Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, mùa khô 2019, tình trạng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn xảy ra trên diện rộng, trải dài từ Bắc Bộ, miền Trung, Tây Nguyên đến Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long. Xâm nhập mặn đã xuất hiện từ tháng 12 năm 2019, sớm và sâu hơn so với trung bình nhiều năm, một số nơi tương đương hoặc sâu hơn cùng kỳ năm 2016. Chiều sâu xâm nhập mặn (4g/l) sâu nhất tính đến ngày 30/3 ở cửa sông Cửu Long sâu hơn năm 2016 từ 3-7km.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định, trong thời gian tới, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long còn kéo dài và khó lường do dòng chảy từ thượng nguồn sông Mê Kông về không được cải thiện, tình hình nắng nóng, hạn hán tiếp tục. Dự báo trên các sông Vàm Cỏ, sông Cái Lớn xâm nhập mặn duy trì ở mức cao tới cuối tháng 4/2020, sau đó giảm dần. Hiện nay, 5 tỉnh công bố tình huống khẩn cấp về hạn, mặn gồm Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Kiên Giang và Cà Mau.
Cơ quan dự báo khí tượng nhận định, về lâu dài, do tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng và nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng, nhất là sự gia tăng khai thác, sử dụng nước ở thượng nguồn, nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn có thể xảy ra thường xuyên và khốc liệt hơn trong những năm tới.
Trong bối cảnh cấp bách, Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa thành lập Tổ công tác hỗ trợ các địa phương điều tra, tìm kiếm nguồn nước ngọt phục vụ cấp nước sinh hoạt để hỗ trợ về kỹ thuật, nhân lực, thiết bị và chuyên môn kỹ thuật. Bộ đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo rà soát, đánh giá, đề xuất các khu vực tập trung dân cư thiếu nước sinh hoạt cần ưu tiên cấp bách đồng thời, cử đơn vị đầu mối tiếp nhận các công trình giếng khoan đã được tìm kiếm, thăm dò.
Trung tâm quy hoạch và điều tra tài nguyên nước bàn giao công trình nước sạch cho tỉnh Cà Mau. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng kiến nghị Chính phủ giao ngay Bộ TN&MT phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu đề xuất các phương án tăng cường khả năng trữ lũ, giữ nước ngọt với quy mô phù hợp với đồng bằng sông Cửu Long.
Bên cạnh đó thúc đẩy đàm phán, thuyết phục, đấu tranh để các quốc gia có các hồ chứa thủy điện lớn, kể cả ở dòng chính và dòng nhánh, cùng hợp tác trong việc vận hành phát điện, xả nước xuống hạ du, bảo đảm duy trì dòng chảy tối thiểu trên sông ở mức phù hợp.
