Mới đây, tại buổi công bố các sự kiện tiêu biểu năm 2016 của ngành, ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (MTNA &TL) khẳng định “Hội đồng bình chọn sẽ sửa đổi lại quy chế bầu chọn, để năm 2017 bầu chọn cả những sự kiện không tốt”.
Xác định trước sẽ có sự mất lòng, phản đối, ông Vi Kiến Thành cho biết Cục sẵn sàng đối đầu với với dư luận và giới chuyên môn. Được biết, từ sang năm tượng đài, tranh công cộng xấu cũng có thể vào danh sách giải “mâm xôi MT” nếu được đề cử và “trúng cử”.
Ví dụ tiêu biểu và sinh động cho sự kiện xấu 2016 mà Cục trưởng đưa ra là lùm xùm tranh giả tại triển lãm “Những bức tranh trở về từ châu Âu”. Người hâm mộ hội họa cũng tự tìm ra nhiều ví dụ khác về vụ việc “không hay” trong mỹ thuật, tuy nhiên theo như họa sĩ, nhà phê bình nghệ thuật Nguyễn Quân “sang năm khó mà tìm được một vụ xấu “đình đám” như thế nữa”.
Về ý kiến lo ngại “bình chọn dễ bị chủ quan bởi nhóm đề cử ít thành viên ” ông Vi Kiến Thành cho biết năm 2016 có đại diện của 13 đơn vị (Cục MTNA&TL,?Hội Mỹ thuật,?Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh,?Các sở văn hóa Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM, và một số biên tập viên tạp chí chuyên ngành) đưa đề cử cho danh sách sự kiện tiêu biểu.
Những đại diện đó giấu tên – để tránh bị tác động, Cục sẽ tập hợp danh sách và bỏ phiếu kín. Sự kiện có số phiếu quá bán được đưa vào Top 10. Năm sau Cục sẽ cân nhắc mời thêm một phóng viên đại diện các báo vào hội đồng để việc đề cử và bỏ phiếu khách quan hơn.
 |
Triển lãm “Today” lọt vào top 10 sự kiện MT tiêu biểu do Cục MTNA&TL bình chọn. Ảnh: Minh Hà.
Trong 10 sự kiện tiêu biểu, dư luận khá ngạc nhiên và thú vị vì có “Các hoạt động tại không gian nghệ thuật Flamingo Đại Lải - Art in the forest 2016” và “Triển lãm (TL) Today” không có hỗ trợ tài chính từ nhà nước. Đây cũng là lần đầu tiên hoạt động nghệ thuật của doanh nghiệp được trúng cử, đứng cạnh sự kiện của bộ ngành.
Thành viên ban tổ chức TL “Today”, họa sĩ Trịnh Minh Tiến chia sẻ anh khá ngạc nhiên khi “Today” được vào danh sách. Hồi diễn ra triển lãm, một trang báo điện tử về nghệ thuật đã mở diễn đàn chê “Today” là tiếp nối cách tuyển chọn tác phẩm tác giả phiến diện theo cách của TL Mở cửa Mỹ thuật 30 năm thời kỳ đổi mới (do Cục MTNA&TL tổ chức).
Trong vai trò curator của một số sự kiện quảng bá nghệ thuật ra thị trường, Trịnh Minh Tiến rất vui vì các cấp quản lý đã quan tâm đến hiệu ứng tích cực của các tổ chức cá nhân doanh nghiệp. Tuy nhiên “việc bầu chọn nên để các trang web chuyên sâu về nghệ thuật”. Hiện có trang web liên tục cập nhật các sự kiện và con số thống kê từng đơn vị có bao nhiêu sự kiện. Nếu bình chọn qua mạng hiệu ứng sẽ lan tỏa hơn.
Khó thuyết phục nếu công chúng thấy hầu hết các sự kiện của Top 10 tiêu biểu là đều do Cục tổ chức. Mặt khác, bình chọn ra sự kiện xấu mà không có hướng giải quyết như vụ “tranh giả từ châu Âu” thì có khi Cục còn mất uy tín hơn,Trịnh Minh Tiến khẳng định.
Họa sĩ Đào Hải Phong tỏ ra ngần ngại khi nói về các cuộc bình chọn MT trong nước “Tôi không có tên, có tranh trong các sự kiện MT tiêu biểu nên nói ra có thể bị nghĩ là “dìm hàng đố kỵ”, tuy nhiên tôi thấy việc định đoạt tác phẩm đẹp xấu nằm trong tay nhõn 12-13 người thì khá buồn cười”. T
heo họa sĩ, từ trước tới nay, đa số thành viên các hội đồng nghệ thuật và bình chọn đều là nghệ sĩ nghiệp dư, vừa làm cán bộ quản lý (hoặc công chức, viết báo, viết phê bình) vừa vẽ tranh mà lại đứng ra chọn tác phẩm của người chuyên nghiệp (sống bằng nghề) thì chất lượng việc bỏ phiếu liệu có đáng tin.
Họa sĩ Nguyễn Quân lại thấy top sự kiện xấu là sáng kiến cho hội họa xôm lên. “Có người phục hay không phục cũng là chuyện bình thường, đưa thông tin để công chúng bình luận cho vui cũng tốt, có phản biện càng hay”.
Biết đâu giống trường hợp phim cấm, sách cấm đưa lên truyền thông tạo scandal lại được quan tâm. Theo tôi hiểu, ông Vi Kiến Thành đưa ý tưởng này để khuấy động đời sống tranh ảnh, nhờ hiệu ứng truyền thông khiến dân tình để ý đến mỹ thuật hơn một tí, nhà phê bình Nguyễn Quân bày tỏ.
Nói về hiệu quả của bình chọn MT tốt xấu, Chủ tịch Hội MTVN Trần Khánh Chương bày tỏ “đó là ý tưởng hay nhưng nhìn tổng thể MT vẫn bị lép vế so với tất cả các ngành trong Bộ VHTTDL. Theo dõi danh sách 10 sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch tiêu biểu 2016 tìm mỏi mắt chẳng thấy mỹ thuật đâu”.
