Năm 2013, Donald Trump mang cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ tới Nga. Trong bộ trang phục sang trọng, lộng lẫy, hòa mình giữa những ông trùm kinh doanh hàng đầu thế giới, ông không giấu nổi niềm háo hức trên khuôn mặt khi chờ đợi sự xuất hiện của một vị khách quý: Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Nhà tài phiệt trước đó đăng trên mạng xã hội Twitter lời mời cá nhân dành cho ông chủ Điện Kremlin. Một cuộc gặp trực tiếp giữa hai người cũng được lên kế hoạch một ngày trước buổi diễn, theo Washington Post.
Tổng thống Putin hủy lịch trình vào phút chót nhưng đã gửi tặng ông Trump một hộp quà truyền thống của nước Nga cùng một lá thư chúc mừng, Aras Agalarov, tỷ phú Nga, từng giữ vai trò như một người liên lạc giữa ông Trump và ông Putin, cho hay.
Dù vậy, Trump vẫn thu hoạch tương đối sau chuyến đi. Nhà tài phiệt nhận một phần trong gói 14 triệu USD mà Agalarov cùng các nhà đầu tư khác chi trả để ông mang cuộc thi hoa hậu danh tiếng đến thủ đô Moscow, Nga. Agalarov nói rằng ông và đối tác Mỹ còn ký một bản thỏa thuận xúc tiến việc xây dựng công trình Tháp Trump ở trung tâm Moscow.
Sự kiện năm 2013 phần nào cho thấy mối quan hệ đặc biệt giữa tỷ phú New York và Tổng thống Nga. Mối quan hệ này thời gian gần đây lại càng thu hút nhiều quan tâm từ dư luận khi ông Trump tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng.
Trump cùng các thành viên trong gia đình ông từ những năm 1980 đến nay từng không ít lần tới Moscow để tìm kiếm cơ hội kinh doanh. Các khoản tiền kếch xù từ những nhà đầu tư Nga đã giúp đế chế Trump thu mua hàng loạt bất động sản trên toàn thế giới.
"Người Nga đóng góp tương đối vào khối tài sản của chúng tôi", Donald Jr., con trai ông Trump, nói tại một hội nghị về nhà đất năm 2008.
Ở chiều ngược lại, ông Putin cũng dành cho nhà tài phiệt New York những lời tán dương. Tháng 12 năm ngoái, ông chủ Điện Kremlin ca ngợi Trump là một người "tài năng và đa sắc". Tỷ phú Mỹ lúc bấy giờ nói rằng ông "vinh dự" khi được Tổng thống Nga khen tặng.
Những nhận xét tích cực mà đôi bên dành cho nhau vẫn tiếp diễn. Hôm 16/6, tại một buổi vận động, Trump dẫn lại các bình luận của ông Putin để lý giải cho việc vì sao ông không phản đối lãnh đạo nước Nga.
"Người ta gọi tôi là một thiên tài và tôi phải khước từ họ ư? Không, tôi sẽ không làm vậy", ông Trump tuyên bố.
Hôm 17/6, tại St. Petersburg, Tổng thống Putin một lần nữa gọi tỷ phú Trump là một người "đa sắc", đồng thời nhấn mạnh ông hoan nghênh đề xuất "khôi phục hoàn toàn" mối quan hệ Nga - Mỹ mà nhà tài phiệt New York từng đưa ra.
Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump kêu gọi tăng cường hợp tác với Moscow. Và tỷ phú cũng thu phục về bên mình một đội cố vấn hùng hậu gồm những người có mối quan hệ về kinh tế với Nga.
Trả lời phỏng vấn Washington Post, Agalarov và con trai, ca sĩ người Nga Emin Agalarov, cho biết họ trở thành bạn của ông Trump từ sau cuộc thi hoa hậu năm 2013. Trong một lần gặp gỡ ở New York, ông Trump chia sẻ với họ quan điểm về mối quan hệ Nga - Mỹ.
"Ông ấy luôn miệng nói rằng 'mỗi khi Mỹ và Nga lục đục, cả hai nước đều bị ảnh hưởng. Vì lợi ích của tất cả mọi người, điều này cần phải được hóa giải. Chúng ta nên là bạn'", Emin Agalarov kể lại.
Theo giới quan sát, mối quan hệ Trump - Putin đang gây chú ý tại các quốc gia ủng hộ phương Tây cũng như trong cộng đồng chính sách đối ngoại Mỹ.
Lập trường của ông Trump đối với Nga "khiến tất cả những người mà tôi có dịp nói chuyện đều cảm thấy lo lắng. Bản thân tôi cũng lo lắng", Michael McFaul, cựu đại sứ Mỹ ở Nga, chia sẻ.
David J. Kramer, trợ lý ngoại trưởng Mỹ dưới thời cựu tổng thống George W. Bush, nói ông "sửng sốt" bởi cách tiếp cận của tỷ phú Trump trước lãnh đạo nước Nga.
Phát ngôn viên của Trump không đưa ra bình luận nhưng một trong những người cố vấn chính sách cho ông khẳng định tỷ phú Mỹ chắc chắn sẽ "mạnh tay hơn" đối thủ chạy đua vào Nhà Trắng từ đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton, trong việc khôi phục mối quan hệ Nga - Mỹ.
Tham vọng đặt dấu ấn trên đất Nga
Theo Washington Post, ông Trump từ lâu đã ấp ủ kế hoạch xây dựng Tòa tháp Trump tại Nga. Nhà tài phiệt hồi năm 2007 miêu tả "Nga là một trong những địa điểm đầu tư hấp dẫn nhất thế giới" đồng thời hứa hẹn đế chế của ông "một lúc nào đó sẽ có mặt tại Moscow".
Tuyên bố hùng hồn trên xuất phát từ việc Trump cùng các đồng sự nhận thấy một thời cơ tuyệt vời tại Nga. Họ muốn bán những căn hộ hạng sang kiểu Mỹ cho giới tinh hoa giàu có ở quốc gia này, nơi mà các công trình kiến trúc chủ yếu vẫn xây dựng theo phong cách Liên Xô.
Quá trình hiện thực hóa ý tưởng kinh doanh của Trump lần đầu tiên được công khai vào năm 1987, khi ông có chuyến công tác tới Moscow. Trump cùng vợ lúc đó là bà Ivana tới Nga khảo sát các vị trí để xây những khách sạn hạng sang. Tỷ phú Mỹ hy vọng có thể hợp tác với cơ quan khách sạn - du lịch thuộc Điện Kremlin triển khai dự án này, theo cuốn hồi ký "Nghệ thuật Giao dịch" do Trump viết và xuất bản cùng năm.
Ông cho hay đại sứ Liên Xô đã nêu ý tưởng trên với ông khi hai người ngồi dùng bữa trưa cạnh nhau ở thành phố New York. Trump miêu tả chuyến đi này là "một trải nghiệm "khác thường" và ông thấy "ấn tượng trước sự nhiệt tình của các quan chức Liên Xô". Tuy nhiên, dự án không bao giờ được khởi công dù đôi bên từng rất nhiều lần trao đổi suốt từ thời điểm đó tới năm 2013, lúc ông đến Nga để tổ chức cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ.
Trump năm 1996 còn cố gắng thuyết phục giám đốc điều hành các công ty thuốc lá Mỹ xây dựng một khu chung cư phức hợp cao cấp ở Moscow. Ted Liebman, kiến trúc sư từng làm việc với Trump, cho biết ông đã phác thảo bản vẽ để nhà tài phiệt sử dụng trong các phiên họp với những quan chức Nga.
Năm 2005, ông ký bản hợp đồng niên hạn một năm với một công ty phát triển ở New York để thực hiện dự án xây dựng Tháp Trump ở Moscow. Bayrock Group tìm thấy một địa điểm tốt nhưng nỗ lực trên tiếp tục gặp thất bại.
Công cuộc chinh phục vẫn tiếp diễn. Trong một bài phát biểu vào năm 2008, Donald Jr., con trai tỷ phú Trump, thông báo ông đã đến Nga 6 lần trong 18 tháng gần nhất với hy vọng có thể hoàn thành thỏa thuận.
"Nhiều người mua bị hấp dẫn bởi các dự án của chúng tôi", ông này nói nhưng thêm rằng họ vẫn còn vô vàn khó khăn cần giải quyết.
"Chúng tôi rất muốn kinh doanh ở đấy nhưng Nga thực sự là một thế giới khác biệt", Donald Jr. nói.
Giới giàu Nga cũng là những khách hàng tiềm năng và quan trọng hàng đầu đối với các dự án bất động sản mà ông Trump triển khai ở Mỹ cũng như trên toàn thế giới. Ông Trump năm 2008 đã bán một biệt thự trị giá 95 triệu USD ở Palm Beach cho nhà tài phiệt Nga Dmitry Rybolovlev, theo hồ sơ bất động sản.
 |
Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp báo cuối năm 2015. Ảnh: Guardian.
Mối quan hệ đặc biệt
Mối liên quan giữa tỷ phú Trump và ông Putin bắt đầu thu hút sự chú ý vào năm ngoái khi ông Putin lên tiếng khen ngợi nhà tài phiệt New York giữa lúc ông đang chật vật tìm cách giành ảnh hưởng bên trong đảng Cộng hòa.
Tại một cuộc tranh luận hồi tháng ba, ông Trump khen ông Putin "là một lãnh đạo cứng rắn". Nhà tài phiệt thậm chí còn cho rằng Tổng thống Nga mạnh mẽ hơn cả Tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, sau đó, ông thêm rằng "mạnh mẽ chưa hẳn đã tốt".
Các trợ lý hàng đầu của ông Trump cũng có mối liên hệ với nước Nga. Quản lý chiến dịch tranh cử Paul Manafort từng có nhiều thỏa thuận kinh doanh trị giá hàng triệu USD với các nhà tài phiệt thân Nga.
Michael Flynn, cựu lãnh đạo Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ, cố vấn cho ông Trump, hồi năm ngoái khiến cộng đồng ngoại giao quốc tế ngạc nhiên khi ngồi cạnh Tổng thống Nga Putin tại một buổi tiệc ở Moscow nhằm vinh danh kênh truyền hình RT.
Flynn cho biết ông đã chia sẻ suy nghĩ của mình với Tổng thống Nga về việc Washington và Moscow nên hợp tác chặt chẽ hơn.
Trong khi đó, Carter Page, trợ lý phụ trách về chính sách ngoại giao cho tỷ phú Trump, từng điều hành văn phòng của ngân hàng Merrill Lynch ở Moscow, đồng thời đảm nhận cả vai trò cố vấn cho công ty năng lượng Gazprom, Nga.
Ngoài ra, ông Trump còn thường xuyên thảo luận về tầm nhìn của mình đối với nước Nga cùng các đối tác kinh doanh.
"Ông ấy liên tục nhấn mạnh rằng Tổng thống Putin là một lãnh đạo mạnh mẽ", Emin Agalarov nói. "Đây có thể là một bước đột phá tuyệt vời. Nếu ông Trump trở thành tổng thống Mỹ và làm bạn với ông Putin, chúng ta sẽ tránh được ít nhất 10 cuộc xung đột mỗi năm".
