Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN là Hội nghị thường niên quan trọng nhất của khu vực ASEAN trong lĩnh vực hải quan. Đây là lần thứ 3 Tổng cục Hải quan đăng cai tổ chức sự kiện quan trọng này tiếp theo sự thành công của Hội nghị lần thứ 3 năm 1994 và Hội nghị lần thứ 12 năm 2005 tại Hà Nội. Chủ đề của Hội nghị lần này là “Nghị trình Hải quan mới cho cộng đồng ASEAN”.
Hải quan Việt Nam coi việc đăng cai tổ chức sự kiện này không chỉ là trọng trách của quốc gia thành viên mà còn là một vinh dự lớn, thể hiện sự tin cậy của các thành viên ASEAN đối với Việt Nam. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên Tổng thư ký Tổ chức Hải quan Thế giới và Tổng thư ký ASEAN cùng tham dự sự kiện quan trọng này.
Hội nghị sẽ có sự tham dự của khoảng 70 đại biểu quốc tế đến từ Đoàn Tổng cục trưởng Hải quan các nước thành viên ASEAN, Tổng thư ký ASEAN, Ban Thư ký ASEAN và Tổng thư ký Tổ chức Hải quan Thế giới, Hải quan Trung Quốc, Hải quan Hàn Quốc, Hải quan Nhật Bản, Hội đồng Kinh doanh ASEAN Hoa Kỳ (US ABC), Hiệp hội Chuyển phát nhanh Châu Á Thái Bình Dương (CAPEC).
Trải qua hơn 40 năm tồn tại và phát triển, ASEAN ngày nay đã trở một thực thể liên kết có tiếng nói nhất định trên trường quốc tế. Hải quan các nước thành viên ASEAN cũng đã liên kết với nhau trong bối cảnh đó. Việt Nam chính thức gia nhập ASEAN và trở thành thành viên thứ 7 của ASEAN vào năm 1995. Đối với Việt Nam, hợp tác trong ASEAN có vai trò chiến lược, góp phần quan trọng vào việc củng cố môi trường hòa bình cho sự nghiệp phát triển đất nước; tạo thuận lợi cho việc triển khai đường lối đối ngoại độc lập tự chủ; đa phương hóa, đa dạng hoá của Việt Nam. Vì vậy, Việt Nam đánh giá cao tầm quan trọng trong hợp tác ASEAN trên mọi lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực hải quan và luôn cam kết ủng hộ và tạo mọi điều kiện hỗ trợ cho việc thực hiện các sáng kiến và chương trình hợp tác về hải quan trong ASEAN. Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 diễn ra vào tháng 5 vừa qua tại Myanmar một lần nữa khẳng định quyết tâm của ASEAN trong việc đạt được mục tiêu xây dựng Cộng đồng vào năm 2015 và tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn sau đó, đồng thời nhấn mạnh việc duy trì đoàn kết và thống nhất là nền tảng quan trọng giúp ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng cũng như ứng phó hiệu quả với các thách thức đang đặt ra.
Trong giai đoạn 2010-2014, Hải quan ASEAN đã đạt được những bước tiến quan trọng với những kết quả cụ thể trong việc thực hiện Kế hoạch Chiến lược Phát triển Hải quan ASEAN (SPCD), hầu hết các SPCD đã được thực hiện và theo đánh giá trên 90% các hạng mục thuộc lĩnh vực Hải quan đã được hoàn thành. Cùng với quá trình phát triển hội nhập năng động của khu vực, Hải quan ASEAN đã cho thấy những nỗ lực nhất quán và không ngừng trong công cuộc hiện đại hóa, tạo thuận lợi, thúc đẩy giao lưu thương mại, đồng thời đảm bảo an ninh và bảo vệ cộng đồng, góp phần nâng cao tính cạnh tranh của toàn khối ASEAN.
Thời gian qua, Hải quan ASEAN đã đạt được những thành tựu quan trọng hướng tới mục tiêu xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN như ký kết Hiệp định Hải quan ASEAN, bước đầu tạo dựng các khuôn khổ pháp lý cho việc thực hiện hệ thống quá cảnh ASEAN, thiết lập được cơ chế Hải quan một cửa quốc gia tại tất cả các nước ASEAN, xây dựng các khuôn khổ pháp lý và kỹ thuật cho việc hình thành cơ chế một cửa ASEAN... Bên cạnh những thành tựu này, Hải quan ASEAN cũng nhận thấy những khó khăn thách thức xuất phát từ những thay đổi lớn đối với môi trường hoạt động của Hải quan, sự gia tăng liên kết và hội nhập nội khối cũng như giữa ASEAN với các nước đối thoại qua việc triển khai thực hiện một loạt các thỏa thuận kinh tế, đầu tư, thương mại tự do song phương, khu vực.
Giai đoạn 2014-2015 được coi là thời điểm quan trọng để chuyển sang một giai đoạn mới của quá trình hợp tác, hội nhập và liên kết ASEAN - giai đoạn của Cộng đồng Kinh tế ASEAN. Giai đoạn này đòi hỏi phải xây dựng và thực hiện một nghị trình Hải quan mới phù hợp với bối cảnh và cam kết ASEAN. Do vậy, Hải quan Việt Nam lựa chọn chủ đề của Hội nghị Tổng cục trưởng lần thứ 23 là “Nghị trình Hải quan mới cho cộng đồng ASEAN” nhằm thảo luận và đưa ra các định hướng, kế hoạch hành động và chương trình công tác của Hải quan các nước ASEAN trong giai đoạn 2016-2020.
Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN lần thứ 23 sẽ tập trung vào những nội dung chính sau: Điểm lại kết quả và các nội dung được thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế và Hội nghị Cấp cao.Thảo luận và thông qua báo cáo của các Ủy ban và Nhóm làm việc liên quan như Ủy ban chỉ đạo Hải quan một cửa quốc gia (ASWSC), Ủy ban điều phối Hải quan ASEAN (CCC), Nhóm làm việc về Thủ tục Hải quan và tạo thuận lợi thương mại (CPTFWG), Nhóm làm việc về Thực thi và tuân thủ Hải quan (CECWG), Nhóm làm việc về Xây dựng năng lực Hải quan ASEAN (CCBWG); Rà soát các Kế hoạch chiến lược phát triển Hải quan ASEAN giai đoạn 2011-2015. Trên cơ sở đó, các Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN vạch ra đường hướng và xây dựng Chương trình nghị sự mới cho giai đoạn 2016-2020.; Tiến hành tham vấn với các bên đối thoại và khu vực tư nhân. Cụ thể là Phiên tham vấn lần thứ 8 với Tổ chức Hải quan Thế giới, Phiên tham vấn lần thứ 12 với Hải quan Trung Quốc, Phiên tham vấn lần thứ 10 với Hải quan Hàn Quốc và Phiên tham vấn lần thứ 16 với Hải quan Nhật Bản, Phiên tham vấn thứ 17 với Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ (US ABC), Phiên tham vấn lần thứ 12 với Hiệp hội Chuyển phát nhanh Châu Á Thái Bình Dương (CAPEC).
Hội nghị cũng sẽ thảo luận và thông qua lịch chương trình làm việc của các Ủy ban, Nhóm làm việc và thời gian, địa điểm diễn ra Hội nghị tổng cục trưởng Hải quan ASEAN lần thứ 24 sắp tới.
