1. Trước đó, khi đi ngang qua "chợ máy tính" Thiên Hồ, nằm trên đường Tianhe Lu và đường Shipai XiLu, một người bán thuốc lá đã mời tôi mua gói "555 Singapore bao vàng, giá chỉ 20.000 đồng tiền Việt" trong lúc tại Sài Gòn, gói thuốc này bán 60 nghìn đồng nhưng không phải lúc nào cũng có.
Dĩ nhiên đó là thuốc lá giả - nhưng điều anh chàng Wang vừa nói lại là thật bởi lẽ từ lâu, Quảng Châu đã được mệnh danh là "thiên đường hàng giả của thế giới". Ở đây, người ta làm giả từ quần áo, túi xách, mỹ phẩm, đồng hồ, máy tính xách tay, máy tính bảng, điện thoại di động cho đến linh kiện xe gắn máy, linh kiện ôtô, máy quay phim, máy chụp hình, pin điện thoại, phần mềm máy tính, trò chơi điện tử, kể cả thuốc chữa bệnh với giá bán "không thể rẻ hơn được nữa".
Chả thế mà khi thấy tôi đưa chiếc điện thoại Lumia 730, vừa mới được Hãng Nokia tung ra thị trường thì Wang cười: "Thứ này khoảng nửa tháng là xong. Mà anh cần số lượng bao nhiêu? Sao không mua iPhone 6, chúng tôi đang có sẵn".
Rồi Wang vào trong quầy, kéo hộc tủ lấy ra một chiếc cặp, bên trong chứa đầy những chiếc điện thoại "trái táo". Quả thật nếu chỉ nhìn hình dáng bên ngoài, tôi không thể biết nó là hàng nhái bởi lẽ từ màn hình đến các khe cắm, thậm chí cả lớp hợp kim bọc quanh thân máy cũng y như thật! Mở máy lên, cảm ứng chạm, vuốt rất mượt, vào mạng Internet nhanh như chớp.
Nếu có khác thì khác ở chỗ phía sau thân máy, thay vì là chữ iPhone thì nó là SiPhone i6, đồng thời hình chụp bằng camera của máy không "sắc" lắm. Chỉ vào chữ SiPhone i6, tôi nói: "Để như vầy làm sao bán được?". Wang cười: "30 giây! Nếu sư huynh đồng ý với giá 750 tệ - khoảng 2,5 triệu đồng tiền Việt - và nếu mua từ 200 chiếc trở lên thì tôi kêu nó làm lại liền".
Nằm ở miền Nam Trung Quốc, thuộc đồng bằng châu thổ sông Châu Giang, Quảng Châu (trước kia gọi là Canton - tiếng Anh là Guangzhou) có diện tích 7.434,4 km2, cách Hồng Công 126km. Đây là khu chế xuất hàng đầu của Trung Quốc với dân số ước tính gần 15 triệu người - bao gồm cả những người nhập cư. Là thành phố lớn thứ 3 sau Bắc Kinh và Thượng Hải, đã 2 lần Quảng Châu được Chính phủ Trung Quốc công nhận là cảng biển quốc gia duy nhất trong việc giao thương quốc tế.
Anh Trần, người Việt gốc Quảng Đông, giám đốc một công ty xuất khẩu nông sản ở TP HCM, là người hướng dẫn tôi trong chuyến đi này cho biết: "Đại đa số dân Quảng Châu nói tiếng Quảng Đông trong làm ăn giao dịch mặc dù họ biết tiếng phổ thông. Số ít nói tiếng Triều Châu, Phúc Kiến. Khá nhiều người buôn bán ở chợ Quảng Châu biết tiếng Việt, nhiều người nói rất rành nên anh cứ tự do tìm hiểu. Còn cái nào không rõ, tôi phiên dịch cho".
Để khỏi làm phiền Trần vì tôi biết anh còn phải đến "chợ thực phẩm" nằm trên đường Zeng Cha Lu gặp một số bạn hàng, tôi đề nghị cứ để tôi đi một mình vì trong túi tôi đã có sẵn tấm bản đồ du lịch thành phố Quảng Châu bằng tiếng Anh, mua ở sân bay, hẹn chiều sẽ gặp lại nhau tại một khách sạn nằm cạnh Bến xe Quảng Châu. Hầu hết người Việt sang đây "đánh hàng" về Việt Nam đều thuê phòng tại tầng 5 của khách sạn này.
Chị Huệ, chủ một sạp bán quần áo ở chợ Nhật Tân, Hà Nội cho tôi biết: "Tầng 5 có tổng cộng 22 phòng, được một người Việt thuê trọn gói rồi cho thuê lại". Người này cũng chính là người làm công việc chuyển tiền từ Việt Nam sang đây cho bạn hàng.
Vẫn theo chị Huệ: "Nếu anh cầm theo một, hai trăm triệu, anh không yên tâm vì đi đường xa thì anh cứ đến địa chỉ của họ ở Hà Nội hoặc Sài Gòn, đưa cho họ số tiền ấy. Sang đến đây, anh sẽ nhận lại đủ nhân dân tệ - là tiền Trung Quốc - không mất một đồng".
Tôi hỏi phí chuyển tiền có đắt không? Chị Huệ cười: "Bất kể anh gửi ít hay nhiều, dù 10 triệu hay 1 tỉ, cứ mỗi lần chuyển họ chỉ thu 50 tệ - tương đương 170 nghìn tiền Việt".
 |
Một “nhà máy” làm túi xách giả ở làng Xiujiang.
2. Chia tay Trần, tôi mở bản đồ tìm đường đến khu chợ gần nhất là "chợ đồ da" nằm trên đường Jiefang Beilu và đường Ziyuangang Lu. Tại đây, các trung tâm mua sắm như Guihualou Leather Mall, YiSen Leather Building… nhìn hoành tráng chẳng thua gì Vincom, Parkson ở Sài Gòn nhưng hàng hóa phần lớn là hàng giả, nhái các thương hiệu nổi tiếng như Louis Vuitton, Prada, Gucci, Hermes, Burberry, Chanel… mà dân "đánh hàng" gọi là "real fake - nhái y như thật".
Lúc vừa dừng lại trước một cửa tiệm, bà chủ tiệm đã nhanh nhảu chào tôi: "Nì hảo?". Tôi cười, gật đầu và hỏi bằng tiếng Việt, rằng bà có biết tiếng Việt không? Bà đáp "ít ít thôi" nhưng ngay lập tức, bà nhìn sang cửa tiệm đối diện gọi lớn: "A Dìn à".
Chừng vài phút, người thanh niên tên Dìn bước tới. Sau khi nghe bà chủ tiệm xí xa xí xô một tràng tiếng Trung Quốc, A Dìn hỏi tôi muốn mua gì hay muốn đặt loại hàng gì? Tôi nói tôi muốn tìm một chiếc túi xách hiệu Gucci. A Dìn hỏi màu gì, loại nào, loại tốt nhất, tốt vừa vừa hay loại thường? Tôi trả lời: "Cho tôi xem loại tốt nhất, màu gì cũng được".
Giây lát, chiếc túi xách màu nâu sậm đã được để lên quầy, ngay trước mặt tôi. Sờ vào, tôi thấy lớp da thuộc rất mềm mại, các đường chỉ khâu đều tăm tắp, tuyệt nhiên không thấy một vết lỗi. Khóa kéo mạ vàng, kéo trơn tru, không sượng. Ở quai xách, hai nếp da may khít vào nhau, thẳng băng, liền lạc nhưng trên thân túi lại không hề có bất kỳ một nhãn hiệu nào.
Hỏi ra mới biết để tránh bị bắt vì vi phạm bản quyền theo Công ước quốc tế mà Trung Quốc đã ký kết, dân làm hàng giả, hàng nhái ở Quảng Châu chỉ gắn nhãn hiệu khi nào người mua yêu cầu, còn chưa gắn thì chẳng sợ gì hết! A Dìn nói: "Mua 1 cái không bán đâu, mua 5 cái trở lên mới bán". Tôi hỏi nếu tôi đặt làm 100 cái thì giá bao nhiêu, và chừng nào có hàng?
Lại trao đổi với bà chủ tiệm bằng tiếng Trung Quốc, A Dìn trả lời tôi: "Mua 100 cái thì 500 tệ (khoảng 1,7 triệu đồng tiền Việt) một cái, bao luôn đưa hàng đến biên giới. Khỏi cần đặt, hàng có sẵn rồi, lấy được ngay".
Rồi A Dìn vẫy tôi theo anh ta vào thang máy. Lên đến tầng 5, anh ta quẹo trái, đi thẳng rồi rẽ trái và dừng lại trước một cánh cửa kim loại màu xám. Bấm một loạt số trên tấm bảng điều khiển gắn bên cạnh cửa, Dìn cho tôi biết đây là kho hàng, ngoài túi xách Gucci thì còn nhiều loại khác, tôi tha hồ chọn.
Cửa mở, kho tối om. Khi những bóng đèn compact sáng lên, tôi thấy phải đến cả trăm thùng các tông, thùng nào thùng nấy bề ngang cỡ 60cm, cao khoảng 80cm, hai bên hông in hình cây dù và mấy dòng chữ Tàu, có lẽ là "đừng để bị ướt".
Trong đầu tôi lúc ấy nổi lên 2 điều: Một là làm sao chụp được cái kho này. Móc điện thoại ra chụp thì A Dìn sẽ biết ngay vì trong kho chỉ có tôi và anh ta. Hai là - và điều này mới quan trọng nhất - tôi phải làm sao để lát nữa khi xuống, tôi không mua thứ gì hết mà A Dìn và bà chủ tiệm không… nổi điên vì qua cách tiếp xúc với tôi, họ tưởng tôi là "khách sộp!".
Đi thẳng vào trong, A Dìn kéo ra một chiếc thùng các tông rồi mở nắp. Trong thùng, cả chục chiếc túi "Gucci" nằm xếp lớp. Loại túi này, các siêu thị thời trang cao cấp ở Sài Gòn bán mỗi chiếc vài chục triệu nhưng sau khi chứng kiến cái đống đồ giả y như thật ấy, giá chỉ có 1,7 triệu đồng, tôi phân vân tự hỏi không biết túi Gucci ở Sài Gòn liệu có "thật" không!
Kéo một chiếc thùng khác, A Dìn giới thiệu đây là túi Prada, chỉ cần gắn mác vào là thành "hàng hiệu" liền. Thật lòng mà nói, nếu chỉ lấy tư liệu để viết bài mô tả chuyện buôn bán hàng nhái, hàng giả ở Quảng Châu thì như vậy xem ra đã đủ. Nhưng cái thằng tôi có tật đã làm gì thì phải làm cho ra trò nên bữa cơm chiều hôm ấy, tôi đề nghị với Trần rằng bằng cách nào đó, anh tìm hiểu giúp tôi về nơi sản xuất hàng giả và các công đoạn của nó. Suy nghĩ một lát, Trần nói: "Bạn tôi toàn dân mua bán dừa sấy nên không hiểu tụi nó có biết không. Nhưng thôi, để tôi hỏi thử. May ra trong số đó có đứa rành chuyện này".
 |
Vận chuyển túi xách giả đến nơi tiêu thụ.
3. Và chỉ đến khi ngồi trên máy bay về TP HCM, Trần mới kể túi xách giả hiệu Prada chủ yếu được sản xuất tại làng Yongtai, quận Bạch Vân. Trần nói: "Bạn tôi cho biết cứ mỗi "nhà máy" chỉ rộng chừng 200m2 với 30 công nhân, họ làm ra 100 túi Prada mỗi ngày".
Với túi xách nhái nhãn hiệu Chanel, nó được làm tại làng Xinjang thuộc quận Huadu rồi được vận chuyển đến chợ đồ da Tianhong.
Vẫn theo Trần, hàng nhái được chia thành nhiều lớp, trong đó lớp AA là tốt nhất - nghĩa là giống y như thật nhất. Tiếp theo là lớp A rồi đến lớp B, lớp C: "Lớp A giống đến 95% so với hàng thật, lớp B khoảng từ 85 đến dưới 95%, còn lớp C thì thấp hơn".
Quá trình làm giả bắt đầu bằng việc nghiên cứu. Trần nói, chủ cơ sở làm giả sẽ mua một chiếc túi xách thật rồi đem về tháo tung: "Việc tháo túi cũng được tiến hành rất kỹ lưỡng để quan sát những đường chỉ khâu ở các nếp gấp, các mối nối vì những chỗ này rất dễ bị phát hiện ở hàng giả, chưa kể một số hãng còn có những ký hiệu đặc biệt in chìm tại một vị trí bí mật nào đó trong túi để chống làm giả…".
Tiếp theo, một "chuyên gia" sẽ nghiên cứu xem chỉ khâu được cấu tạo bằng chất liệu gì, gồm bao nhiêu phần trăm nylon và bao nhiêu phần trăm cotton, màu sắc, độ bền ra sao. Tương tự như vậy, "chuyên gia" về da sẽ đánh giá độ dày, độ mềm, màu sắc, hoa văn in trên da để đặt hàng với các cơ sở thuộc da.
Riêng khóa kéo, nhãn mác, đã có "chuyên gia" cơ khí, xi mạ kim loại: "Trung bình mỗi cái túi xách có từ 4 - 6 loại nguyên vật liệu. Ở khâu cuối cùng là khâu dập nhãn mác lên sản phẩm lớp AA, chỉ có một số ít công nhân tay nghề cao mới được giao làm việc này vì nó đòi hỏi sự chính xác đến mức tối đa".
Chưa hết, lúc ngồi taxi từ sân bay Tân Sơn Nhất về nhà, Trần còn dành cho tôi một món quà nữa: "Điện thoại anh mở chưa? Tôi bắn bluetooth cho anh hai tấm hình này". Đó là hình chụp một "nhà máy" làm túi xách giả ở làng Xinjiang. Qua khung cửa sổ, một thanh niên đang ráp thử một mẫu túi xách bằng da màu trắng, còn tấm hình kia là hai thanh niên đang khiêng một gói lớn từ trên xe xuống mà theo lời Trần: "Họ vận chuyển túi xách giả đến nơi tiêu thụ".
Trở lại chuyện A Dìn, khi theo anh ta xuống lại quầy hàng, tôi quyết định sẽ nài nỉ để mua bằng được một chiếc túi xách Gucci với lý do "đem về cho sếp tôi ở Sài Gòn xem rồi mới quyết định". Quả như lời Dìn nói, bà chủ tiệm thoạt đầu nhất mực nguây nguẩy không bán nhưng thấy tôi "hót" dữ quá, bà mới phán một câu thẳng thừng: "Một cái thì phải trả 800 tệ" - nghĩa là gần 2,8 triệu đồng.
Giương lên trước mắt tôi cuốn ca-ta-lô to như cuốn lịch treo tường, lại còn cười toe toét trong lúc đợi A Dìn lên kho dập nhãn mác, bà chủ tiệm nói một tràng tiếng Tàu. Chẳng hiểu gì cả nhưng tôi đoán bà đang tiếp thị cho tôi để tôi về "báo cáo sếp".
Trong cuốn ca-ta-lô ấy, mỗi trang là hàng chục mẫu mã của những hãng sản xuất túi xách lừng danh mà chiếc đắt nhất cũng chỉ hơn 3 triệu đồng trong lúc nếu là hàng thật, người mua phải "xùy" ra không dưới 50 triệu…
