuốc chống côn trùng với giá 20.000 đồng/bao hàng song PV từ chối, nói muốn mua thuốc về tự dùng.
Rất nhanh, người phụ nữ đưa ra một lọ thuốc in toàn chữ Trung Quốc và bốc mùi rất khó chịu.
PV Tiền Phong đem loại thuốc trên về nhờ một cán bộ Viện Hàn lâm khoa học công nghệ Việt Nam thẩm định. Ông này cho biết, đây là nhôm photphua (AIP), một loại thuốc thuộc nhóm cực độc, công dụng chính là khử trùng kho bảo quản. Chất này khi bay hơi sẽ ảnh hưởng hệ thần kinh tới mức gây tử vong cho côn trùng. Chất này có thể gây ung thư cho người và đặc biệt nguy hiểm tới thai nhi dưới 3 tháng tuổi. Loại thuốc này tuyệt đối không được để lẫn với lương thực, thực phẩm.
Tại chợ đầu mối Long Biên, từ lâu cũng to nhỏ thông tin có tình trạng người bán hàng dùng hoá chất nhằm làm hoa quả của mình tươi lâu hơn. Tuy nhiên, những người bán hàng ở đây khá kín tiếng khi nói về nguồn gốc của các loại thuốc bảo quản này. Nhờ một vài mối quan hệ, PV cũng có được một chai thuốc không nhãn mác, có mùi khó chịu được cho là giúp bảo quản trái cây tươi rất lâu.
Theo quy định của Luật Hoá chất, việc mua bán hóa chất độc phải có phiếu kiểm soát, có xác nhận của bên mua, bên bán và bao gồm các thông tin về tên hóa chất, số lượng hóa chất, mục đích sử dụng... Đặc biệt, phiếu kiểm soát mua, bán hóa chất độc phải được lưu giữ tại bên bán, bên mua ít nhất 5 năm và phải xuất trình khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu.
