Trong cửa tiệm nhỏ trên phố Hồ Xuân Hương, Hà Minh Khôi đứng bất động nhưng đôi tay như đang múa cùng với những bông hoa. Khi tác phẩm hoàn thiện, anh lùi ra xa, nheo mắt nhìn rồi gật gù. "Với tôi, cắm hoa không hẳn là công việc kiếm tiền. Nó là thú vui, là nghệ thuật và là cảm hứng với cái đẹp", ông chủ 29 tuổi tiệm hoa trên phố Hồ Xuân Hương, nói.
Hà Minh Khôi đã đi hơn 30 nước để học hỏi kỹ thuật cắm hoa. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Hà Minh Khôi lớn lên cùng 9 anh chị em trong một gia đình nông dân nghèo ở Châu Đức, Bà Rịa Vũng Tàu. Lên tám tuổi, anh theo các anh chị đi bẻ bắp, tuốt lá hoa mai thuê... phụ giúp kinh tế gia đình.
Khôi kể, cái nghèo ám ảnh và đi theo anh suốt tuổi thơ. Có thời kỳ, anh trai Khôi bệnh nặng, mẹ từng phải bốc cơm thừa người ta bỏ lại trong viện ăn vì quá đói. Thậm chí, nhiều lần ba mẹ anh phải dỡ mái nhà bán lấy tiền chữa bệnh cho con. Nhưng cuộc sống chật vật dường như không thể làm thay đổi tình yêu hoa của mẹ anh, bà Nguyễn Thị Ân (68 tuổi). Dù chỉ có 30 nghìn đồng đi chợ, bà vẫn bỏ 10 nghìn mua hoa cắm. Ngày sinh nhật của các con, năm nào cũng có một bình hoa mẹ tặng.
Được "di truyền" đức tính này từ mẹ, từ bé Khôi đã thường đến nhà thờ xin phụ cắm hoa. Năm học cấp hai, anh đầu tư tiền, mua hoa bày bán trước cửa nhà cho trai làng đi tặng bạn gái. Tốt nghiệp lớp 12, chàng thanh niên Vũng Tàu khăn gói lên Sài Gòn xin học việc ở một tiệm hoa, nuôi giấc mơ sống được bằng nghề. Chỉ hai tháng, cậu thanh niên học việc thành thợ cắm chính. Công việc như nhau nhưng thu nhập của Khôi thấp hơn đồng nghiệp tốt nghiệp đại học.
"Lúc đó tôi nhận ra mình chăm chỉ, có tay nghề thôi chưa đủ, phải nâng cao giá trị của bản thân", anh kể. Sau đó, Khôi xin chuyển đến một tiệm hoa khác vì chủ hứa anh sẽ được đào tạo bài bản từ chuyên gia nước ngoài. Giữ thói quen đi sớm về muộn, học trên video, trong sách vở, kỹ năng cắm hoa của Khôi ngày càng lên tay. Khách hàng đến tiệm hầu hết đều đặt sản phẩm anh làm. Sinh nhật tuổi 23, cậu thợ trẻ nhận được hơn 10 chiếc bánh kem và quà tặng của khách hàng yêu quý.
Tài năng của Khôi được người thầy ngoại quốc chú ý. Ông khuyên anh dự thi để trở thành viên Hiệp hội thiết kế hoa Hoa Kỳ (AIFD - American Institute of Floral Design). Đây là tổ chức lâu đời, chuyên phát hiện và quảng bá nghệ thuật thiết kế hoa như một nghề chuyên nghiệp. Tại Việt Nam thời điểm đó, chưa có nghệ sỹ nào được cấp bằng.
Vượt qua vòng lý thuyết với 50 câu hỏi trong vòng 40 phút về kỹ thuật cắm hoa, nhưng Khôi không thể sang Mỹ thi thực hành. Cả hai lần anh đều bị trượt visa vì "mù ngoại ngữ". Không thể vì thế mà bỏ lỡ giấc mơ, Hà Minh Khôi đăng ký đi học một khóa tiếng Anh 6 tháng ở Nhà văn hóa thanh niên TP HCM. Kết thúc khóa học, Khôi tự tin nộp hồ sơ thi lần ba. Dù đã quen mặt ở Lãnh sự quán Mỹ, nhưng lần này anh khiến người phỏng vấn ngạc nhiên vì khả năng nghe, nói lưu loát.
Năm 2016, chàng nghệ sĩ thiết kế hoa sang Mỹ dự thi thực hành. Ở tuổi 25, Khôi trở thành người Việt đầu tiên là thành viên của AIFD. Anh được nhiều người biết đến với tên nghệ sĩ thiết kế hoa Hà Minh Khôi.
Hà Minh Khôi bên tác phẩm "Xuân Đoàn tụ", một trong những tác phẩm ưng ý nhất mùa xuân 2020, được anh chuẩn bị nguyên liệu trong hai tuần, và một buổi thiết kế, cùng ekip 4 người. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Noel năm 2016, Khôi được mời sang Pháp thiết kế tác phẩm cho trang bìa tạp chí hoa Narce. Tác phẩm của anh sử dụng các loại hoa mao lương, dạ lan hương, tulip, ly lửa để "vẽ nên" bức tranh mùa xuân của nước Nhật và sau đó được lựa chọn xuất hiện trên bìa số Xuân 2018. Các chuyên gia của Nacre đánh giá tác phẩm của Khôi hài hòa về bố cục, màu sắc và tràn sức sống và một vẻ đẹp thuần châu Á xuất hiện trên một tạp chí của châu Âu đã tạo nên món ăn tinh thần mới lạ, thi vị cho người thưởng thức.
Cũng trong năm 2018, anh giành giải quán quân cuộc thi Vietnam International Floral Expo - cuộc thi thiết kế hoa có 14 thí sinh đại diện cho 14 quốc gia tranh tài.
Tác phẩm của Khôi thiết kế được ấn hành trên trang bìa tạp chí hoa Narce, Pháp năm 2018 với chủ đề mùa xuân. "Tôi lấy cảm hứng mùa xuân Nhật Bản, đưa vào trang bìa của tạp chí hoa châu Âu, vừa có sức sống, lại mang vẻ đẹp châu Á", anh nói. Ảnh: Nhân vật cung cấp. Cuối năm ngoái, với số vốn tích góp được, chàng nghệ sĩ trẻ mở tiệm hoa ở Hà Nội, mỗi tháng mang lại doanh thu từ 300 triệu đến hơn một tỷ đồng. Nguyễn Lê Đôn Vinh - cộng sự của Hà Minh Khôi kể, có những sự kiện bạn anh phải thức liên tục ba ngày, ba đêm để làm việc. Xong công việc, Khôi bị chảy máu mũi, nằm vật ra, phải đi bệnh viện truyền nước.
"Tôi chưa thấy ai cầu toàn và say nghề như cậu ấy. Khi thiết kế một tác phẩm, điều Khôi quan tâm đầu tiên là hoa đẹp thế nào, chứ không phải lợi nhuận là bao nhiêu", anh kể.
Anh Nguyễn Chí Thành, 41 tuổi, một nhà tổ chức sự kiện, tiệc cưới nhận xét Khôi là nghệ sĩ thiết kế hoa tinh tế và yêu nghề. "Một người có trách nhiệm với công việc sẽ làm đến giới hạn cơ học của cơ thể, nhưng đam mê như Khôi sẽ vượt qua giới hạn đó", anh nói.
Mùa xuân năm nay, một tác phẩm hoa khác do Khôi thực hiện lại lần thứ hai lên trên trang bìa tạp chí hoa Narce. Anh được bình chọn là một trong 30 gương mặt dưới 30 tuổi nổi bật nhất của Việt Nam năm 2020, do tạp chí Forbes Việt Nam bình chọn.
"Trong workshop tại học viện Boerma (Hà Lan) vào tháng 2.2019, bậc thầy của các bậc thầy, tác giả, chuyên gia, nhà thiết kế hoa người Đức - Gregor Lersch "rất cảm động và ấn tượng" khi nói về tài năng của Khôi", Forbes Việt Nam giới thiệu về Hà Minh Khôi.
Chiều ngày đầu tháng Ba, một nam khách hàng bước vào tiệm hoa trên phố Hồ Xuân Hương, sau khi ngắm những tác phẩm có sẵn, quyết định đặt một giỏ hoa nhỏ xinh cho vợ. "Chỉ gói gọn trong ba từ khóa thôi: tinh tế, đầy sức sống và đoàn tụ", vị khách nói. Khôi mỉm cười gật đầu, đeo tạp dề, cầm kéo bắt tay vào việc.
