Vương miện hoàng gia Nga, hay còn được gọi là Vương miện hoàng gia vĩ đại được hai nghệ nhân kim hoàn lành nghề nhất triều đình Nga, Pauzie và Loubierin chế tác cho Lễ đăng quang của Nữ hoàng Ekaterina II năm 1762. Bảo vật này đã gắn bó với các vị quân vương của Đế quốc Nga suốt từ khi nó ra đời đến năm 1917, khi chế độ quân chủ tại Nga bị lật đổ.
Chiếc vương miện là một tuyệt phẩm được đúc hoàn toàn toàn bằng vàng trắng tinh khiết, nặng khoảng 2 kg. Vì Đế quốc Nga tuyên bố là hậu duệ của Đế chế Đông La Mã, nên hình dạng của vương miện dựa trên ý niệm về sự kế thừa toàn bộ Đế chế La Mã. Theo đó, phần trên của vương miện chia làm hai nửa hình cầu tượng trưng cho 2 vùng lãnh thổ phía Đông và phía Tây của Đế chế La Mã.
 |
Nữ hoàng Ekaterina II với chiếc Vương miện hoàng gia vĩ đại |
Phần dưới được thiết kế nhỏ lại để đảm bảo thẩm mỹ cũng như vừa vặn với đầu của người đội. Bên trong vương miện là một lớp nhung đỏ, màu giống hồng ngọc, lấy cảm hứng từ màu sắc trong cung điện của các hoàng đế La Mã. Người ta sử dụng tới 4936 viên kim cương lớn nhỏ chọn lọc từ Ấn Độ để trang trí trên bề mặt của vương miện.
Nằm giữa 2 bán cầu là một vòng cung gồm những lá nguyệt quế kim cương trải dọc, tượng trưng cho quyền lực thế tục của vị quân vương. Trên đỉnh vương miện là một viên hồng ngọc khổng lồ, nặng tới 398,72 carat (79,744 g).
Đây là viên hồng ngọc lớn thứ nhì thế giới, chỉ đứng viên hồng ngọc trên vương miện của Đại Đế Ba Tư, Nader Shah. Nó được Nicholas Spafary, đại sứ Nga tại Trung Quốc đem về trong chuyến đi sứ đến Trung Hoa trong giai đoạn từ năm 1675 đến năm 1678. Phía trên viên đá quý là một cây thánh giá kim cương, tượng trưng cho đức tin Kitô giáo của vị quân vương và toàn thể Đế quốc Nga.
 |
Bản sao của Vương miện hoàng gia vĩ đại và chiếc vương miện nhỏ hơn dùng hàng ngày cùng quả cầu, vương trượng của Sa hoàng tại bảo tàng Hermitage |
Vương miện Hoàng gia hiện là bảo vật hàng đầu được trưng bày trong bảo tàng Kremlin Armoury ở điện Kremlin (Moscow). Năm 1900, triều đình Nga đã cho làm bản sao thu nhỏ của Vương miện hoàng gia vĩ đại để trưng bày trong bảo tàng Hermitage tại Saint Petersburg, cùng với chiếc vương miện nhỏ hơn dùng hằng ngày cũng như quả cầu và vương trượng của Sa hoàng.
