Ngày 9/4, New Zealand báo cáo 29 ca mắc mới, nâng tổng số người nhiễm virus corona ở nước này lên 1.239, trong đó chỉ có 1 trường hợp tử vong. Hiện chỉ còn 14 người phải nằm viện vì 317 người đã phục hồi sức khoẻ.
Là một quốc đảo nhỏ với dân số dưới 5 triệu người, New Zealand đã đi được nửa chặng đường của giai đoạn cách phong toả 1 tháng nhằm khống chế rồi xoá sổ COVID-19.
Và đến nay, cách làm đó tỏ ta thành công.
“Chúng ta đã đến ngã rẽ. Và sự cam kết của các bạn nghĩa là kế hoạch của chúng ta đã phát huy tác dụng”, Thủ tướng Jacinda Ardern nói trong bài phát biểu ngày 9/4.
Với những nước khác, các dấu hiệu tích cực đó có thể là lý do để dỡ bỏ hạn chế.
Đan Mạch, nơi có ít nhất 5.597 ca bệnh và 218 người chết, thông báo sẽ bắt đầu dỡ phong toả vào tuần sau, khi số ca nhiễm trở nên ổn định.
Nhưng Thủ tướng New Zealand nói rằng bà vẫn tiếp tục quản lý biên giới, nghĩa là tất cả những ai đến nước này sẽ phải cách ly 2 tuần trong cơ sở tập trung chứ không được tự cách ly ở nhà.
Quy định này chỉ áp dụng với công dân New Zealand, vì người nước ngoài bị cấm cảnh từ ngày 20/3.
“Khi đến nửa chặng đường, tôi không ngần ngại nói rằng điều mà người dân New Zealand đã làm trong 2 tuần qua là rất to lớn. Các bạn cùng nhau ra quyết định, chúng ta bảo vệ lẫn nhau. Và các bạn đã cứu được mạng người. Nhưng như tôi đã nói, đây sẽ là một chặng đua marathon”, bà Ardern nói.
Trong cuộc chiến chống COVID-19, New Zealand có 2 lợi thế chính: vị trí địa lý và thời gian.
Ngày 28/2, New Zealand xác nhận ca mắc đầu tiên, hơn 1 tháng sau khi Mỹ có bệnh nhân đầu tiên. Đến ngày 29/3, New Zealand báo cáo ca tử vong đầu tiên, và đến nay vẫn là duy nhất.
“Tôi nghĩ chúng tôi có nhiều thời gian hơn để nghĩ về nó, và chúng tôi có thể học từ kinh nghiệm của Trung Quốc”, GS Michael Baker, công tác tại Khoa Y tế cộng đồng thuộc ĐH Otago và là cố vấn y tế của chính phủ New Zealand, nói.
New Zealand cũng có lợi thế về địa lý khi nằm cách xa hầu hết các nước khác, có ít chuyến bay quốc tế hơn nhiều nước khác, nhà vi sinh học Siouxsie Wiles, công tác tại ĐH Auckland, đánh giá.
Đó là điều mà bà Ardern đã nói đến. Bà nói rằng là một hỏn đảo khiến New Zealand có “lợi thế riêng biệt để tiêu diệt virus”.
Nhưng bài học thực sự từ New Zealand là sự kết hợp giữa khoa học và lãnh đạo. Đó là việc tiến hành xét nghiệm trên diện rộng. Cho đến nay, New Zealand đã thực hiện 51.165 xét nghiệm. Đầu tuần này, Vương quốc Anh, với dân số nhiều hơn New Zealand khoảng 13 lần, mới xét nghiệm cho 208.837 người.
Baker nói rằng ông “thực sự thất vọng” khi các nước như Mỹ và Anh, với các nguồn lực khoa học hàng đầu thế giới, lại không làm tốt hơn một nước có tài nguyên hạn chế như New Zealand.
Trong khi Thủ tướng Anh Boris Johnson cảnh báo người dân hãy chuẩn bị tâm lý cho việc mất đi người thân yêu vì dịch bệnh, Thủ tướng Ardern nói rõ ràng bà đề cao con người chứ không chỉ nền kinh tế, và bà đã phản ứng nhanh chóng với dịch bệnh.
Bà Ardern thông báo hôm 14/3 rằng bất kỳ ai vào nước này cũng phải tự cách ly trong 2 tuần. Đây là quy định kiểm soát biên giới thuộc mức cứng rắn nhất thế giới. Lúc đó New Zealand mới có 6 ca mắc COVID-19.
Ngày 19/3, bà Ardern cấm tất cả người nước ngoài vào nước này, khi New Zealand có 28 ca bệnh. Và đến ngày 23/3, bà Ardern thông báo sẽ phong toả cả nước, New Zealand có 102 ca bệnh, và chưa có người nào tử vong.
“Ở New Zealand, chúng tôi không có nhiều giường chăm sóc tích cực so với các nước khác. Đó là lý do bà Ardern hành động thực sự nhanh”, ông Wiles nói.
Chỉ 1 người chết
Một lợi thế nữa của New Zealand là những người mắc COVID-19 ở độ tuổi tương đối trẻ.
Nhóm độ tuổi từ 20-29 chiếm 25% số ca mắc ở New Zealand; nhóm 30-39 tuổi chiếm 15%.
Để so sánh, một báo cáo của Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát bệnh tật Mỹ phân tích 2.500 bệnh nhân ở Mỹ cho thấy 29% bệnh nhân có tuổi từ 20-44.
Các nước trên thế giới có tỷ lệ tử vong vì COVID-19 ở người già cao hơn ở nhóm bệnh nhân trẻ.
Lý do nhiều người trẻ New Zealand nhiễm virus corona là do đi du lịch. Hơn 40% số ca mắc của nước này liên quan đến việc đi ra nước ngoài. Nhiều người trẻ New Zealand vội vàng về nước sau khi bà Ardern thông báo hạn chế mở cửa biên giới.
Chắc chắn có lý do để lạc quan rằng kế hoạch của New Zealand đang phát huy tác dụng. Nhưng cả hai nhà nghiên cứu Wiles và Baker cho rằng vẫn còn quá sớm để ăn mừng.
Bà Ardern cho biết bà không có kế hoạch sớm dỡ bỏ phong toả, và có thể kéo dài thêm. “Nếu đi quá nhanh, chúng ta có thể đi lùi”, bà nói.
