Với không ít người, ớt là loại gia vị không thể thiếu trong bữa ăn, giúp làm tăng cảm giác ngon miệng. Ngoài làm thực phẩm, quả ớt còn được nhân dân ta sử dụng làm thuốc chữa bệnh từ xa xưa. Toàn bộ cây ớt từ quả, lá, rễ đều được dùng làm thuốc.
Trong ớt có chứa ankaloid là capsicain, acid isodexenic vanilylamit…; nhiều vitamin C, B1, B2, acid citric, acid malic, beta carotene... Theo Đông y, ớt vị cay tính nóng. Có tác dụng khoan trung, tán hàn, kiện tỳ, tiêu thực, chỉ thống (giảm đau),... Bà con ta thường dùng ớt để chữa đau bụng do lạnh, tiêu hóa kém, đau khớp, dùng ngoài chữa rắn rết cắn. Ngoài ra, ớt còn giúp ngăn ngừa bệnh tim do chứa một số hoạt chất làm lưu thông máu tốt, tránh đông vón tiểu cầu, ngăn ngừa tăng huyết áp...
Theo một nghiên cứu mới của Hoa Kỳ cho thấy hợp chất capsaicin - chất tạo độ cay nóng trong ớt và nhiều gia vị khác có thể giúp làm chậm sự lây lan của ung thư phổi, nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ung thư ở cả nam và nữ. Hầu hết các trường hợp tử vong liên quan đến ung thư xảy ra khi ung thư lan đến các bộ phận khác trên cơ thể, gọi là di căn.
“Ung thư phổi và các bệnh ung thư khác thường di căn đến các vị trí thứ phát như não, gan hoặc xương, khiến chúng khó điều trị”, Jamie Friedman, một ứng cử viên tiến sĩ thực hiện nghiên cứu phát biểu, “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rằng hợp chất tự nhiên capsaicin từ ớt có thể là một liệu pháp mới để chống lại sự di căn ở bệnh nhân ung thư phổi”.
Tốt cho tiêu hóa: Hàm lượng vitamin C cũng đắc dụng với quá trình tiêu hóa. Ngoài ra, những loại thực phẩm làm nước bọt tiết ra trong khi nhai cũng tốt cho tiêu hóa, và ớt nằm trong số đó.
Giảm cân: ớt xanh giàu chất chống oxy hóa và có mức calorie bằng 0. Trên thực tế, ớt xanh có thể giúp tăng cường đến 50% tốc độ trao đổi chất trong 3 giờ sau khi ăn, qua đó hỗ trợ thúc đẩy nỗ lực giảm cân.
Giúp điều trị cảm lạnh và nhiễm trùng xoang: Chất capsaicin trong ớt có tác dụng kích thích màng nhầy của mũi và xoang. Nhờ vậy, loại ớt này đắc dụng trong việc đối phó cảm lạnh và nhiễm trùng xoang.
Kiểm soát đường huyết: ớt xanh được khuyên dùng đối với những người bị bệnh tiểu đường bởi các hợp chất trong loại ớt này thực sự đắc dụng khi nói đến việc kiểm soát đường huyết.
Chữa ăn uống chậm tiêu: ớt dùng làm gia vị trong bữa ăn hằng ngày.
Chữa đau thắt ngực: ớt 2 quả, đan sâm 20g, nghệ đen 20g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa đau dạ dày do lạnh: ớt 1- 2 quả, nghệ vàng 20g. Tất cả tán bột chia uống ngày 2 lần.
Chữa viêm khớp mạn tính: ớt 1 - 2 quả, dây đau xương 30g, thổ phục linh (củ khúc khắc) 30g. Sắc uống ngày 1 thang.
Chữa chàm (eczema): lá ớt tươi 1 nắm, mẻ chua 1 thìa. Hai thứ giã nhỏ, lấy vải sạch gói lại, đắp lên nơi bị chàm đã rửa sạch bằng nước muối.
Chữa rết cắn: lá ớt giã nhỏ, đắp vào nơi bị thương, băng lại. Ngày làm 1 - 2 lần cho đến khi hết đau.
Chữa vẩy nến: lá ớt cay 1 nắm to (đem sao chín nhưng không được cháy), tinh tre đằng ngà cạo lấy 1 bát, lá thuốc bỏng (lá sống đời) 7 - 9 lá, thiên niên kiện 300g. Tất cả cho vào nồi, đổ khoảng 2 lít nước, đun sôi kỹ, uống dần thay nước chè, uống chừng 3 ấm là khỏi.
Trị đau bụng kinh niên: rễ cây ớt, rễ cây chanh, rễ hoàng lực mỗi thứ 10g. Sao vàng, sắc uống ngày 1 thang.
Chữa đau lưng, đau khớp: ớt chín 15 quả, lá đu đủ 3 lá, rễ ớt chỉ thiên 80g. Tất cả đem giã nhỏ, ngâm với cồn tỷ lệ 1/2, dùng để xoa bóp sẽ mau khỏi.
Chữa mụn nhọt: lá ớt giã nát với ít muối, đắp vào nhọt đang mưng mủ sẽ bớt đau nhức, dễ vỡ mủ, mau lành.
Chữa rụng tóc do hóa trị liệu: ớt quả 100g ngâm với rượu trắng trong 10 - 20 ngày. Dùng rượu này bôi lên da đầu có tác dụng kích thích mọc tóc.
Giảm đau do ung thư, đau khớp: ăn 5 - 10g ớt mỗi ngày.
Chữa ăn uống kém do ung thư: ớt 100g, hắc đậu xị 100g. Tán bột ăn hằng ngày.