Chiều 3/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về kế hoạch kiểm toán năm 2017. Theo kế hoạch Kiểm toán Nhà nước tập trung lựa chọn 211 đầu mối, đơn vị, chủ đề kiểm toán để tổ chức thành 228 cuộc kiểm toán, tăng so với kế hoạch kiểm toán năm 2016 là 8 cuộc kiểm toán.
Trong lĩnh vực đầu tư xây dựng và chương trình, dự án, Kiểm toán Nhà nước dự kiến tổ chức 48 cuộc kiểm toán với 69 dự án, trong đó có 14 dự án BOT, 1 dự án BT, 1 dự án BOT kết hợp BT và 13 dự án sử dụng vốn ngoài Nhà nước.
Ông Võ Trọng Việt cho rằng, thời gian qua Kiểm toán Nhà nước đã có nhiều cố gắng khi “truy” ra nhiều sai phạm tại các tập đoàn, tổng công ty…nhưng ông vẫn cảm thấy chưa hài lòng bởi nhiều vấn đề bức xúc, nhân dân quan tâm mà kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước lại “làm chưa tới”.
“Trên 10 đoàn thanh tra, kiểm toán vào Vinashin mà không phát hiện được gì, sau đó cơ quan điều tra vào lại phát hiện nhiều sai phạm. Vậy trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước như thế nào?”, ông Việt đặt câu hỏi và nhấn mạnh, chính việc tồn tại 2 cơ chế sổ sách, 2 khoản chi tiêu, thu nhập đang làm khó lực lượng kiểm toán, khiến kiểm toán chỉ kiểm tra được một sổ, còn sổ khác thì không thể sờ tới.
“Lậu chi phối lương, lệ lại chi phối, vô hiệu hoá luật. Nhiều người nói, kiểm tra kiểm toán với tham nhũng tiêu cực là hai đường thẳng song song. Kiểm tra, kiểm toán bay trên trời, còn tham nhũng đi dưới đất, nên ít gặp nhau. Thỉnh thoảng mới có gặp nhau ở một ga nào đó, do dân phát hiện, báo chí nêu ra”, ông Việt ví von.
“Cơ chế của ta lạ lắm. Họp 3 ngày thì khai 5 ngày. Việc này là chính thống, chi phối tất cả nền tảng, đạo đức, lối sống, nhưng thanh tra, kiểm toán không làm gì được, không trách gì anh em, mà do cơ chế làm đảo lộn xã hội, mất niềm tin, mất đạo đức lối sống”.
Ông Việt đề nghị, năm 2017 kiểm toán Nhà nước cần tập trung mấy vấn đề lớn mà nhân dân bức xúc. Thứ nhất là cơ chế xin – cho; những công trình, dự án lớn mà gây thất thoát, lãng phí lớn ngân sách nhà nước như dự án nhà máy gang thép Thái Nguyên bây giờ làm hay không làm, nếu làm thì đội vốn. Dự án đường sắt Cát Linh đầu tiên đấu thầu Pháp làm với 500 triệu USD, sau đó Trung Quốc làm hơn 300 triệu USD nhưng bây giờ đã đội vốn lên đến hơn tỷ USD; thứ ba là BOT mà vừa rồi báo chí nói nhiều, dư luận râm ran, cần lưu ý.
“Kiểm toán cần các đầu mối cơ quan không lớn lắm để tập trung các vấn đề bức xúc của xã hội, nếu làm theo kê khai thì sợ rằng lực lượng kiểm toán không đủ để tập trung kiểm toán những vấn đề lớn của đất nước”, ông Việt nói.
Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị bổ sung vào kế hoạch kiểm toán chuyên đề về quản lý nợ công để làm rõ quản lý và sử dụng nợ công, vốn vay ODA, gắn với nội dung giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Đặc biệt, nên lồng ghép các nội dung, mục tiêu kiểm toán để hạn chế chồng chéo, công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán các số liệu phải được sử dụng được như nhau như vậy thì mới mang tính thống nhất và khoa học.
Trong đó, bà Phóng đề nghị cần quan tâm đến 2 chuyên đề mà Quốc hội sẽ giám sát, đó là các dự án giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) việc thực hiện chính sách, pháp luật đối với ngư dân và phát triển kinh tế biển, để thông qua đó quản lý tốt tài chính.
Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết sẽ tiếp thu và bổ sung kế hoạch kiểm toán về nợ công, ODA vào kế hoạch 2017.
