Ủy ban Đạo đức của Hạ viện ra sức thu thập và củng cố chứng cứ song không trừng phạt nổi Santos, nghị sỹ Cộng hòa công khai đồng tính vừa vào nghị viện từ tháng 1/2023. Ngay từ mùa xuân năm nay, Hạ viện đã hai lần thực hiện thủ tục sa thải mà bất thành chỉ vì Santos thực hiện quyền của Hiến pháp để tự bảo vệ mình.
Nương quyền của Hiến pháp, ông lọt vào Đồi Capitol nhờ lá phiếu của cử tri tại cuộc bầu cử quốc hội bổ sung tháng 11/2022, dẫu chính trị gia trẻ tuổi này đầy tỳ vết. Sinh ra và lớn lên ở New York, ông chuyển đến Brazil hành nghề và phạm tội ngay trên quê hương gốc của mình. Năm 2008, ông trộm cắp séc tại Brazil; và việc chính quyền Brazil năm 2022 buộc ông nhận tội vẫn không thể cản ông lần đầu bước chân lên chính trường ở Mỹ.
Ngay khi Santos trở thành nghị sỹ của đảng Cộng hòa, Ủy ban Đạo đức Hạ viện lập tức vạch trần nhân vật qua mặt cử tri một cách tài tình. Trong số 23 tội danh, tập trung ở tội nói dối các nhà tài trợ, báo cáo sai nguồn tài chính, và dùng bừa bãi tiền tài trợ vào việc riêng. Nhưng Hiến pháp không cho phép trục xuất dân biểu nếu chỉ dựa trên cơ sở luận tội mà không hội đủ 2/3 số phiếu tán thành ở Quốc hội.
Chỉ đến thứ Sáu vừa rồi, với tỷ lệ ủng hộ phán quyết của ủy ban Đạo đức đạt 311 phiếu so với 114 phiếu chống, số phận của Santos mới được định đoạt. Phe Cộng hòa mừng ra mặt vì “rửa mặt” được cho hình ảnh mờ nhạt của mình nhưng lại lo vì làm mỏng đi đa số mong manh tại Hạ viện. Đổi lại, đương sự vẫn phơi phới khi tuyên bố “chắc chắn sẽ ngủ để lấy sức” và “thu thập sức mạnh cho những gì tiếp theo”.
Loại bỏ Santos mang tính lịch sử, khi ông là nhà lập pháp Hạ viện thứ sáu bị trục xuất kể từ lúc Quốc hội thành lập cách đây 234 năm và là người thứ ba kể từ nội chiến. Ông là nhà lập pháp Cộng hòa đầu tiên bị cách chức và may không bị tòa kết tội. Vậy mà ông, cuồng tín ứng viên Tổng thống Trump, vẫn lạc quan sau cuộc chia tay nảy lửa: “Tương lai là vô tận… bạn có thể làm bất cứ điều gì bạn muốn”.
