Một thế hệ thầm lặng

> Chuyện tình... không số

Hình ảnh tàu không số chở vũ khí vào chiến trường miền Nam. Ảnh tư liệu.

Sáng 29-9 tại Hội Nhà văn VN, đại biểu Hội truyền thống Đường Hồ Chí Minh trên biển và đạo diễn Minh Chuyên cùng nhà văn Đình Kính ra mắt cuốn sách Huyền thoại tàu không số và 10 tập phim tài liệu cùng tên, chuyển thể từ cuốn ký này. Các tác giả chọn dịp ra mắt ý nghĩa - tháng 10 tới kỷ niệm cấp độ nhà nước 50 năm thành lập đoàn 759-tức đoàn 125 sau này.

Nhận lời Hội truyền thống, nhà văn Đình Kính lãnh trách nhiệm viết cuốn sách về sự kiện thật, người thật từ những chuyến tàu không số hoạt động suốt thời kỳ 1961-1975. Từ chất liệu chính là lời kể của nhân chứng, Hội truyền thống phát động hơn nghìn hội viên toàn quốc, viết lại kỷ niệm sâu sắc nhất trong đời hoạt động trên những con tàu không số.

Độc giả có thể tìm thấy lời kể của ông Huỳnh Ba - nhân chứng cuối cùng của chuyến tàu đầu tiên ra đi năm 1960; đoạn trích trong nhật ký của thuyền trưởng tàu không số đầu tiên Lê Văn Một; hồi ký của anh hùng Bông Văn Dĩa - ông Một và ông Dĩa mất năm 1982; cùng hàng chục câu chuyện đến giờ mới kể.

Chủ tịch Hội truyền thống đường Hồ Chí Minh trên biển, ông Trần Văn Hữu nói: “Tranh thủ các nhân chứng sống còn minh mẫn, chúng tôi thấy cần kể ra gấp. Chúng tôi động viên 1.037 hội viên chỉ cần gạch đầu dòng, mộc mạc và chân tình nhất để làm chất liệu cho nhà văn”. Toàn bộ số tư liệu này trao cho nhà văn Đình Kính đầu năm 2010, cuốn sách hoàn thành dịp cuối năm.

Chia sẻ về quá trình viết sách, nhà văn Đình Kính: “Tôi cóp nhặt được nhiều câu chuyện cảm động. Qua việc kể lại, tôi muốn thấu hiểu hiện thực, sự hy sinh đáng khâm phục của một thế hệ những thuyền viên tàu không số. Họ đáng được phong anh hùng, mỗi lần lên đường đã xứng phong anh hùng rồi”.

Đình Kính vốn không xa lạ với vai trò biên kịch, nay viết kịch bản 10 tập phim tài liệu cùng tên, do đạo diễn Minh Chuyên thực hiện. Ban đầu kịch bản đưa ra 50 nhân vật điển hình, trong quá trình quay đoàn làm phim phát hiện và bổ sung 50 nhân chứng và câu chuyện cảm động nữa. Đạo diễn Minh Chuyên cùng các nhà làm phim đi từ Bắc vào Nam, gặp gỡ, ghi hình và kết nối 100 câu chuyện thành huyền thoại.

“10 tập phim phản ánh được quyết tâm của Bộ Chính trị khi mở con đường trên biển, ca ngợi chiến công và sự hy sinh anh hùng của những người trên con tàu không số. Đây có thể xem là khúc tráng ca trên biển, về một thế hệ người Việt Nam anh hùng. Phim lên sóng cũng là lần đầu tiên chúng ta công khai rộng rãi về cuộc chiến đấu gian khổ trên biển Đông thời kỳ chống Mỹ”, Minh Chuyên nói.

Phim sử dụng nhiều nguồn tư liệu quý, đặc biệt là tư liệu do quân đội Mỹ quay, từng xuất hiện trong phim Chiến tranh Việt Nam những điều chưa biết. Ví như hình ảnh 9 tàu chiến Mỹ quây hải thuyền Việt Nam, cuối cùng ta phải cho nổ tàu, hai phần ba thuyền viên hy sinh. Nhiều tập phim mô tả khá kỹ cuộc chống chọi khốc liệt của thuyền viên tàu không số, trong nhiệm vụ chở chiến sĩ, vũ khí tiếp tế cho chiến trường miền Nam.

Không chỉ đi dọc chiến trường xưa, tìm lại dấu vết cũ, nghe nhân chứng sống nhớ lại những chuyến vượt biển trong giông bão, các nhà làm phim nuôi hy vọng giúp công chúng có cái nhìn sâu sắc hơn về những người gắn bó với tàu không số. Hầu hết trong số họ trở về thời bình với cuộc sống thanh bần, chưa có chế độ ghi nhận công lao, đến nay mới có 4 người được phong anh hùng.